Nga Ester Kahumbi lajmet BBC
Përkthyesit që punojnë për paqeruajtësit gjermanë në Mali i kanë thënë BBC-së se kanë frikë për jetën e tyre ndërsa misioni i OKB-së përfundon misionin e tij në vendin e Afrikës Perëndimore.
Të 19 përkthyesit i shkruan qeverisë gjermane më 7 gusht duke kërkuar mbrojtje pasi grupet xhihadiste që veprojnë në veri të Malit i konsiderojnë ata që punojnë me OKB-në si tradhtarë.
“Terroristët kanë thënë hapur se çdo person që punon për forcat ndërkombëtare konsiderohet armik,” i tha BBC-së një përkthyes i kontingjentit ushtarak gjerman të OKB-së, emri i të cilit është fshehur për arsye sigurie.
Disa javë pasi përkthyesit dërguan letrën e tyre, fotot u shfaqën në internet të mikut të tyre Hachimi Dicko duke u vrarë nga persona të armatosur nga grupi Shteti Islamik (IS).
32-vjeçari nga Mali kishte punuar për një nënkontraktor në Camp Castor, bazë që operohet nga ushtarët gjermanë të OKB-së në Gao, qyteti më i populluar i Malit verior.
Të gjithë përkthyesit e njihnin mirë zotin Dickon. Ai kishte qenë një mbikëqyrës lavanderie në kamp, duke punuar për Ecolog – megjithëse një burim i afërt me familjen e tij thotë se kur u kap nga persona të armatosur të IS në qershor, kontrata e tij kishte përfunduar.
Ai kishte filluar një punë si korrier veshjesh dhe po udhëtonte me një kamion nga Niamey, kryeqyteti i Nigerit fqinj, për në Gao kur iu zu pritë.
Ata që udhëtonin me të thonë se ai u veçua nga personat e armatosur për shkak të çizmeve të stilit ushtarak që kishte veshur. Fillimisht ata kërkuan një shpërblim. Shoferi i kamionit ra në kontakt me familjen me kërkesë të militantëve.
Por ndërsa negociatat po zhvilloheshin në anë të rrugës, personat e armatosur të IS filluan të kalonin përmes telefonit të Z. Dicko dhe gjetën fotot e tij duke qëndruar pranë ushtarëve gjermanë të OKB-së.
Ato foto vulosën fatin e tij. Xhihadistët thanë se nuk ishin më të interesuar për një shpërblim. E rrëmbyen duke e quajtur spiun dhe bashkëpunëtor armik. Nuk dihet se kur u vra, por imazhet e vrasjes së tij brutale u qarkulluan në internet dy muaj më vonë.
BBC i ka kërkuar Ecolog të konfirmojë se zoti Dicko ishte punonjës, por nuk ka marrë përgjigje.
Përkthyesit thonë se vrasja e zotit Dicko tregon rrezikun real në të cilin ata ndodhen pasi njihen në të gjithë rajonin e shkretëtirës së madhe.
“Kur shkojmë në terren, puna jonë është të dalim të mbledhim informacione për forcat, kam shkuar në shumë fshatra, më thonë kufur (pabesimtar), më thonë në sy se çdo njeri që punon. për të pafetë është gjithashtu një pabesim”, tha përkthyesi që ka punuar për OKB për shtatë vjet.
Ai thotë se edhe nëse reciton shehadetin – një deklaratë e besimit të një muslimani – disa e përçmojnë atë për “marrjen e parave të të pafeve”.
“Ata e dinë se kush jemi ne, fytyrat tona janë atje jashtë, ata thjesht presin që forcat ndërkombëtare të largohen nga vendi që ata të sulmojnë,” thotë ai.
“Ne punojmë me ushtrinë, kudo që ata shkojnë, ne jemi aty sepse jemi goja e tyre dhe shumë njerëz të këqij na konsiderojnë spiunë.
“Unë u kam thënë shefave të mi, [për kërcënimet] por ata nuk kanë bërë asgjë. Tani Gjermania po largohet së shpejti, por ata nuk kanë planifikuar asgjë për ne,” thotë ai.
Në letrën e përkthyesve ata shprehen: “Largimi juaj do të krijojë një zbrazëti të madhe sigurie, veçanërisht për përkthyesit që kanë luajtur një rol shumë të ndjeshëm që nga fillimi i misionit… Kemi frikë nga rreziku i reprezaljeve pas tërheqjes së këtij misioni. .”
Një zëdhënës i ministrisë së jashtme gjermane i tha BBC-së se ka masa mbrojtëse për të garantuar sigurinë e stafit vendas nëse ndodh një krizë, duke përfshirë mbështetjen financiare dhe logjistike për t’i zhvendosur ata në zona ose vende më të sigurta brenda rajonit.
Megjithatë, Komanda e Operacioneve të Forcave të Përbashkëta të Mbrojtjes Gjermane në Mali thotë se po vlerëson vazhdimisht situatën e sigurisë dhe nuk mund të gjejë asnjë provë të besueshme të një kërcënimi sistematik ose individual ndaj punonjësve vendas.
“U bë e qartë se të gjitha shqetësimet dhe frika e ngritur nga punonjësit vendas mbetën jospecifike, të paqarta dhe abstrakte. Në veçanti, edhe kur u pyetën, punonjësit vendas nuk ishin në gjendje të ofronin ndonjë provë të një rreziku për shkak të punës së tyre,” tha ai në një deklaratë për BBC.
Ushtarët gjermanë nuk janë tërhequr ende nga kampi Castor, por duhet ta bëjnë këtë deri më 31 dhjetor, kur mandati i misionit të OKB-së përfundon zyrtarisht – me kërkesë të qeverisë ushtarake që mori pushtetin në një grusht shteti në vitin 2020.
Që kur disa kontigjente të OKB-së filluan të tërhiqen disa muaj më parë, ka pasur një rritje të dhunës në veri.
Sipas një raporti të Këshillit të Sigurimit të OKB-së , grupet e armatosura po përfitojnë nga vakuumi i sigurisë dhe IS ka pothuajse dyfishuar zonat që kontrollon në më pak se një vit.
Misioni i OKB-së, i njohur si Minusma, ka operuar në Mali që nga viti 2013 – duke u vendosur një vit pasi grupet islamike dhe aleatët e tyre rebelë Tuareg pushtuan veriun e vendit. Së bashku me trupat franceze, ata rifituan kontrollin e qyteteve kryesore, por xhihadistët kanë vazhduar kryengritjen e tyre nga postat e shkretëtirës.
Minusma përbëhet nga personel ushtarak nga afro 60 vende, me Gjermaninë, së bashku me Bangladeshin, Çadin, Egjiptin dhe Senegalin, ndër kontribuuesit kryesorë.
Marrëveshjet e OKB-së me këto kombe nuk ofrojnë mbrojtje për malianët e punësuar prej tyre me kontrata të përkohshme – diçka që grupi i Përkthyesve në Zonat e Konfliktit në Shoqatën Ndërkombëtare të Përkthyesve të Konferencave (AIIC) ka bërë fushatë për ta ndryshuar që nga viti 2009.
Rreth 900 malianë janë punësuar për të punuar me Minusma si përkthyes, shoferë dhe role të tjera mbështetëse në 12 bazat e OKB-së në mbarë vendin.
“Ne jemi të shqetësuar se me tërheqjen e trupave në Mali, e njëjta gjë do të ndodhë në Mali siç ndodhi në Afganistan”, tha për BBC Linda Fitchett, udhëheqëse e projektit të AIIC.
“Nëse ne nuk mund ta detyrojmë OKB-në të miratojë një tekst mbrojtës, kush do t’i mbrojë këta përkthyes?”
Pas tërheqjes së forcave amerikane në Afganistan në vitin 2021 , mijëra përkthyes mbetën pas. Disa janë ekzekutuar nga talebanët dhe shumë të tjerë janë fshehur.
Vitin e kaluar, AIIC, së bashku me 21 organizata të tjera, u shkroi ministrave gjermanë duke bërë thirrje për nxjerrjen e përkthyesve malianë dhe familjeve të tyre “para tërheqjes së plotë”.
Një tjetër përkthyes për gjermanët, i cili kërkoi anonimitetin, tha për BBC: “Ne pamë se çfarë ndodhi në Afganistan pas largimit të amerikanëve dhe mund të ndodhë këtu”.
Ai vuri në pikëpyetje se çfarë provash të mëtejshme u duheshin zyrtarëve gjermanë për të kuptuar rrezikun e tyre kur ai kishte zgjedhur të jetonte brenda kampit që nga fillimi i punës për ta shtatë vjet më parë.
“A duan që një nga ne të rrëmbehet dhe të vritet? Nëse nuk do të kishte shqetësime sigurie, a do të flinim në kampin gjerman?”
Kur mori pjesë në një mision gjerman që përfshinte kapjen e armëve nga grupet xhihadiste, ai tha se një person e paralajmëroi atë: “Unë e di kush je”.
Edhe lëvizja në jug të vendit, që konsiderohet më e sigurt, nuk do të mjaftonte, paralajmëroi ai.
“Xhihadistët janë kudo. Ne jemi në rregull të shkojmë në një vend tjetër afrikan, ata nuk duhet të na çojnë në Gjermani.
