Bota
Liberalët holandezë të qendrës barazojnë me populistin Wilders në zgjedhje të ngushta
Partia centriste-liberale D66 e Rob Jetten është në një garë kokë më kokë me populistin anti-islam Geert Wilders në zgjedhjet holandeze, sipas parashikimeve të fundit të votave.
Me më shumë se 90% të votave të numëruara, si D66 ashtu edhe Partia e Lirisë e Wilders po shkonin drejt 26 vendeve në parlamentin me 150 anëtarë, tha një parashikim nga agjencia holandeze e lajmeve ANP herët të enjten.
Sondazhet fillestare të daljes në pension e kishin nxjerrë Jetten në krye. “Miliona holandezë kanë kthyer një faqe të re; ata i kanë thënë lamtumirë një politike negativiteti”, u tha ai mbështetësve.
I pesimizuar, Wilders kishte pranuar më parë se rezultati nuk ishte ai që donte, duke humbur të paktën 10 vende, por tha se kishte arritur rezultatin e tij të dytë më të mirë ndonjëherë.
Tre parti të tjera nuk janë shumë prapa, përfshirë liberalët konservatorë me 22 vende, të ndjekura nga partia e krahut të majtë GreenLeft-Labour dhe Kristian Demokratët.
Wilders kryesoi sondazhet gjatë gjithë fushatës zgjedhore, por pasi ai tërhoqi dorën e koalicionit të tij në qershor për shkak të një debati mbi azilin dhe migracionin, të gjithë udhëheqësit kryesorë e bënë të qartë se nuk dëshironin të punonin përsëri me të.
Ai pranon se nuk ka gjasa të formojë vetë një qeveri, dhe edhe pa një fitore të qartë, Jetten – i cili zhvilloi një fushatë të jashtëzakonshme – do të kishte një shans më të fortë për të udhëhequr administratën e ardhshme.
Vetëm pak javë më parë, sondazhet e jepnin D66 vetëm 12 vende, por udhëheqësi fotozhenik liberal 38-vjeçar shfrytëzoi performancat e lëmuara në një sërë debatesh dhe intervistash televizive.
Fakti që ai garoi edhe në një kuiz televiziv të quajtur Personi më i zgjuar gjatë javëve para votimit vetëm sa ia shtoi profilin publik.
Jetten u tregua i kujdesshëm që të mos shpallte fitoren të mërkurën në mbrëmje, pavarësisht atmosferës festive midis mbështetësve të tij.
VVD-ja liberale konservatore e Dilan Yesilgöz po shkonte gjithashtu drejt një nate të suksesshme në vendin e tretë dhe partia e saj do të ishte një zgjedhje e mirë për çdo koalicion të mundshëm të udhëhequr nga Jetten.
Duke hyrë në zgjedhjet e së mërkurës, votuesit e dinin se rezultati do të ishte në teh të thikës, pasi pesë parti ishin në garë për të fituar. Partia e Lirisë PVV e Wilders kishte fituar 37 vende në nëntor 2023, por këtë herë elektorati u dekurajua qartë nga kuptimi se ai nuk mund të formonte një koalicion tjetër.
Wildersit iu deshën shtatë muaj për të arritur një marrëveshje me partnerët e koalicionit në vitin 2024, vetëm për të rrëzuar qeverinë 11 muaj më vonë.
Rob Jetten e bëri të qartë se po kërkonte një koalicion me bazë të gjerë që të ishte si “i qëndrueshëm ashtu edhe ambicioz”, dhe theksoi se ishte e pashembullt që partia fituese të fitonte më pak se 30 vende në parlament.
Ai emëroi Partinë Laburiste (PvdA)-Të Majtën e Gjelbër të ish-Komisionerit Evropian Frans Timmermans si një partner të mundshëm koalicioni, së bashku me liberalët konservatorë të Yesilgöz dhe një CDA të rigjallëruar Kristian Demokrate.
Sondazhi i daljes nga votimi dha lajme të këqija për Timmermans, partia e krahut të majtë e të cilit kishte qenë prej kohësh e dyta në sondazhe dhe tani pritet të dalë e katërta.
“Kohë më të mira na presin”, u premtoi ai mbështetësve të tij vonë të mërkurën. “Sigurisht që jam jashtëzakonisht i zhgënjyer”, shtoi ai dhe njoftoi se po jepte dorëheqjen dhe po merrte përgjegjësinë për rezultatin.
Timmermans dhe Wilders janë të dy në fillim të të 60-ave dhe kanë hyrë në politikë në të njëjtën kohë, dhe tani ekziston një ndjesi se votuesit holandezë janë të përgatitur të provojnë diçka të re.
Megjithatë, Wilders tha se nuk do të shkonte askund: “Nuk do të më hiqni qafe derisa të mbush 80 vjeç.” Ai mbeti optimist për performancën e Partisë së tij të Lirisë: “Natyrisht, do të preferoja të kisha parë më shumë vende… por prapëseprapë kemi pasur rezultatin tonë të dytë më të mirë.”
Matthijs Rooduijn i Universitetit të Amsterdamit tha se partia e Wilders kishte humbur mbështetjen e shumë prej votuesve të saj të moderuar ndaj partive të tjera, si dhe shumë prej atyre në anën më radikale.
Por, tha ai, “humbjet mund të kishin qenë më të këqija”, duke pasur parasysh se Wilders vetë e kishte shkatërruar koalicionin e fundit dhe kishte bërë fushatë më pak aktive se rivalët e tij.
Pati një entuziazëm të prekshëm ndërsa mbështetësit e D66 u mblodhën për të parë rezultatet në një sallë muzikore në Leiden, një qytet universitar midis Amsterdamit dhe Hagës. Ndërsa sondazhet e daljes në pension u bënë të qarta, fjalët “po, ne mundemi” u përsëritën vazhdimisht si një lloj mantre feste në sallë.
Duke u ngjitur në skenë, burri që tani konsiderohet kryeministri më i ri në historinë moderne holandeze u tha mbështetësve “ia dolëm – rezultati më i mirë që D66 ka arritur ndonjëherë”.
“Ne gjithashtu e dimë se miliona holandezë votuan për parti të tjera, dhe unë gjithashtu ndiej një përgjegjësi shumë të madhe për [të gjitha ato]”, tha Rob Jetten. “Ne do të bëjmë gjithçka që mundemi në vitet e ardhshme për t’u treguar të gjithë holandezëve se politika dhe qeveria mund të jenë përsëri aty për ta, në mënyrë që ata të mendojnë përsëri në mënyrë të madhe dhe të veprojnë përsëri në mënyrë të madhe, në mënyrë që Holanda të mund të ecë përpara.”
Këto zgjedhje u zhvilluan pjesërisht për migracionin dhe qendrat e mbipopulluara të azilit, por problemi më i madh për votuesit ishte mungesa kronike e strehimit prej pothuajse 400,000 shtëpish, në një popullsi prej 18 milionë banorësh.
Partia e Jetten ka thënë se do të ndërtojë 10 qytete si pjesë e planit të saj për të përballuar krizën.
“Ishte një fushatë optimizmi, tregon se holandezët janë të lodhur nga dy vjet ngërç, ne i njohim sfidat e mëdha dhe duam përparim në to”, tha mbështetësja e D66, Eline. “Kjo tregon se holandezët dëshirojnë një kryeministër që është në gjendje të bashkojë vendin dhe të përballet me sfidat kryesore me të cilat po përballet vendi ynë dhe bota.”
Një tjetër partner i mundshëm koalicioni për liberalët janë Kristian Demokratët, të cilët vetëm dy vjet më parë dukeshin të dobët me vetëm një grusht vendesh. Tani ata parashikohet të fitojnë 18.
“Çfarë rezultati fantastik – dy vjet më parë nuk do të guxonim ta ëndërronim këtë”, u tha udhëheqësi i CDA-së, Henri Bontenbal, mbështetësve ndërsa ata brohorisnin emrin e tij.
Sezoni i festave ka nisur dhe për shumë familje blerja e lodrave është një nga prioritetet kryesore. Të dhënat më të fundit të Eurostat tregojnë se në vitin 2024 Bashkimi Evropian ishte importues neto i lodrave nga vendet jashtë BE-së.
Sipas Eurostat, BE importoi lodra me vlerë 7.1 miliardë euro nga vende jashtë unionit, një rritje prej 0.6 miliardë eurosh krahasuar me vitin 2023. Ndërkohë, eksportet e lodrave të BE-së drejt vendeve jashtë unionit arritën në 2.5 miliardë euro, duke shënuar një rritje prej 0.2 miliardë eurosh.
Kina ishte furnizuesi kryesor i lodrave për BE-në, duke përbërë 80% të importeve totale, me një vlerë prej 5.6 miliardë eurosh. Pas saj renditen Vietnami me 6% (418 milionë euro) dhe Mbretëria e Bashkuar me 3% (188 milionë euro).
Sa i përket importeve brenda BE-së nga vendet jashtë unionit, Gjermania dhe Holanda ishin importuesit më të mëdhenj, secila me 17% të totalit, ndërsa Franca zuri 14% të importeve sipas vlerës.
Sa i përket eksporteve, Mbretëria e Bashkuar ishte destinacioni kryesor për lodrat e prodhuara në BE, duke thithur 33% të eksporteve jashtë BE-së, me një vlerë prej 838 milionë eurosh. Ajo ndiqet nga Zvicra me 13% (315 milionë euro) dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës me 10% (245 milionë euro).
Të dhënat tregojnë gjithashtu se tre vende të BE-së përbëjnë gati 60% të eksporteve jashtë BE-së për nga vlera. Çekia ishte eksportuesi kryesor me 28%, e ndjekur nga Gjermania me 17% dhe Belgjika me 13%.
Këto shifra theksojnë varësinë e lartë të BE-së nga importet e lodrave, veçanërisht nga Kina, si dhe rolin e rëndësishëm të disa vendeve anëtare në eksportin e lodrave drejt tregjeve ndërkombëtare.
Autoritetet shëndetësore në Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një paralajmërim urgjent pasi mijëra pasagjerë mund të jenë ekspozuar ndaj fruthit, sëmundjes më ngjitëse në botë, në aeroportin ndërkombëtar Neëark Liberty në New Jersey.
Sipas Departamentit të Shëndetësisë të New Jersey-t (NJDOH), një person i infektuar, jo rezident i këtij shteti, ka udhëtuar nëpër terminalet B dhe C më 19 dhjetor, mes orës 07:00 dhe 19:00, gjatë kulmit të udhëtimeve festive.
Zyrtarët paralajmërojnë se vendndodhja e saktë e personit nuk dihet, ndërsa po kryhet gjurmimi i kontakteve. Personat e ekspozuar mund të shfaqin simptoma deri më 2 janar 2026. Fruthi shfaqet me temperaturë të lartë, kollë, rrjedhje hundësh, sy të skuqur dhe skuqje të lëkurës, ndërsa mund të shkaktojë ndërlikime të rënda, si pneumonia dhe encefaliti.
Sipas CDC-së, në SHBA janë regjistruar mbi 2000 raste fruthi gjatë vitit 2025 dhe tre viktima, duke e bërë këtë shpërthimin më të madh që nga viti 1992.
Ekspertët fajësojnë rënien e normave të vaksinimit, duke theksuar se vaksina MMR mbetet mjeti më efektiv për parandalimin e sëmundjes. Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të vaksinohen dhe të kontaktojnë mjekun para çdo vizite shëndetësore në rast dyshimi për ekspozim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka prezantuar një plan me 20 pika për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, të cilin e ka cilësuar si “përpjekjen më të mirë” për arritjen e paqes. Drafti, i diskutuar së fundmi me përfaqësues të SHBA-ve dhe i paraqitur edhe ish-presidentit amerikan Donald Trump, konsiderohet rreth 90% i përfunduar, por mbetet ende i hapur për disa çështje kyçe.
Plani përfshin një sërë masash që synojnë stabilizimin e situatës në Ukrainë dhe parandalimin e një përshkallëzimi të ri të konfliktit.
Çfarë parashikon plani?
Mes pikave kryesore janë ngrirja e vijës së frontit, krijimi i një ushtrie të fuqishme ukrainase prej rreth 800 mijë trupash, e mbështetur financiarisht nga partnerët perëndimorë, si dhe vendosja e garancive të forta të sigurisë, të ngjashme me nenin 5 të NATO-s.
Gjithashtu, parashikohet anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Europian, me kërkesën që të përcaktohet një afat i qartë për këtë proces. Kievi kërkon që kjo të jetë një garanci politike dhe strategjike për të ardhmen e vendit.
Siguria dhe garancitë ndërkombëtare
Plani përfshin një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetje ushtarake nga vendet evropiane, përfshirë mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare. Gjithashtu, parashikohet krijimi i një mekanizmi monitorimi për të shmangur rifillimin e luftimeve dhe për të garantuar respektimin e marrëveshjes.
Një tjetër element i rëndësishëm është lirimi i të gjithë robërve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe organizimi i zgjedhjeve pas arritjes së një marrëveshjeje paqeje.
Donbasi, nyja më e ndërlikuar
Rajoni i Donetskut mbetet pika më e vështirë e negociatave. Kievi refuzon çdo skenar që parashikon dorëzimin e territoreve të pushtuara dhe propozon krijimin e një zone të çmilitarizuar, ku të dyja palët të tërhiqen dhe siguria të garantohet nga forca ndërkombëtare.
Çështja e Zaporizhzhias
Një tjetër pikë e ndjeshme është centrali bërthamor i Zaporizhzhias, aktualisht nën kontroll rus. Zelensky propozon që ai të funksionojë si një “joint venture” mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, me administrim të përbashkët dhe mbikëqyrje ndërkombëtare. Sipas tij, kjo do të garantonte sigurinë energjetike dhe do të shmangte rreziqet e një aksidenti bërthamor.
Qëndrimi i Moskës
Nga ana tjetër, Moska ka reaguar me tone të ashpra. Presidenti rus Vladimir Putin ka deklaruar se Perëndimi po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të pranojë kushte të pafavorshme, ndërsa ka paralajmëruar se Rusia do të vazhdojë operacionet ushtarake nëse nuk arrihet një marrëveshje “e pranueshme”.
Putin ka theksuar se kontrolli i plotë i rajonit të Donetskut mbetet një nga objektivat strategjikë të Rusisë, duke e konsideruar atë një zonë kyçe për sigurinë dhe interesat e saj.
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
Europa mbushet me lodra kineze
Shqipëria “kampione” e rritjes së çmimeve
Dinamo fiton Superkupën e Shqipërisë
Shpërthim i fuqishëm në Shkodër, vdes 55-vjeçari
Vuçiç njofton shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Serbi, vitin e ardhshëm
Në Serbi, 33 mijë më shumë të vdekur se të lindur
Mafia shqiptare është aleate e karteleve rivale më të mëdha në Meksikë
AKSHI, transformim historik dixhital, apo kopshti privat i kryeministrit?
Muçobega dhe Basha betonizojnë gjirin e Llamanit
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Kryetari shqiptar i komunës së Morbachut bëhet viral në Gjermani
Bujqësia po e humb peshën e saj në ekonomi, sektori në rënie të lirë
Berisha uron Kurtin për fitoren: Zgjedhjet, një sukses i vërtetë i demokracisë në Kosovë!
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Titujt e gazetave në UK
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
-
Albania18 hours agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
UK18 hours agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania3 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports17 hours agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania19 hours agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania1 day ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK1 day agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim