Bota
Vladimir Putin një diktator i plotfuqishëm, por çuditërisht i rrezikuar
Presidenti rus Vladimir Putin është shumëçka për shumë njerëz. Për disa ai është një Stalin i ditëve të sotme. Për të tjerët një Car i ri. Për presidentin aktual të SHBA-së, Xho Bajden, ai është një “vrasës”. Të gjitha këto krahasime kanë një gjë të përbashkët: pushtetin.
Ato përshkruajnë një lider që sundon me dorë të hekurt në shtëpi, dhe që guxon të sfidojë rivalët e tij perëndimorë jashtë vendit. Por sikur kjo të mos jetë e vërtetë? Të gjithë despotët e kanë një dobësi;mjafton të kini parasysh Muamar Kadafin e Libisë, Sadam Huseinin e Irakut,dhe Nikolae Çausheskun e Rumanisë.
Të gjithë ata u vranë. Dhe siç e ka theksuar në një rast politologu Milan Svolik:“Për shumicën e diktatorëve, thjesht vdekja në shtrat është një arritje e rëndësishme”. Për të kuptuar sa shanse ka Putin të ketë një fund të paqtë, ne biseduam me Timoti Fraj, autor i një libri të ri “Njeriu i fortë i dobët: Kufijtë e pushtetit në Rusinë e Putinit”. Fraj është një profesor i shkencave politike në Universitetin e Kolumbias, dhe drejtues kërkimesh në Shkollën e Lartë të Ekonomisë në Moskë.
Në librin tuaj, ju flisni për 3 kufizime themelore ndaj fuqisë së tij, që e bëjnë atë një njeri të fortë “të dobët”. Cilat janë këta faktorë?
Putini është i pakonkurrueshëm në politikën ruse. Ai nuk kontrollohet nga ndonjë parti politike apo ushtri, siç ndodh me disa autokratë. Por kjo nuk e bën atë të plotfuqishëm, siç argumentojnë shumë njerëz.
Për të qeverisur një vend me më shumë se 140 milionë banorë, dhe të shtrirë në 11 zona kohore, ai mbështetet tek një zinxhir burokratësh, biznesmenësh dhe agjentësh, të gjithë kanë interesat e tyre personale. Putini duhet t’i motivojë dhe monitorojë ata, herë me kërcënime, herë me shpërblime, dhe herë me bindje. Putini varet nga ata për informacione, një problem ky i përhershëm tek autokracitë.
Së dyti, si të gjithë autokratët, ai përballet me kërcënimin e dyfishtë të një grushti shteti nga elitat politike, apo një revoltë nga masa popullore. Këto kërcënime të dyfishta,krijojnë shpesh dilema të vështira midis shpërblimit të rrethit të tij të ngushtë,apo publikut të gjerë.
Dhe këto 2 synime janë shpesh në kundërvënie me njëra-tjerën. Për shembull, Putini duhet të manipulojë ekonominë për të shpërblyer miqtë e tij, por jo aq shumë sa ta ngadalësojë rritjen ekonomike dhe të ndezë protestat popullore.
Së treti, Putini mund të përdorë shtypjen për të qëndruar në pushtet, por ky është një mjet i kushtueshëm. Represioni nuk mund t’i zgjidhë për momentin problemet që shkaktojnë elitatdhe opozitat e mëdha. Por ai nuk promovon rritjen e ekonomisë apo të standardit të jetesës.
Për me tepër, ai mund të shkaktojë efektin e kundërt. Pra, sfida e Putinit është të shtypë kundërshtarët politikë, por jo aq shumë sa të shkaktojë një reagim të ashpër. Ndërsa Kremlini e portretizon Putinin si të plotfuqishëm, ai përballet me të gjitha kufizimet që janë të zakonshme për autokracitë.
A mund të bëjë ndonjë gjë Perëndimi duke shfrytëzuar 3 dobësitë e Putinit, për tandryshuar atë dinamikë?
Një politikë e jashtme më agresive e Putinit i forcon shërbimet e sigurisë, burokratët shtetërorë dhe kompanitë në sektorët konkurrues të importit. Por nuk është shumë popullore për publikun e gjerë. Rusët e mbështetën me shumë entuziazëm aneksimin e Krimesë, por ata kundërshtojnë në shumicë përfshirjen e drejtpërdrejtë të Rusisë në Ukrainën Lindore, mbajtjen e trupave ruse në Siri, apo aneksimin e Bjellorusisë.
Dhe shumë rusë do të dëshironin të shihnin marrëdhënie më të mira me SHBA-në. Mënyra më e mirë për SHBA-në është të sigurojë aleatët e saj në Evropë të cilët kanë frikë nga ndërhyrjet ruse, dhe të vazhdojnë ta sigurojnë publikun rus se Uashingtoni nuk është një kërcënim për ta. Një hap i parë i mirë, do të ishte lehtësimi i udhëtimit të rusëve në Evropë dhe SHBA, duke rihapur konsullatat e SHBA-së të mbyllura kohët e fundit në Ekaterinburg dhe Vladivostok.
Dobësitë e Putinit nuk i kanë ofruar shumë hapësirë kritikëve dhe rivalëve të tij politikësikurse është Aleksei Navalni…
Putini ka qenë i suksesshëm në mënjanimin e rivalëve të tij. Por “formula”ka ndryshuar me kalimin e kohës. Në dekadën e tij të parë në detyrë, madhësia e ekonomisë ruse udyfishua,ndërsa në të dytën ai kreu aneksimin e Krimesë.
Por 4-5 vitet e fundit ai i është kthyer formave më të ashpra të shtypjes, pasi mjetet e tjera kanë dështuar. Standardet e jetesës kanë mbetur të vend për gati një dekadë. Rusët i marringjithnjë e më shumë lajmet nga mediat sociale sesa nga mediat shtetërore.
Ata janë lodhur nga aventurat në politikën e jashtme dhe nga qeverisja e keqe. Kremlini është përpjekur të dalë me një strategji të re për të legjitimuar sundimin e tij, por pa shumë sukses. Problemi i opozitës është se autokracitë e personalizuara si Rusia e Putinit,shpesh qëndrojnë në këmbë për shkak se kostoja e humbjes së pushtetit të tyre është shumë e lartë.
Nëse udhëheqësit në autokracitë ushtarake mund të tërhiqen në kazerma, dhe ata tëautokracive njëpartiake mund të tërhiqen në parti, nuk ka asnjë tërheqje të butë për autokratët personalistë. Ata, dhe rrethi i tyre i ngushtë, kapen shpesh pas pushtetit për shkak të frikës sëasaj që vjen më pas.
Çfarë mund të bëjnë SHBA dhe bota e lirë për të ndihmuar Navalnin dhe opozitën ruse në përgjithësi?
Mbështetja më e mirë që SHBA-ja mund t’i japë opozitës ruse, është të përmirësojë performancën e demokracisë në Amerikë. Në një periudhë afatshkurtër, SHBA-ja mund tambajë Navalnin në qendër të vëmendjes së publikut, të vendosë sanksione ndaj individëve të veçantë, dhe t’i bëjë presion Kremlinit.
Por në planin afatgjatë, bërja sërish tërheqëse e demokracisë, do të ishte një ndihmë e madhe për ata që do të donin ta bënin Rusinë një version më të mirë të vetvetes.
Në librin tim unë tregoj se si në fund të viteve 1980, qëndrova në 6 qytete sovjetike për 15 muaj, si pjesë e një shkëmbimi kulturor të Agjencisë së Informacionit të SHBA-së.
Në atë kohë bisedoja çdo ditë me mijëra sovjetikë për jetën në SHBA. Përparësia jonë më e madhe, ishte pikëpamja e përhapur në Bashkimin Sovjetik se qeveria amerikane, pavarësisht të gjitha problemeve që kishte, siguronte shumë më shumë liri dhe prosperitet sesa rivalët e saj komunistë.
A do të jetë Putin një diktator i përjetshëm?
Shumë analistë argumentojnë se formimi dhe temperamenti që ka fituar Putin nga puna e tij e dikurshme në KGB, e kanë mbajtur në pushtet për kaq shumë kohë, por koha e tij në detyrë ka të bëjë edhe me një kurs të njëjtë që kanë ndjekur autokratët në ish-Bashkimin Sovjetik.
Për shembull, Nursultan Nazarbaev e sundoi Kazakistanin për 29 vjet, ndërsa Aleksandër Llukashenko është prej 27 vitesh në pushtet në Bjellorusi. Kur u përball me kufizimet e mandatit, Putini ndoqi shembullin e autokratëve të tjerë në rajon dhe e zgjati mandatin e tij në detyrë.
Kjo tregon që ai do të qëndrojë ndoshta gjithë jetën e tij në pushtet. Por, Rusia është një autokraci e pazakontë. Është një vend më i mirë–arsimuar dhe më i pasur sesa mund të pritej,duke pasur parasysh nivelin e saj të autokracisë.
Ne nuk kemi parë deri tani sesi këta faktorë të thellë strukturorë e nxisin liberalizimin politik. Po kjo sugjeron se mënyrat gjithnjë e më autokratike të Putinit po krijojnë kundërpërgjigje të forta në shoqërinë ruse, sidomos tek të rinjtë.
Marrë me shkurtime nga Bloomberg View – Bota.al
Një grabitje e përmasave të mëdha ka tronditur Gjermaninë perëndimore, ku hajdutë të paidentifikuar kanë vjedhur rreth 30 milionë euro nga një degë e bankës Sparkasse në qytetin Gelsenkirchen.
Sipas policisë, autorët përdorën një shpues industrial për të hapur kasafortën nëntokësore, duke e realizuar operacionin në mënyrë tepër profesionale, të krahasueshme me skenarët e filmave të Hollivudit.
Ngjarja dyshohet se ka ndodhur gjatë ditëve të qeta të Krishtlindjeve. Hetimet paraprake tregojnë se grabitësit hynë dhe u larguan nga godina përmes një garazhi parkimi ngjitur me bankën. Ata thyen mbi 3000 kasaforta personale që përmbanin para, ar dhe bizhuteri. Grabitja u kuptua vetëm në orët e para të së hënës, kur u aktivizua një alarm zjarri.
Dëshmitarë okularë kanë raportuar se panë disa persona që transportonin çanta të mëdha gjatë natës, ndërsa kamerat e sigurisë kanë regjistruar një automjet luksoz, Audi RS6 të zi, duke u larguar nga garazhi. Deri tani nuk ka arrestime.
Banka Sparkasse ka njoftuar se 95% e kasafortave janë hapur me forcë dhe ka kërkuar nga klientët të kontaktojnë një linjë të posaçme. Çdo kasafortë është e siguruar deri në vlerën 10300 euro.
Aktori i njohur amerikan George Clooney, bashkëshortja e tij Amal Clooney, avokate e të drejtave të njeriut, si dhe binjakët e tyre Ella dhe Alexander, janë pajisur zyrtarisht me shtetësinë franceze. Vendimi është bërë publik në Journal Officiel, organi zyrtar ku publikohen dekretet e qeverisë franceze.
Familja Clooney jeton kryesisht në një fermë në Brignoles, në jug të Francës, blerë në vitin 2021. Kryebashkiaku i qytetit, Didier Brémond, u shpreh për mediat lokale se zgjedhja e çiftit për t’u bërë shtetas francezë tregon “dashurinë e tyre për Francën”, duke i përshkruar si një familje të thjeshtë dhe të aksesueshme.
Në një intervistë për revistën Esquire, Clooney tregoi se vendimi për t’u zhvendosur në Francë lidhej me shqetësimin për rritjen e fëmijëve në Los Anxhelos dhe ndikimin e kulturës së Hollivudit. Ai theksoi se dëshironte një jetë më normale për ta, larg paparacëve dhe krahasimeve me fëmijë të tjerë të famshëm.
Binjakët e çiftit kanë lindur në Londër në vitin 2017. Amal Clooney, e lindur në Liban dhe e rritur në Britani, është natyralizuar me mbiemrin e saj të vajzërisë, Amal Alamuddin. Ndërsa fëmijët dhe Amal flasin rrjedhshëm frëngjisht, George Clooney pranon me humor se gjuha franceze mbetet ende një sfidë për të.
Një raport i ri i Pentagonit detajon aftësitë raketore bërthamore të Kinës dhe aftësinë e saj për të goditur Shtetet e Bashkuara në rast të një lufte botërore.
Raporti, i cili iu dorëzua Kongresit më 23 dhjetor, thotë se Kina është e aftë të godasë pjesën më të madhe të SHBA-së me raketat DF-31.
Raporti nënvizon:
“Përforcimi historik ushtarak i Kinës e ka bërë kontinentin e SHBA-së gjithnjë e më të prekshëm. Kina mban një arsenal të madh dhe në rritje të armëve bërthamore, detare dhe konvencionale me rreze të gjatë veprimi, si dhe aftësi kibernetike dhe hapësinore, të afta të kërcënojnë drejtpërdrejt sigurinë e amerikanëve”.
Qëllimi përfundimtar i Kinës
Departamenti Amerikan i Luftës pretendon se qëllimi përfundimtar i Kinës është të bëhet një superfuqi globale deri në vitin 2049, e aftë të mbrojë të gjitha interesat e vendit.
Me një ushtri të klasit botëror, Departamenti Amerikan beson se Kina do të kërkojë të pushtojë Tajvanin dhe ta përfshijë atë në Kinë, pasi ajo tashmë e pretendon ishullin si pjesë të shtetit kinez.
Raporti tha gjithashtu se Kina ka të paktën 100 raketa balistike ndërkontinentale (ICBM) DF-31, të cilat janë zhvendosur në vende nëntokësore lëshimi, të njohura si silos. Këto raketa kanë një rreze veprimi prej 11,000 kilometrash, duke mbuluar pjesën më të madhe të Shteteve të Bashkuara.
Këto silura janë vendosur në zona të largëta në Kinën veriore dhe perëndimore: në Hami, Xinjiang, Yumen, Gansu dhe Yulin, Mongolia e Brendshme, pranë kufirit me Mongolinë. Edhe pse Kina vlerësohet të ketë gjithsej 320 silo në këto tre zona, SHBA-të besojnë se vetëm 100 prej tyre janë të pajisura me raketa.
“Trump kërkon paqe”
Duke folur për Daily Mail, një zyrtar i lartë i Departamentit të Luftës tha se Donald Trump dhe administrata e tij po kërkojnë të ulin tensionet dhe në fund të fundit të shmangin çdo konflikt global, siç është një Luftë e Tretë Botërore.
“Presidenti Trump kërkon një paqe të qëndrueshme, tregti të drejtë dhe marrëdhënie të respektueshme reciprokisht me Kinën. Departamenti i Luftës do të mbështesë qëllimin e Presidentit duke hapur një gamë më të gjerë komunikimesh ushtarake me Ushtrinë Çlirimtare Popullore dhe duke kërkuar mënyra të tjera për t’i bërë të qarta qëllimet tona paqësore”, tha ai.
Frika e republikanëve
Megjithatë, disa republikanë kanë paralajmëruar për “kërcënimin” që Kina përbën për SHBA-të në të ardhmen.
Sipas një raporti nga ‘Politico’, përfaqësuesi Nathaniel Moran paralajmëroi se Kina mund të kthehet kundër SHBA-së në sektorin farmaceutik, pasi furnizon rreth 80% të përbërësve aktivë farmaceutikë të përdorur në Shtetet e Bashkuara.
“Brenda natës, Kina mund të mbyllë rubinetin dhe shumë produkte thelbësore farmaceutike, madje edhe gjëra si aspirina, mund të zhduken nga zinxhiri i furnizimit në Shtetet e Bashkuara”, paralajmëroi ai.
Ai iu referua gjithashtu fuqisë ushtarake në rritje të vendit dhe shtoi:
“Ne e dimë se qëllimi afatgjatë i Kinës është në thelb dominimi ekonomik, diplomatik dhe ushtarak në të gjithë botën, dhe ata i shohin Shtetet e Bashkuara si një kundërshtar”.
58000 kilometra në këmbë nga Kili në Britani, historia e pazakontë e ish-ushtarit
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Dy shtetet që e festojnë të parët Vitin e Ri
Grabitje spektakolare në Gjermani, hajdutët vjedhin 30 milionë euro nga një bankë
George dhe Amal Clooney marrin shtetësinë franceze së bashku me fëmijët e tyre
Faqet e para të gazetave në UK
Vonesat e Eurostar hyjnë në ditën e dytë, pasi pasagjerët ngecën në bord gjatë natës.
Brenda “Strofkës së Ujkut “, udhëtim në bunkerin sekret ku Hitleri drejtoi luftën dhe i mbijetoi atentatit
Harta e ndërrimit të viteve, bota feston për 26 orë, nga Kiritimati në Samoa, ja kush hyn i pari në 2026
Miura nuk dorëzohet, në moshën 58 vjeçare gjen një klub të ri në Japoni
Broja jep asist, por Burnley mundet nga Newcastle
Vendimi i qeverisë, zbardhet skema e re e kompensimit, nga 600 deri në 1800 lekë shtesë në muaj, ja kush përfiton
Qeveria nderon legjendat, 13 figura të shquara të artit dhe sportit përfitojnë pension të posaçëm
Jennifer Lopez e lumtur dhe e lirë pas ndarjes nga Ben Affleck: Fokus tek puna dhe fëmijët
Dasmë për 80-vjetorin! Këngëtarja “Cher” do kurorëzohet përsëri, partneri i saj 40 vite më i ri: S’më intereson mosha…
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania4 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
UK4 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
UK19 hours agoBllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
-
Albania19 hours agoIronia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …