Bota
Ja sa kohë u duhet syve që të përshtaten plotësisht me errësirën
Së pari, është e pamundur të shohësh diçka në errësirë totale.
Errësira totale nënkupton mungesën e dritës, ndërsa të parit varet nga drita. Është mjaft e rrallë të ndodhesh në një situatë me errësirë totale, qoftë edhe natën. Dritat e qytetit që reflektojnë retë, fenerët e makinave, hëna, yjet, madje edhe shkëlqimi i ajrit në qiell të natës – e mbushin natën me dritë të zbehtë. Shumica e përvojave me errësirën janë në të vërtetë raste të errësirës së pjesshme; ku ka akoma një sasi të vogël drite të pranishme. Me kalimin e kohës së mjaftueshme, sytë e njeriut mund të përshtaten që të shohin nivelet e ulëta të dritës të pranishme në errësirë të pjesshme.
Sytë e njeriut duan disa orë për t’u përshtatur plotësisht me errësirën dhe për të arritur ndjeshmërinë e tyre optimale ndaj kushteve të dritës së ulët. Fitimet më të shpejta në ndjeshmërinë e shikimit bëhen në minutat e para pas ekspozimit ndaj errësirës. Për këtë arsye, shumë njerëz mendojnë se vetëm pas disa minutash, sytë e tyre kanë arritur ndjeshmërinë e tyre kulmore. Por disa orë pas ekspozimit në errësirë, sytë e njeriut vazhdojnë të përshtaten dhe të bëjnë fitime të vogla në ndjeshmëri.
Ka disa faktorë që kontribuojnë që sytë e njeriut të përshtaten me errësirën. Siç përshkruhet në tekstin shkollor Optometry: Techniques Science and Clinical Management, redaktuar nga Mark Rosenfield dhe Nicola Logan, tre faktorët kryesorë që ndikojnë në përshtatjen me errësirën janë: bebëza e syrit, qelizat konike dhe qelizat shufrike.
Public Domain Image, source: Christopher S. Baird.
Bebëza është vrima e errët afër pjesës së përparme të syrit tuaj që lejon dritën të hyjë në sy, në mënyrë që drita të formojë një imazh në pjesën e pasme (retinë). Irisi i cili e rrethon bebëzën, përmban muskuj që kontrollojnë madhësinë e bebëzës. Kur përballen me kushte kur drita është e zbehtë, bebëza zgjerohet. Ky zgjerim lejon sa më shumë dritë në sy, në mënyrë që ndjeshmëria të rritet. Kontributi i bebëzës në përshtatjen e syrit me errësirë zgjat vetëm disa sekonda deri në një minutë për t’u kompletuar.
Qelizat konike përgjatë retinës tuaj, janë përgjegjëse për shikimin e ngjyrave. Ngjashëm me një rrjet pikselësh në një aparat fotografik dixhital, një grup i gjerë i qelizave konike përgjatë retinës ‘zbulon’ copa të ndryshme të dritës me ngjyra që përbëjnë imazhin që ju shihni. Sytë e njeriut kanë qeliza konike të kuqe, të gjelbra dhe të kaltra. Të gjitha ngjyrat e tjera që ekzistojnë përjetohen nga njerëzit si përzierje e së kuqes, gjelbrës dhe së kaltrës.
Vetë qelizat konike mund të përshtaten me errësirë të pjesshme. Qelizat konike përmbajnë Rodopsinë, e cila është një nga shumë kimikalet e ndjeshme ndaj dritës. Rhodopsina është shumë e ndjeshme ndaj dritës dhe është kimikali kryesor që përdoret nga qelizat konike kur shihet në dritë të zbehtë. Problemi është se rhodopsina është aq e ndjeshme ndaj dritës, sa që nën nivelet normale të dritës, drita deformon dhe çaktivizon këtë kimikal. Pjesën më të madhe të kohës, kur jeni ‘të shoqëruar’ me dritë normale, rhodopsina në sytë tuaj është e çaktivizuar. Me ekspozimin ndaj errësirës, rhodopsina është në gjendje të rigjenerohet dhe riaktivizohet, duke u bërë përsëri e ndjeshme ndaj dritës dhe duke përmirësuar shikimin tuaj gjatë natës. Por ky proces i rigjenerimit kërkon kohë. Qelizat konike marrin rreth 10 minuta për t’u përshtatur në errësirë.
Së fundi, qelizat shufrike në sytë tuaj janë përgjegjëse për të parit bardhë e zi. Ata janë ‘goditësit përfundimtar’ kur bëhet fjalë për të parit në kushte të dritës së dobët. Qelizat shufrike në shytë tuaj arrijnë këtë vizion të shkëlqyeshëm të natës përmes disa mekanizmave:
1. Ashtu si konet, qelizat shufrike përmbajnë rhodopsin, kimikal që është shumë i ndjeshëm ndaj dritës. Në fakt, qelizat shufrike kanë më shumë në rhodopsin sesa qelizat konike, duke bërë secilën qelizë të vetme shufrike të jetë rreth 100 deri në 1000 herë më e ndjeshme se një qelizë e vetme e konike adaptuar plotësisht.
2. Ka shumë më shumë qeliza shufrike në retinë (100 milion) sesa ka kone (5 milion).
3. Disa qeliza shufrike lidhen me të njëjtin sinjal dalës (i njëjti interneuron). Ky fakt lejon që nivelet më të ulëta të dritës të zbulohen me koston e rezolucionit të imazhit.
4. Qelizat shufrike reagojnë ngadalë ndaj dritës (ato mbledhin dritë për periudha të gjata kohore). Kjo përgjigje e ngadaltë do të thotë që nivele më të ulëta të dritës mund të zbulohen me koston e ndjerë të ndryshimeve të shpejta në kohë.
Qelizave konike duhen disa orë për tu adaptuar plotësisht në errësirë. Astronomët ekspertë me sy të lirë e dinë mirë këtë fakt.
Përmbledhje: me ekspozimin ndaj errësirës, bebëzat tuaja zgjerohen për disa sekonda, kone tuaja përshtaten për 10 minuta dhe qelizat shufrike përshtaten plotësisht pas disa orësh.
Marrë nga: “Pyetjet shkencore me përgjigje befasuese”, pyetje të cilës i’u përgjigj Dr. Christopher S. Baird – profesor i Fizikës në Universitetin A&M të Teksasit Perëndimor.
Një grabitje e përmasave të mëdha ka tronditur Gjermaninë perëndimore, ku hajdutë të paidentifikuar kanë vjedhur rreth 30 milionë euro nga një degë e bankës Sparkasse në qytetin Gelsenkirchen.
Sipas policisë, autorët përdorën një shpues industrial për të hapur kasafortën nëntokësore, duke e realizuar operacionin në mënyrë tepër profesionale, të krahasueshme me skenarët e filmave të Hollivudit.
Ngjarja dyshohet se ka ndodhur gjatë ditëve të qeta të Krishtlindjeve. Hetimet paraprake tregojnë se grabitësit hynë dhe u larguan nga godina përmes një garazhi parkimi ngjitur me bankën. Ata thyen mbi 3000 kasaforta personale që përmbanin para, ar dhe bizhuteri. Grabitja u kuptua vetëm në orët e para të së hënës, kur u aktivizua një alarm zjarri.
Dëshmitarë okularë kanë raportuar se panë disa persona që transportonin çanta të mëdha gjatë natës, ndërsa kamerat e sigurisë kanë regjistruar një automjet luksoz, Audi RS6 të zi, duke u larguar nga garazhi. Deri tani nuk ka arrestime.
Banka Sparkasse ka njoftuar se 95% e kasafortave janë hapur me forcë dhe ka kërkuar nga klientët të kontaktojnë një linjë të posaçme. Çdo kasafortë është e siguruar deri në vlerën 10300 euro.
Aktori i njohur amerikan George Clooney, bashkëshortja e tij Amal Clooney, avokate e të drejtave të njeriut, si dhe binjakët e tyre Ella dhe Alexander, janë pajisur zyrtarisht me shtetësinë franceze. Vendimi është bërë publik në Journal Officiel, organi zyrtar ku publikohen dekretet e qeverisë franceze.
Familja Clooney jeton kryesisht në një fermë në Brignoles, në jug të Francës, blerë në vitin 2021. Kryebashkiaku i qytetit, Didier Brémond, u shpreh për mediat lokale se zgjedhja e çiftit për t’u bërë shtetas francezë tregon “dashurinë e tyre për Francën”, duke i përshkruar si një familje të thjeshtë dhe të aksesueshme.
Në një intervistë për revistën Esquire, Clooney tregoi se vendimi për t’u zhvendosur në Francë lidhej me shqetësimin për rritjen e fëmijëve në Los Anxhelos dhe ndikimin e kulturës së Hollivudit. Ai theksoi se dëshironte një jetë më normale për ta, larg paparacëve dhe krahasimeve me fëmijë të tjerë të famshëm.
Binjakët e çiftit kanë lindur në Londër në vitin 2017. Amal Clooney, e lindur në Liban dhe e rritur në Britani, është natyralizuar me mbiemrin e saj të vajzërisë, Amal Alamuddin. Ndërsa fëmijët dhe Amal flasin rrjedhshëm frëngjisht, George Clooney pranon me humor se gjuha franceze mbetet ende një sfidë për të.
Një raport i ri i Pentagonit detajon aftësitë raketore bërthamore të Kinës dhe aftësinë e saj për të goditur Shtetet e Bashkuara në rast të një lufte botërore.
Raporti, i cili iu dorëzua Kongresit më 23 dhjetor, thotë se Kina është e aftë të godasë pjesën më të madhe të SHBA-së me raketat DF-31.
Raporti nënvizon:
“Përforcimi historik ushtarak i Kinës e ka bërë kontinentin e SHBA-së gjithnjë e më të prekshëm. Kina mban një arsenal të madh dhe në rritje të armëve bërthamore, detare dhe konvencionale me rreze të gjatë veprimi, si dhe aftësi kibernetike dhe hapësinore, të afta të kërcënojnë drejtpërdrejt sigurinë e amerikanëve”.
Qëllimi përfundimtar i Kinës
Departamenti Amerikan i Luftës pretendon se qëllimi përfundimtar i Kinës është të bëhet një superfuqi globale deri në vitin 2049, e aftë të mbrojë të gjitha interesat e vendit.
Me një ushtri të klasit botëror, Departamenti Amerikan beson se Kina do të kërkojë të pushtojë Tajvanin dhe ta përfshijë atë në Kinë, pasi ajo tashmë e pretendon ishullin si pjesë të shtetit kinez.
Raporti tha gjithashtu se Kina ka të paktën 100 raketa balistike ndërkontinentale (ICBM) DF-31, të cilat janë zhvendosur në vende nëntokësore lëshimi, të njohura si silos. Këto raketa kanë një rreze veprimi prej 11,000 kilometrash, duke mbuluar pjesën më të madhe të Shteteve të Bashkuara.
Këto silura janë vendosur në zona të largëta në Kinën veriore dhe perëndimore: në Hami, Xinjiang, Yumen, Gansu dhe Yulin, Mongolia e Brendshme, pranë kufirit me Mongolinë. Edhe pse Kina vlerësohet të ketë gjithsej 320 silo në këto tre zona, SHBA-të besojnë se vetëm 100 prej tyre janë të pajisura me raketa.
“Trump kërkon paqe”
Duke folur për Daily Mail, një zyrtar i lartë i Departamentit të Luftës tha se Donald Trump dhe administrata e tij po kërkojnë të ulin tensionet dhe në fund të fundit të shmangin çdo konflikt global, siç është një Luftë e Tretë Botërore.
“Presidenti Trump kërkon një paqe të qëndrueshme, tregti të drejtë dhe marrëdhënie të respektueshme reciprokisht me Kinën. Departamenti i Luftës do të mbështesë qëllimin e Presidentit duke hapur një gamë më të gjerë komunikimesh ushtarake me Ushtrinë Çlirimtare Popullore dhe duke kërkuar mënyra të tjera për t’i bërë të qarta qëllimet tona paqësore”, tha ai.
Frika e republikanëve
Megjithatë, disa republikanë kanë paralajmëruar për “kërcënimin” që Kina përbën për SHBA-të në të ardhmen.
Sipas një raporti nga ‘Politico’, përfaqësuesi Nathaniel Moran paralajmëroi se Kina mund të kthehet kundër SHBA-së në sektorin farmaceutik, pasi furnizon rreth 80% të përbërësve aktivë farmaceutikë të përdorur në Shtetet e Bashkuara.
“Brenda natës, Kina mund të mbyllë rubinetin dhe shumë produkte thelbësore farmaceutike, madje edhe gjëra si aspirina, mund të zhduken nga zinxhiri i furnizimit në Shtetet e Bashkuara”, paralajmëroi ai.
Ai iu referua gjithashtu fuqisë ushtarake në rritje të vendit dhe shtoi:
“Ne e dimë se qëllimi afatgjatë i Kinës është në thelb dominimi ekonomik, diplomatik dhe ushtarak në të gjithë botën, dhe ata i shohin Shtetet e Bashkuara si një kundërshtar”.
58000 kilometra në këmbë nga Kili në Britani, historia e pazakontë e ish-ushtarit
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Dy shtetet që e festojnë të parët Vitin e Ri
Grabitje spektakolare në Gjermani, hajdutët vjedhin 30 milionë euro nga një bankë
George dhe Amal Clooney marrin shtetësinë franceze së bashku me fëmijët e tyre
Faqet e para të gazetave në UK
Vonesat e Eurostar hyjnë në ditën e dytë, pasi pasagjerët ngecën në bord gjatë natës.
Brenda “Strofkës së Ujkut “, udhëtim në bunkerin sekret ku Hitleri drejtoi luftën dhe i mbijetoi atentatit
Harta e ndërrimit të viteve, bota feston për 26 orë, nga Kiritimati në Samoa, ja kush hyn i pari në 2026
Miura nuk dorëzohet, në moshën 58 vjeçare gjen një klub të ri në Japoni
Broja jep asist, por Burnley mundet nga Newcastle
Vendimi i qeverisë, zbardhet skema e re e kompensimit, nga 600 deri në 1800 lekë shtesë në muaj, ja kush përfiton
Qeveria nderon legjendat, 13 figura të shquara të artit dhe sportit përfitojnë pension të posaçëm
Jennifer Lopez e lumtur dhe e lirë pas ndarjes nga Ben Affleck: Fokus tek puna dhe fëmijët
Dasmë për 80-vjetorin! Këngëtarja “Cher” do kurorëzohet përsëri, partneri i saj 40 vite më i ri: S’më intereson mosha…
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania4 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
UK4 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
UK16 hours agoBllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
-
Albania17 hours agoIronia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …