Nga Rikard Jozwiak, REL
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dhe presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, do të takohen me presidentin dhe kryeministrin e Kinës në Pekin më 24 korrik, në atë që pritet të jetë një samit i tensionuar Bashkim Evropian – Kinë, me luftën në Ukrainë dhe një luftë të mundshme tregtare transatlantike në sfond.
Brukseli do të ngrejë shqetësimet e zakonshme për të drejtat e njeriut në Tibet, Shinxhiang dhe Hong Kong, ndërsa pritet që Pekini të hedhë poshtë çdo formë kritike.
Në vend të kësaj, diskutimet më të nxehta pritet të përqendrohen rreth mbështetjes së Kinës për luftën e Rusisë në Ukrainë dhe atyre që Bashkimi Evropian i sheh si praktika të padrejta tregtare kineze, të cilat kanë çuar në një deficit në rritje të tregtisë kineze-evropiane në favor të Pekinit.
Gjatë një konference për media para samitit, zyrtarë të BE-së theksuan se pritet që presidentët e BE-së të jenë “të drejtpërdrejtë, të hapur dhe konstruktivë”, por edhe “të gatshëm për të mbrojtur interesin tonë”.
Samiti synonte të festonte 50-vjetorin e raporteve diplomatike mes Kinës dhe bllokut, por nuk duhet pritur që të ketë ndonjë rezultat konkret.
Duke pasur parasysh se të dyja palët duan të tregojnë angazhimin e tyre për çështje mjedisore, ka pasur shpresa brenda BE-së që të paktën të arrihej një deklaratë e përbashkët për klimën, por edhe kjo ka pak gjasa që të materializohet.
Kjo është në kontrast të fortë me samitin BE-Japoni të mbajtur një ditë më parë në Tokio, ku pritej një deklaratë 24-faqëshe që mbulon një agjendë të gjerë politike, përfshirë përparimin në raportet dypalëshe të sigurisë dhe një marrëveshje për mineralet e rralla të tokës.
Takimi i rëndësishëm që duhet ndjekur në Pekin do të jetë sesioni i mëngjesit, kur Ursula von der Leyen dhe Antonio Costa do të zhvillojnë një diskutim “gjeostrategjik” me presidentin kinez, Xi Jinping.
Ukraina do të jetë një pjesë e rëndësishme e samitit, i cili mbahet vetëm disa javë pasi ministri i Jashtëm kinez, Wang Yi, u tha diplomatëve evropianë në Bruksel se shteti i tij nuk mund të pranojë një disfatë të Rusisë në këtë luftë. Deri tani, Brukseli ka qenë i kujdesshëm që të mos e antagonizojë shumë Kinën për këtë çështje, por duket se “dorezat janë hequr”, të paktën deri në njëfarë mase.
Zyrtarët e BE-së tani shprehen hapur se 80 për qind e mallrave me përdorim të dyfishtë që Rusia përdor në përpjekjet e saj ushtarake vijnë nga Kina. Brukseli gjithashtu ka kritikuar eksportet e vazhdueshme kineze të komponentëve, si motorët për dronë, drejt Moskës.
Kina është shënjestruar – drejtpërdrejt dhe tërthorazi – nga paketa e fundit e sanksioneve ndaj Rusisë, për të cilën BE-ja u pajtua javën e kaluar.
Disa kompani kineze dhe institucione financiare tani janë vendosur në listë të zezë dhe Ministria kineze e Tregtisë veçse ka kritikuar këtë vendim.
Fakti që tani Brukseli ndihet i sigurt dhe mund të arrijë unanimitet për të shënjestruar Pekinin në këtë mënyrë është diçka e re.
Kufizime të reja nga BE-ja, si ndalimi i produkteve të naftës së rafinuar që janë prodhuar nga naftë bruto ruse dhe janë përpunuar në vende të treta, pritet gjithashtu të ndikojnë indirekt Kinën.
Një zyrtar i BE-së, i përfshirë në përgatitjet e samitit, i tha Radios Evropa e Lirë se nuk pritet ndonjë ndryshim i madh në “partneritetin pa kufij” të Pekinit me Moskën, por Brukseli shpreson për hapa modestë, si kontrolle më të rrepta doganore dhe financiare mbi mallrat me përdorim të dyfishtë.
Diskutimi i pasdites me kryeministrin kinez, Li Qiang, do të përqendrohet në raportet ekonomike dhe pritet të jetë po aq delikat.
BE-ja dhe Kina janë partneret e dyta më të mëdha tregtare për njëra-tjetrën, me një shkëmbim tregtar që arrin në 2.3 miliardë dollarë në ditë.
Por, është deficiti tregtar ai që po e shqetëson Brukselin.
Krahasuar me vitin e kaluar, ky deficit është dyfishuar, duke arritur në 350 miliardë dollarë. BE-ja përmend subvencionet, pengesat në prokurim dhe kontrollet e eksportit si faktorët kryesorë që po e përkeqësojnë këtë pabarazi tregtare.
Nuk pritet që në Pekin të ketë përparime të mëdha, por zyrtarët e BE-së shpresojnë që Kina të paktën të pranojë shqetësimet dhe të ndërmarrë hapa për të nxitur kërkesën e brendshme ose për të adresuar disbalancat tregtare.
Brukseli pritet gjithashtu të japë sinjale për masa të mundshme reciproke, duke iu referuar veprimeve të mëparshme kundër automjeteve elektrike dhe produkteve të bulmetit nga Kina.
Por, çështja mbetet: sa larg është blloku i gatshëm të shkojë vërtet?
BE-ja varet nga Kina për minerale kritike dhe magnetë të përhershëm – produkte thelbësore për pothuajse të gjitha teknologjitë moderne.
Dhe, pavarësisht përpjekjeve të BE-së për të arritur marrëveshje të reja tregtare me vende si Australia, India dhe Indonezia për të “zvogëluar rrezikun” nga Kina, mungesat nuk do të mbulohen menjëherë. Pekini e di mirë këtë.
Për më tepër, është edhe çështja e ndjeshme e marrëdhënieve BE-SHBA.
Nëse nuk arrihet një marrëveshje gjatë ditëve në vijim, tarifat amerikane prej 30 për qind do të godasin BE-në më 1 gusht, ndërsa Brukseli është i gatshëm të përgjigjet me kundërmasa ndaj produkteve amerikane që kapin vlerën e miliarda eurove, një lëvizje që do të trazojë tregtinë transatlantike.
Një diplomat i BE-së i tha Radios Evropa e Lirë se ky është “një skenar që i gëzon kinezët”, pasi Pekini prej kohësh ka kërkuar që të nxisë përçarje mes Brukselit dhe Uashingtonit.
Prandaj, pritet që Kina në ditët në vijim të shtyjë fort përpara narrativin se ajo, së bashku me Evropën, përfaqëson tani rendin ndërkombëtar tregtar të bazuar në rregulla dhe se shkaktari i vërtetë i çrregullimeve në treg dhe proteksionizmit është Uashingtoni e jo Pekini.
Në varësi të zhvillimeve në bisedimet tregtare transatlantike, BE-ja mund të tundohet nga kjo retorikë.
