Bota
“Ben-Gurion – Rrëfime të hapura të një burri shteti”
Sylë Ukshini
Për ata që dinë gjermanisht, një intervistë jashtëzakonisht interesante me një njeri jashtëzakonisht të veçantë, me themeluesin kombëtar kryesor si dhe kryeministrin e parë të shtetit të Izraelit, David Ben-Gurion, e zhvilluar qysh në vitin 1968. Një politikan model edhe për stilin e jetës së tij modeste.
Ishte një zbulim i bujshëm. Një intervistë e zhvilluar me David Ben-Gurion, themeluesin e Izraelit, kurrë nuk ishte transmetuar dhe qëndronte e papërdorur në Arkivin e Spielberg në Jeruzalem që nga viti 1968. Shiritat filmikë konsideroheshin të humbur. Dokumentari “Ben-Gurion – Rrëfime të hapura të një burri shteti” tani paraqet atë që është pa dyshim një nga intervistat më të pazakonta me politikanin e shekullit, i cili është sa karizmatik po aq edhe profetik. Dokumentari, jo vetëm që jep një vështrim mahnitës në të kaluarën, për jetën shpirtërore të ish-kryeministrit izraelit, por gjithashtu ballafaqon shikuesin me ide mjaft aktuale. Është një dokumentar i jashtëzakonshëm, vetëkritik dhe shumë aktual. Duke folur për raportet me gjermanët në një moment ai thotë “ishte gabim që të gjithë gjermanët të quheshin nazistë, kjo ishte e padrejtë. Konrad Adenauer nuk mund të konsiderohej nazist. Adenauer nuk ishte nazist”.
Intervista, që u realizua në vitin 1968, ishte një hulumtim për një film që nuk u bë kurrë. Biseda tregon një Ben-Gurion në një kohë të veçantë. Ai është 82 vjeç, jeton në shkretëtirë në jug të Izraelit, larg qeverisë dhe shkruan kujtimet e tij. Prej pesë vitesh ai kishte hequr dorë nga të gjitha detyrat, ndërkohë i kishte vdekur gruaja, e cila e kishte shoqëruar gjithë jetës.
Filmi, jo vetëm që jep një vështrim gjithëpërfshirës, nganjëherë intim në të kaluarën, në jetën e zemrës dhe shpirtit të ish-kryeministrit izraelit, por gjithashtu konfronton shikuesit sot me mendime dhe ide aktuale. “Nëse unë duhet të zgjedh mes vendit ose paqes, atëherë paqja është më e rëndësishme”, thotë David Ben-Gurion dhe madje ai paraqet idenë që për paqen të tërhiqet nga zonat e pushtuara.
Po kush ishte Ben-Gurion?
Ben-Gurion u lind në Płońsk Poloni – atëherë pjesë e Perandorisë Ruse (David Grün, më16 tetor 1886 – 1 dhjetor 1973). Babai i tij, Avigdor Grün, ishte një avokat dhe udhëheqës i lëvizjes Hovevei Zion. Nëna e tij, Scheindel (Broitman), vdiq kur ishte 11 vjeç. Çertifikata e lindjes e Ben-Gurion, e gjetur në Poloni në vitin 2003, tregoi se ai kishte një vëlla binjak që vdiq menjëherë pas lindjes.
Më 1906 ai emigroi në Palestinën otomane, ku u shokua nga krimet dhe anti-semitizmin dhe u bë një nga drejtuesit kryesorë të Zionistëve Poale bashkë me Yitzhak Ben-Zvi.
Në Palestinë, fillimisht punoi në bujqësi, duke mbledhur portokalle. Më 1909 ai u bë vullnetar me HaShomer, një grup vullnetarësh që ndihmonte në mbikqyrjen e komuniteteve bujqësore të izoluara izraelite. Pasioni i Ben-Gurionit për Zionizmin, që i pati rrënjët që në fillim të jetës së tij, kulmoi në rolin e tij instrumental në themelimin e shtetit të Izraelit.
Ben-Gurion ishte udhëheqësi kryesor i komunitetit hebre në Palestinën e Mandateve Britanike nga viti 1935 deri në krijimin e Shtetit të Izraelit në 1948, të cilin ai e drejtoi deri në vitin 1963 me një pushim të shkurtër në 1954-55.
Pas tërheqjes nga jeta politike në vitin 1970, ai u shpërngul në Sde Boker, një kibuc në shkretëtirën Negev, ku ai jetoi në mënyrë modeste duke shkruar një histori prej 11 vëllimesh të viteve të para të Izraelit.
David Ben-Gurion vdiq në vitin 1973 në moshën 87 vjeçare dhe u varros në afërsi të gruas së tij Paula. Në testamentin e tij ai kish shkruar se në varrimin refuzonte të mbaheshin fjalime dhe breshëri nderi. Ai nuk arriti t’i përfundonte memoaret e tij.
Pas vdekjes, revista Time e cilësoi Ben-Gurion si një nga 100 njerëzit më të rëndësishëm të shekullit të 20-të.
Shtëpia e Ben-Gurionit, ku ai jetoi nga viti 1931 e më tej, sot është një shtëpi-muze historik në Tel Aviv.
https://m.youtube.com/watch?v=R8LRVqFBC3w
Foto: Kryeministri i parë i Izraelit, David Ben Gurion, në shtëpinë e tij në vitin 1972, në prag të ditëlindjes së 86-të.