Bota
“Plazhi i Bitcoin” i El Salvadorit, një eksperiment financiar që ndryshoi botën
Në një kthesë të vogël nga rruga kryesore, poshtë një shtegu të ngushtë të rrethuar nga shkurre të dendura, shtrihet qyteti i qetë i surfimit El Zonte, i njohur globalisht si “Plazhi i Bitcoin”. Ajo që nisi në vitin 2019 si një projekt kriptomonedhash në nivel bazë, me qëllim krijimin e ekonomisë së parë lokale të bazuar në Bitcoin, ka frymëzuar politikën kombëtare, ka tërhequr vëmendjen globale dhe ka ndryshuar jetën e shumë vendasve të rinj. Sot, udhëtarët mund ta përjetojnë vetë këtë eksperiment unik.
Shpesh i konsideruar si një kandidat i pamundur për një revolucion financiar për shkak të izolimit të tij, ky qytet i vogël peshkimi në bregdetin e Paqësorit të El Salvadorit, i njohur për ujërat e tij të ngrohta dhe valët e forta, është bërë një platformë reale për adoptimin e kriptomonedhës.
Bitcoin në veprim, një përvojë personale
Në një bar plazhi, u paguan dy birra me Bitcoin përmes telefonit, duke parë lehtësinë e transaksionit. Kjo përvojë e drejtpërdrejtë është pjesë e joshjes së El Zonte-s për udhëtarët, duke u ofruar atyre një mundësi unike për të hyrë në një rast prove sociale dhe për të parë nga afër se si vendasit po e përvetësojnë këtë teknologji. Për ata që zotërojnë Bitcoin, përdorimi i tij në El Zonte shmang humbjet nga konvertimi i monedhës.
Historia e Bitcoin Beach, nga iniciativa lokale në politikë kombëtare
Eksperimenti i El Zonte me Bitcoin filloi në vitin 2019, i udhëhequr nga ekonomisti vendas Mike Peterson dhe udhëheqësi i komunitetit, Roman Martínez. Projekti lindi nga një donacion anonim i Bitcoin, me qëllim krijimin e një ekonomie rrethore lokale. Fillimisht, të rinjtë vendas paguheshin me Bitcoin për të pastruar plazhet dhe lumenjtë. Kur pandemia goditi dhe vendet e punës u zhdukën, projekti u zgjerua për të mbështetur të gjithë komunitetin.
Peterson shpjegon se kushtet në El Salvador ishin të përshtatshme, pasi vendi nuk kishte monedhën e vet dhe kishte adoptuar dollarin amerikan në vitin 2001. Kjo ofroi një kornizë më të hapur për Bitcoin, pa konkurrencë nga një monedhë kombëtare. Gjithashtu, një pjesë e madhe e popullsisë ishte pa shërbime bankare, duke e bërë Bitcoin një mjet të logjikshëm për qasje në pagesat elektronike.
Brian Flores, 23 vjeç, një nga vendasit që përqafoi iniciativën, tani u mëson komunitetit se si të përdorin Bitcoin. Ai i atribuon projektit hapjen e mundësive të reja dhe thotë: “Bitcoin Beach më ndryshoi jetën.”
Nisma tërhoqi vëmendjen e presidentit të El Salvadorit, Nayib Bukele, i cili në vitin 2021 mori vendimin historik për ta bërë Bitcoin monedhë ligjore – vendi i parë në botë që ndërmori një hap të tillë. Kjo do të thoshte që Bitcoin mund të përdorej për të paguar çdo gjë, nga faturat e shërbimeve dhe ushqimet deri te taksat, si dhe restorantet e dhomat e hoteleve.
Ndryshimet dhe vazhdimësia
Megjithatë, në fillim të vitit 2025, qeveria ndryshoi politikën e saj të monedhës ligjore pas presionit nga Fondi Monetar Ndërkombëtar. Pavarësisht kësaj, ndryshimi ka bërë pak për të ndryshuar jetën në El Zonte, ku Bitcoin mbetet i pranuar gjerësisht. Mike Peterson thotë se iniciativa Bitcoin Beach po përhapet në pjesë të tjera të vendit dhe ka frymëzuar deri në 100 projekte të ngjashme Bitcoin në të gjithë botën.
Në El Zonte sot, shenjat e mëdha portokalli të Bitcoin dhe afishet “Bitcoin pranohet këtu” janë kudo, duke dëshmuar integrimin e monedhës. Kamarierja në restorantin Nan Tal konfirmon se “ka mjaft njerëz që kërkojnë të paguajnë me të, sidomos gjatë sezonit të pikut,” shumë prej të cilëve janë turistë.
Turizmi dhe e ardhmja e El Salvadorit
Bitcoin ka luajtur një rol të rëndësishëm në tërheqjen e turistëve në El Zonte, duke shërbyer si një emër lehtësisht i kujtueshëm dhe duke tërhequr “bitcoin-ët kryesorë” dhe ata që nuk do ta kishin zbuluar kurrë qytetin pa projektin. Ky interes ka shkuar dorë për dore me një bum më të gjerë të turizmit në El Salvador, me një rritje prej 90% të mbërritjeve turistike ndërkombëtare midis fillimit të vitit 2019 dhe fillimit të vitit 2024.
Goditja kontroverse e Presidentit Bukele kundër krimit të bandave, e cila filloi në vitin 2022, është vlerësuar si një faktor kryesor në rivendosjen e sigurisë, duke bërë që Departamenti i Shtetit i SHBA-së ta rendisë El Salvadorin ndër destinacionet më të sigurta të udhëtimit. Megjithatë, grupet e të drejtave të njeriut kanë kritikuar arrestimet masive, duke përmendur shqetësime për ndalimin e paligjshëm.
Pavarësisht kësaj, El Zonte dhe përdorimi i Bitcoin ofrojnë një pamje të mënyrës se si El Salvadori po përpiqet të ripërcaktojë veten – jo vetëm për qytetarët e tij, por edhe për botën e jashtme. Për udhëtarët që kërkojnë të eksplorojnë një destinacion unik me një përvojë financiare të ndryshme, El Zonte ofron një mundësi tërheqëse.
Autoritetet shëndetësore në Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një paralajmërim urgjent pasi mijëra pasagjerë mund të jenë ekspozuar ndaj fruthit, sëmundjes më ngjitëse në botë, në aeroportin ndërkombëtar Neëark Liberty në New Jersey.
Sipas Departamentit të Shëndetësisë të New Jersey-t (NJDOH), një person i infektuar, jo rezident i këtij shteti, ka udhëtuar nëpër terminalet B dhe C më 19 dhjetor, mes orës 07:00 dhe 19:00, gjatë kulmit të udhëtimeve festive.
Zyrtarët paralajmërojnë se vendndodhja e saktë e personit nuk dihet, ndërsa po kryhet gjurmimi i kontakteve. Personat e ekspozuar mund të shfaqin simptoma deri më 2 janar 2026. Fruthi shfaqet me temperaturë të lartë, kollë, rrjedhje hundësh, sy të skuqur dhe skuqje të lëkurës, ndërsa mund të shkaktojë ndërlikime të rënda, si pneumonia dhe encefaliti.
Sipas CDC-së, në SHBA janë regjistruar mbi 2000 raste fruthi gjatë vitit 2025 dhe tre viktima, duke e bërë këtë shpërthimin më të madh që nga viti 1992.
Ekspertët fajësojnë rënien e normave të vaksinimit, duke theksuar se vaksina MMR mbetet mjeti më efektiv për parandalimin e sëmundjes. Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të vaksinohen dhe të kontaktojnë mjekun para çdo vizite shëndetësore në rast dyshimi për ekspozim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka prezantuar një plan me 20 pika për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, të cilin e ka cilësuar si “përpjekjen më të mirë” për arritjen e paqes. Drafti, i diskutuar së fundmi me përfaqësues të SHBA-ve dhe i paraqitur edhe ish-presidentit amerikan Donald Trump, konsiderohet rreth 90% i përfunduar, por mbetet ende i hapur për disa çështje kyçe.
Plani përfshin një sërë masash që synojnë stabilizimin e situatës në Ukrainë dhe parandalimin e një përshkallëzimi të ri të konfliktit.
Çfarë parashikon plani?
Mes pikave kryesore janë ngrirja e vijës së frontit, krijimi i një ushtrie të fuqishme ukrainase prej rreth 800 mijë trupash, e mbështetur financiarisht nga partnerët perëndimorë, si dhe vendosja e garancive të forta të sigurisë, të ngjashme me nenin 5 të NATO-s.
Gjithashtu, parashikohet anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Europian, me kërkesën që të përcaktohet një afat i qartë për këtë proces. Kievi kërkon që kjo të jetë një garanci politike dhe strategjike për të ardhmen e vendit.
Siguria dhe garancitë ndërkombëtare
Plani përfshin një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetje ushtarake nga vendet evropiane, përfshirë mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare. Gjithashtu, parashikohet krijimi i një mekanizmi monitorimi për të shmangur rifillimin e luftimeve dhe për të garantuar respektimin e marrëveshjes.
Një tjetër element i rëndësishëm është lirimi i të gjithë robërve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe organizimi i zgjedhjeve pas arritjes së një marrëveshjeje paqeje.
Donbasi, nyja më e ndërlikuar
Rajoni i Donetskut mbetet pika më e vështirë e negociatave. Kievi refuzon çdo skenar që parashikon dorëzimin e territoreve të pushtuara dhe propozon krijimin e një zone të çmilitarizuar, ku të dyja palët të tërhiqen dhe siguria të garantohet nga forca ndërkombëtare.
Çështja e Zaporizhzhias
Një tjetër pikë e ndjeshme është centrali bërthamor i Zaporizhzhias, aktualisht nën kontroll rus. Zelensky propozon që ai të funksionojë si një “joint venture” mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, me administrim të përbashkët dhe mbikëqyrje ndërkombëtare. Sipas tij, kjo do të garantonte sigurinë energjetike dhe do të shmangte rreziqet e një aksidenti bërthamor.
Qëndrimi i Moskës
Nga ana tjetër, Moska ka reaguar me tone të ashpra. Presidenti rus Vladimir Putin ka deklaruar se Perëndimi po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të pranojë kushte të pafavorshme, ndërsa ka paralajmëruar se Rusia do të vazhdojë operacionet ushtarake nëse nuk arrihet një marrëveshje “e pranueshme”.
Putin ka theksuar se kontrolli i plotë i rajonit të Donetskut mbetet një nga objektivat strategjikë të Rusisë, duke e konsideruar atë një zonë kyçe për sigurinë dhe interesat e saj.
Kremlini tha se pajtohet me Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, se bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë janë në fazën përfundimtare.
I pyetur nga gazetarët nëse Moska ndan vlerësimin e Trump pas bisedimeve me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov u përgjigj: “Sigurisht”.
Peskov refuzoi të komentojë mbi idenë e një zone të lirë ekonomike në Donbas ose mbi të ardhmen e termocentralit bërthamor Zaporizhzhia, i cili kontrollohet nga Rusia, duke thënë se Kremlini e konsideronte të papërshtatshme.
“Për momentin, nuk e konsiderojmë të nevojshme të japim detaje”, tha ai.
Sipas tij Ukraina duhet të tërheqë trupat e saj nga pjesa e Donbasit që ende e kontrollon nëse dëshiron paqe dhe se nëse Kievi nuk arrin një marrëveshje, atëherë do të humbasë edhe më shumë territor.
Putin dhe Trump folën të dielën përpara takimit të Trump në Miami me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se një tjetër telefonatë ishte planifikuar shumë shpejt.
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Kryetari shqiptar i komunës së Morbachut bëhet viral në Gjermani
Bujqësia po e humb peshën e saj në ekonomi, sektori në rënie të lirë
Berisha uron Kurtin për fitoren: Zgjedhjet, një sukses i vërtetë i demokracisë në Kosovë!
BE pret formim të shpejtë të institucioneve të reja të Kosovës
Zbulohet pas 12 vitesh, çfarë tha Michael Schumacher para se të aksidentohej
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
20 pikat e Zelenskyt për t’i dhënë fund luftës, Rusia kundër!
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Autoboti i pastrimit të ujërave të zeza, po shpërndan ujë për qytetarët në Vlorë
Strakosha në formë të jashtëzakonshme, AEK-u gjen stabilitet. Garanci edhe për Kombëtaren
I dhanë mundësinë të krijojë qeverinë pa opozitën, Kurti mesazh falënderues për të gjithë votuesit e LVV: U jemi mirënjohës përjetë
Vlora 4 ditë pa ujë, kryetarja e bashkisë: Defekti, fatkeqësi natyrore. Ujësjellësi s’është në varësinë tonë, protestën po e bën opozita
Peskov: Rusia pajtohet me vlerësimin e Trump, bisedimet në fazën përfundimtare
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
Titujt e gazetave në UK
-
Albania14 hours agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
UK13 hours agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports12 hours agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK2 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania14 hours agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania1 day ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK1 day agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim