Kuota prej 30%, që është vendosur nga ligji dhe zbatohet nga PD dhe partitë e tjera, nuk është kufiri maksimal, por minimumi i kërkuar ligjërisht.
Ligji thotë qartë: “jo më pak se 30%,” duke lënë hapësirë për tejkalimin e këtij minimumi dhe për rritjen e përfaqësimit të grave. Megjithatë, në praktikë, partitë politike shpesh e trajtojnë këtë kuotë si një tavan, duke u mjaftuar me 30% dhe duke mos bërë asnjë përpjekje për të promovuar barazi të vërtetë gjinore.
Kjo qasje është e gabuar dhe diskriminuese, sepse:
- Ligji krijon mundësi për përfaqësim më të madh të grave, por partitë nuk e shfrytëzojnë këtë hapësirë për të siguruar një barazi të vërtetë në listat dhe strukturat e tyre.
- Ruhet mentaliteti patriarkal – Me një fokus në minimumin prej 30%, gratë shpesh trajtohen si përmbushëse të një detyrimi ligjor dhe jo si aktore të barabarta në politikë.
- Roli i grave minimizohet – Duke u mjaftuar me përfaqësimin e grave në minimum, partitë reduktojnë rolin e tyre në politikë në pozita të dorës së dytë, shpesh larg vendimmarrjes reale.
Çfarë duhet të ndodhë?
- Kuota prej 30% duhet të jetë një pikënisje, jo një kufi. Përfaqësimi i grave duhet të synojë 50/50, duke pasqyruar realitetin e shoqërisë, ku gratë dhe burrat përbëjnë pjesë të barabarta të popullsisë.
- Gratë duhet të kenë pozita drejtuese. Nuk mjafton që ato të jenë në listë; gratë duhet të jenë kryetare listash, në poste ministrore dhe drejtueset kryesore të strukturave partiake.
- Partitë duhet të tejkalojnë mentalitetin formalist. Për të pasur një barazi të vërtetë, përfaqësimi i grave nuk duhet të mbetet në letra apo për shfaqje, por të jetë real, me një rol të plotë dhe ndikim në vendimmarrje.
Shembuj pozitivë për t’u ndjekur
- Kosova: Ka pasur dy presidente gra dhe një përfaqësim të lartë të grave në Kuvend dhe politikë, duke treguar që përfaqësimi i balancuar është i mundur kur ka vullnet politik.
- Vendet nordike: Kanë tejkaluar sistemin e kuotave minimale dhe kanë arritur barazinë reale në përfaqësim dhe vendimmarrje.
Përfundim
Kuota 30% nuk duhet të trajtohet si tavan, por si bazë për një përfaqësim më të drejtë dhe më gjithëpërfshirës të grave në politikë. PD dhe partitë e tjera kanë mundësinë dhe përgjegjësinë të shkojnë përtej këtij minimumi dhe të ndërtojnë një sistem që respekton dhe promovon barazinë gjinore. Barazia gjinore nuk është vetëm detyrim ligjor, por edhe një domosdoshmëri demokratike.
Si mendoni, a duhet PD dhe partitë e tjera të angazhohen për një sistem barabartë për të siguruar një përfaqësim të drejtë?
Helidon Kastrati
