‘Po rrimë me vetëm një bluzë’/ Shkrirje masive akujsh nga ‘vapa’ në Groenlandë

Një fundjavë temperaturash ekstreme edhe në Groenlandë. Sasia e akullit të shkrirë midis datave 15 dhe 17 korrik do të mjaftonte për të mbushur 7,2 milionë pishina olimpike, sipas të dhënave të Qendrës Kombëtare të Borës dhe Akullit të Shteteve të Bashkuara.
‘Shkrirja e veriut javën e kaluar nuk është normale, duke marrë parasysh mesataret e klimës 30-40 vjeçare. Por, shkrirja ka qenë në rritje’, tha për CNN Ted Scambos, një shkencëtar i lartë kërkimor në Qendrën Kombëtare të të Dhënave të Borës dhe Akullit në Universitetin e Kolorados.
‘Të rrish në Groenlandë me vetëm një bluzë është diçka absolutisht e pazakontë’ tha Kutalmis Saylam, një shkencëtare kërkimore në Universitetin e Teksasit, e cila ndodhet në ishullin e ngrirë duke bërë punë në terren.
Një valë e ngjashme e të nxehtit ka ndodhur në vitin 2019, kur 532 miliardë ton akull u shkrinë në det. Si rezultat, niveli global i detit u rrit përgjithmonë me 1,5 milimetra.
Ajo që është më shqetësuese është se uji që depërton mund të destabilizojë shtresën në majë të akullit dhe të çojë në një humbje masive dhe të shpejtë të të gjithë sipërfaqes së ngrirë.
Në vitin 2020, shkencëtarët zbuluan se shtresa e akullit të Groenlandës ishte shkrirë në atë që ata e quanin ‘pika pa kthim’. Një rritje prej 90 centimetrash në nivelin e detit do të zhdukte shumë popullata, si dhe faunën dhe florën dhe një sasi të madhe të infrastrukturës.
Edhe hetimet rrezikohen nga humbja e akullit. Pa akull, nuk ka një brez të sigurt uljeje në disa zona, të tilla si Projekti Ice-core i Groenlandës Lindore, ose EastGRIP, kampi kërkimor në Groenlandën veriperëndimore.
Që nga viti 1980, Groenlanda është ngrohur me pothuajse 10 gradë Celsius në dekadë, katër herë më shpejt se norma globale e planetit, duke e bërë më të mundshëm që temperaturat të kalojnë pragun e shkrirjes dhe të mos ketë më kthim për këtë rajon.