Bota
Katër lëvizje e Kinës që po ia vështirësojnë jetën Rusisë
Kina po distancohet në heshtje nga ekonomia ruse e prekur nga sanksionet. Të dy vendet thanë muajin e kaluar se miqësia e tyre “nuk ka kufij”. Kjo ishte përpara se Rusia të fillonte luftën e saj në Ukrainë.
Tani që ekonomia ruse është goditur nga sanksionet nga e gjithë bota, ka prova në rritje se vullneti dhe aftësia e Kinës për të ndihmuar fqinjin e saj verior mund të jetë i kufizuar. Pekini ka refuzuar të dënojë sulmin e Rusisë ndaj Ukrainës, por dëshiron të shmangë prekjen nga sanksionet, të cilat i ka dënuar vazhdimisht si një mënyrë joefektive për zgjidhjen e krizës.
“Kina nuk do ta sulmojë kurrë Ukrainën. Ne do të ndihmojmë, veçanërisht ekonomikisht”, tha Fan Xianrong në një deklaratë nga qeveria rajonale e Lviv.
E analistët thonë se Kina po përpiqet të arrijë një “ekuilibër delikat” midis mbështetjes retorike për Rusinë, por pa antagonizuar më tej Shtetet e Bashkuara.
Pekini dhe Moska ndajnë një interes strategjik për të kundërshtuar Perëndimin.
Megjithatë, bankat kineze nuk mund të përballojnë të humbasin qasjen në dollarë amerikanë dhe shumë industri kineze nuk mund të përballojnë të privohen nga teknologjia amerikane, shkruan CNN.
Këtu janë disa nga masat që Pekini ka marrë javët e fundit për t’u distancuar nga ekonomia ruse e izoluar dhe në rrënim.
Ata e lanë rublën ruse të bjerë
Monedha kineze, juani, nuk tregtohet plotësisht lirshëm, por lëviz brenda kufijve të vendosur nga zyrtarët e Bankës Kombëtare të Kinës (PBOC). Javën e kaluar, ata dyfishuan gamën e tregtimit të rublave, duke lejuar që monedha ruse të bjerë më shpejt.
Rubla tashmë ka humbur më shumë se 20 për qind të vlerës së saj kundrejt dollarit dhe euros që nga fillimi i agresionit në Ukrainë.
Duke lejuar rënien e monedhës ruse kundrejt juanit, Pekini nuk po i bën një nder Moskës.
Rusët do të duhet të paguajnë më shumë në rubla për importet kineze, si telefonat inteligjentë dhe makinat. Markat kineze të telefonave si Xiaomi dhe Huaëei janë jashtëzakonisht të njohura në Rusi.
Prodhuesit kinezë të makinave si Great Ëall Motor dhe Geely Auto zënë 7 për qind të tregut rus, duke shitur më shumë se 115 mijë automjete vitin e kaluar. Great Ëall Motor ka ndaluar furnizimin me makina të reja në Rusi për shkak të luhatjeve të kursit të këmbimit.
Aktualisht, rreth 25 miliardë dollarë në tregtinë Kinë-Rusi zhvillohet në juan, raportojnë mediat shtetërore kineze.
Ata ulën rezervat
Ndihma më e rëndësishme që Kina mund t’i ofrojë Rusisë është përmes rezervave prej 90 miliardë dollarë të mbajtura nga Moska në juanë, shkroi Alicia García-Herrero, kryeekonomiste për Azinë dhe Paqësorin në Natixis, në raportin e saj kërkimor.
Sanksionet ngrinë rreth 315 miliardë dollarë rezerva ruse – ose rreth gjysma e totalit – pasi vendet perëndimore ndaluan të bëjnë biznes me bankën qendrore të Rusisë.
Ministri rus i financave, Anton Siluanov, tha këtë javë se vendi dëshiron të përdorë rezervat e tij të juanit pasi Moska bllokoi hyrjen në dollarë dhe euro, raportoi media shtetërore ruse.
Nëse Kina do të lejonte Moskën të konvertonte rezervat e saj të juanit në dollarë amerikanë ose euro, “kjo do të ndihmonte padyshim gjendjen aktuale të Rusisë”, tha García-Herrero.
Megjithatë, “rreziku i reputacionit të shkeljeve të mundshme të sanksioneve perëndimore do të ishte një hap i madh për bankën kineze dhe për këtë arsye është shumë e pamundur”, tha ajo.
Ruajtja e pjesëve të avionëve
Sanksionet e vendosura nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian, nënkuptojnë se dy prodhuesit më të mëdhenj të aeroplanëve në botë, Boeing (BA) dhe Airbus (EADSF), nuk janë më në gjendje të furnizojnë pjesë këmbimi ose të ofrojnë mbështetje për mirëmbajtjen për linjat ajrore ruse. E njëjta gjë vlen edhe për prodhuesit e motorëve reaktiv.
Kjo do të thotë që linjat ajrore ruse mund të mbeten pa pjesë brenda pak javësh ose të fluturojnë me aeroplanë pa ndërruar pajisjet aq shpesh sa rekomandohet për funksionim të sigurt.
Në fillim të këtij muaji, një zyrtar i lartë rus tha se Kina kishte refuzuar të dërgonte pjesë aeroplanësh në Rusi sepse Moska po kërkonte furnizime alternative.
Agjencia shtetërore ruse e lajmeve Tass citoi Valery Kudinov, një drejtues në agjencinë ruse të transportit ajror, të ketë thënë se Rusia do të kërkojë të blejë pjesë nga vende si Turqia dhe India pas një përpjekjeje të dështuar për t’i blerë ato nga Kina.
Kina dhe Rusia krijuan një sipërmarrje të përbashkët në aviacionin civil në vitin 2017 për të ndërtuar një aeroplan të ri pasagjerësh me trup të gjerë me distanca të gjata, duke kërkuar të kundërshtojnë dyshen e Boeing dhe Airbus. Prodhimi i CR929 ka filluar, por mosmarrëveshjet për furnizuesit kanë shkaktuar vonesa. Fillimisht, pritej që aeroplani t’u ofrohej klientëve në vitin 2024. Por Rusia e shtyu afatin midis 2028 dhe 2029.
Ngrirja e investimeve në infrastrukturë
Banka Botërore ndaloi të gjitha programet e saj në Rusi dhe Bjellorusi pas fillimit të agresionit në Ukrainë. Ajo nuk ka miratuar asnjë kredi apo investim të ri për Rusinë që nga viti 2014 dhe për Bjellorusinë që nga viti 2020. Ndoshta edhe më befasues është vendimi i Bankës Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë (AIIB) me qendër në Pekin, për të bërë të njëjtën gjë.
Një deklaratë në fillim të këtij muaji tha se po pezullonte të gjitha aktivitetet e saj në lidhje me Rusinë dhe Bjellorusinë “për shkak të luftës në Ukrainë”. Lëvizja ishte “në interesin më të mirë” të bankës, shtoi ajo.
E frustruar nga mungesa relative e ndikimit në Bankën Botërore (me qendër në Uashington) dhe Bankën Aziatike të Zhvillimit (ku Japonia është një fuqi e madhe), Kina nisi AIIB në 2016. Përveç pritjes së selisë, Kina siguron presidentin e bankës dhe ka 26.5% të votave. India dhe Rusia kanë përkatësisht 7.6 për qind dhe 6 për qind.
Vendimi i AIIB për të pezulluar operacionet në Rusi do të thotë se një hua prej 1.1 miliard dollarësh ose hua e propozuar që synon përmirësimin e rrjetit rrugor dhe hekurudhor të Rusisë tani është në pritje.
Autoritetet shëndetësore në Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një paralajmërim urgjent pasi mijëra pasagjerë mund të jenë ekspozuar ndaj fruthit, sëmundjes më ngjitëse në botë, në aeroportin ndërkombëtar Neëark Liberty në New Jersey.
Sipas Departamentit të Shëndetësisë të New Jersey-t (NJDOH), një person i infektuar, jo rezident i këtij shteti, ka udhëtuar nëpër terminalet B dhe C më 19 dhjetor, mes orës 07:00 dhe 19:00, gjatë kulmit të udhëtimeve festive.
Zyrtarët paralajmërojnë se vendndodhja e saktë e personit nuk dihet, ndërsa po kryhet gjurmimi i kontakteve. Personat e ekspozuar mund të shfaqin simptoma deri më 2 janar 2026. Fruthi shfaqet me temperaturë të lartë, kollë, rrjedhje hundësh, sy të skuqur dhe skuqje të lëkurës, ndërsa mund të shkaktojë ndërlikime të rënda, si pneumonia dhe encefaliti.
Sipas CDC-së, në SHBA janë regjistruar mbi 2000 raste fruthi gjatë vitit 2025 dhe tre viktima, duke e bërë këtë shpërthimin më të madh që nga viti 1992.
Ekspertët fajësojnë rënien e normave të vaksinimit, duke theksuar se vaksina MMR mbetet mjeti më efektiv për parandalimin e sëmundjes. Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të vaksinohen dhe të kontaktojnë mjekun para çdo vizite shëndetësore në rast dyshimi për ekspozim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka prezantuar një plan me 20 pika për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, të cilin e ka cilësuar si “përpjekjen më të mirë” për arritjen e paqes. Drafti, i diskutuar së fundmi me përfaqësues të SHBA-ve dhe i paraqitur edhe ish-presidentit amerikan Donald Trump, konsiderohet rreth 90% i përfunduar, por mbetet ende i hapur për disa çështje kyçe.
Plani përfshin një sërë masash që synojnë stabilizimin e situatës në Ukrainë dhe parandalimin e një përshkallëzimi të ri të konfliktit.
Çfarë parashikon plani?
Mes pikave kryesore janë ngrirja e vijës së frontit, krijimi i një ushtrie të fuqishme ukrainase prej rreth 800 mijë trupash, e mbështetur financiarisht nga partnerët perëndimorë, si dhe vendosja e garancive të forta të sigurisë, të ngjashme me nenin 5 të NATO-s.
Gjithashtu, parashikohet anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Europian, me kërkesën që të përcaktohet një afat i qartë për këtë proces. Kievi kërkon që kjo të jetë një garanci politike dhe strategjike për të ardhmen e vendit.
Siguria dhe garancitë ndërkombëtare
Plani përfshin një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetje ushtarake nga vendet evropiane, përfshirë mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare. Gjithashtu, parashikohet krijimi i një mekanizmi monitorimi për të shmangur rifillimin e luftimeve dhe për të garantuar respektimin e marrëveshjes.
Një tjetër element i rëndësishëm është lirimi i të gjithë robërve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe organizimi i zgjedhjeve pas arritjes së një marrëveshjeje paqeje.
Donbasi, nyja më e ndërlikuar
Rajoni i Donetskut mbetet pika më e vështirë e negociatave. Kievi refuzon çdo skenar që parashikon dorëzimin e territoreve të pushtuara dhe propozon krijimin e një zone të çmilitarizuar, ku të dyja palët të tërhiqen dhe siguria të garantohet nga forca ndërkombëtare.
Çështja e Zaporizhzhias
Një tjetër pikë e ndjeshme është centrali bërthamor i Zaporizhzhias, aktualisht nën kontroll rus. Zelensky propozon që ai të funksionojë si një “joint venture” mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, me administrim të përbashkët dhe mbikëqyrje ndërkombëtare. Sipas tij, kjo do të garantonte sigurinë energjetike dhe do të shmangte rreziqet e një aksidenti bërthamor.
Qëndrimi i Moskës
Nga ana tjetër, Moska ka reaguar me tone të ashpra. Presidenti rus Vladimir Putin ka deklaruar se Perëndimi po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të pranojë kushte të pafavorshme, ndërsa ka paralajmëruar se Rusia do të vazhdojë operacionet ushtarake nëse nuk arrihet një marrëveshje “e pranueshme”.
Putin ka theksuar se kontrolli i plotë i rajonit të Donetskut mbetet një nga objektivat strategjikë të Rusisë, duke e konsideruar atë një zonë kyçe për sigurinë dhe interesat e saj.
Kremlini tha se pajtohet me Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, se bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë janë në fazën përfundimtare.
I pyetur nga gazetarët nëse Moska ndan vlerësimin e Trump pas bisedimeve me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov u përgjigj: “Sigurisht”.
Peskov refuzoi të komentojë mbi idenë e një zone të lirë ekonomike në Donbas ose mbi të ardhmen e termocentralit bërthamor Zaporizhzhia, i cili kontrollohet nga Rusia, duke thënë se Kremlini e konsideronte të papërshtatshme.
“Për momentin, nuk e konsiderojmë të nevojshme të japim detaje”, tha ai.
Sipas tij Ukraina duhet të tërheqë trupat e saj nga pjesa e Donbasit që ende e kontrollon nëse dëshiron paqe dhe se nëse Kievi nuk arrin një marrëveshje, atëherë do të humbasë edhe më shumë territor.
Putin dhe Trump folën të dielën përpara takimit të Trump në Miami me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se një tjetër telefonatë ishte planifikuar shumë shpejt.
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Kryetari shqiptar i komunës së Morbachut bëhet viral në Gjermani
Bujqësia po e humb peshën e saj në ekonomi, sektori në rënie të lirë
Berisha uron Kurtin për fitoren: Zgjedhjet, një sukses i vërtetë i demokracisë në Kosovë!
BE pret formim të shpejtë të institucioneve të reja të Kosovës
Zbulohet pas 12 vitesh, çfarë tha Michael Schumacher para se të aksidentohej
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
20 pikat e Zelenskyt për t’i dhënë fund luftës, Rusia kundër!
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Autoboti i pastrimit të ujërave të zeza, po shpërndan ujë për qytetarët në Vlorë
Strakosha në formë të jashtëzakonshme, AEK-u gjen stabilitet. Garanci edhe për Kombëtaren
I dhanë mundësinë të krijojë qeverinë pa opozitën, Kurti mesazh falënderues për të gjithë votuesit e LVV: U jemi mirënjohës përjetë
Vlora 4 ditë pa ujë, kryetarja e bashkisë: Defekti, fatkeqësi natyrore. Ujësjellësi s’është në varësinë tonë, protestën po e bën opozita
Peskov: Rusia pajtohet me vlerësimin e Trump, bisedimet në fazën përfundimtare
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
Titujt e gazetave në UK
-
Albania12 hours agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
UK11 hours agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports11 hours agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK2 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania12 hours agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania1 day ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK1 day agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim