Mediat britanike po interesohen gjithmonë e më shumë për Shqipërinë. Disa për të dëshmuar bukuritë turistike, të tjerë për të kuptuar origjinën e fenomenit të emigracionit klandestin në Britaninë e Madhe, që gjatë këtij viti ka marrë dimensione masive nga vendi ynë.
Një reportazh i sotëm i “Daily Mail”, e fillon këtë rrugëtim jo nga qytetet e veriut që merren zakonisht si shembull, por nga Cërriku. Qyteti i Shqipërisë së Mesme përshkruhet si një qendër dikur e gjallë falë industrive të saj, por që nga rrëzimi i komunizmit ka filluar një trend shpopullimi të theksuar, aq sa e përshkruan si një “ghost town”, pra si një qytet fantazmë.
Pjesë nga shkrimi në Daily Mail:
I ndërtuar gjatë kohës së komunizmit për të akomoduar punëtorët në një rafineri të re nafte, Cerriku është një qytet i vogël me shtëpi me ngjyra pastel, një orë larg me makinë në jug të kryeqytetit shqiptar, Tiranës.
Fundjava e kaluar shënoi përvjetorin e saj të 70-të, megjithatë askush që takova në këtë komunitet rural të mjerë – dhe në tkurrje të shpejtë nuk kishte shumë oreks për festimet e planifikuara.
Ashtu si në shumë qytete shqiptare, jeta përqendrohet në një shesh qendror që mban emrin e heroinës kombëtare, Nënë Tereza, prindërit e së cilës kanë lindur në vend.
Dekada më parë, kur rafineria ofronte qindra vende pune dhe fushat aty pranë ishin të mbushura me agrume, ky vend grumbullimi ishte i mbushur me aktivitet.
Ishte veçanërisht popullor me të rinjtë, të cilët mblidheshin këtu në orët e vona të pasdites pasi kishin përfunduar turnet e tyre të punës dhe mësimet e shkollës.
Kur regjimi komunist ra në vitin 1991, rafineria ra shpejt. Me pak ose aspak investime të qeverisë, në Cërrik nuk ka më asnjë industri.
Kur arrita në shesh në muzg, ato pak fytyra që pashë ishin të vjetra dhe të dëshpëruara.
E kërrusur në stallën e saj, Bukurie Hamiti, 63 vjeç, e cila jeton me bashkëshortin dhe pesë anëtarët e familjes në një apartament me dy dhoma, po përpiqej të shiste farat e lulediellit me 5 pasdite, nuk ishin blerës.
“Dikur ishte kaq e zënë në këtë kohë të ditës, por të gjithë janë larguar,” ngriti supet ajo. “Të rinjtë kanë shkuar të gjithë të jetojnë me ju, në Angli.”
Duke kaluar në shëtitjen e saj në mbrëmje, Bejaze Dine, 70 vjeç, ndaloi për të më treguar se si çdo anëtar i fundit i familjes së saj – gjashtë fëmijë dhe 11 nipër e mbesa – ishin zhvendosur jashtë shtetit, megjithëse në rastin e saj në Gjermani, Greqi dhe Itali (rruga për në Angli ishte shumë të rrezikshme dhe punët e një stacioni shumë të ulët).
“Më mungojnë të gjithë, por nuk mund t’i fajësoj për largimin. Nuk ka asgjë për ta këtu. Në ditët e komunizmit, jeta ishte 100 herë më e mirë, – u shpreh ajo. Në atë kohë, të gjithë punonin dhe jo gjithçka ishte për paratë.
E zhgënjyer mjaftueshëm për të vajtuar diktatorin tiranik të Shqipërisë, vdekja e të cilit në 1985 shënoi fillimin e fundit të epokës komuniste, ajo doli duke bërtitur: “Zot ruaj Enver Hoxhën!”
Ajo gjithashtu mund të kishte ulëritur në hënë, sepse nuk kishte njeri në shesh që ta dëgjonte. Edhe kafenetë dhe baret përreth ishin frikshëm bosh.
Dukej sikur brezi i ri i qytetit ishte zhdukur nga ndonjë murtajë që zgjidhte moshën. Dhe, në një farë mënyre, ka. Plaga që po shkatërron Cërrikun dhe shumë qytete të tjera shqiptare është migrimi.
Siç e zbulon dikush kur kalon kohë këtu, megjithatë, historia pas këtij eksodi të jashtëzakonshëm nuk është aq e drejtpërdrejtë sa duket nga Britania.
Sepse nuk janë më vetëm elementët e dobët të arsimuar, të pakualifikuar (dhe, në disa raste, kriminelë) në Shqipëri që po e braktisin këtë komb të mashtruar për brigjet angleze të veshura me ar. Tani shumë nga të rinjtë më të zgjuar të Shqipërisë po ikin gjithashtu.
Mjekë, mësues, bankierë, avokatë, sipërmarrës; shtresat e mesme të arsimuara që mund ta kthenin Shqipërinë nga një kleptokraci e dështuar në një komb, qytetarët e të cilit do të preferonin të qëndronin dhe të ndërtonin të ardhmen e tyre sesa të rrezikonin jetën e tyre në gomone. Cerriku i ngjan një qyteze të Klondikës pas arit.
Dyqanet nuk kanë klientë, shtëpitë janë bosh, shkollat kanë aq pak nxënës sa përdoren vetëm një pjesë e vogël e klasave. Drejtoresha e arsimit vendor Dr Mirela Muçaj tha se numri i nxënësve ka rënë me 272 vitin e kaluar dhe së fundmi dy shkolla janë mbyllur fare.
“Kjo është kryesisht për shkak të emigrimit, kryesisht në Angli, por edhe në Gjermani,” tha ajo, duke pranuar se shpreson që vajza e saj të gjejë punë në Britani kur të diplomohet në inxhinieri kompjuterike. Të paguar shumë pak dhe të zhgënjyer nga një sistem që bllokon rrugën e tyre për në krye të profesionit të tyre, shumë mësues të rinj po shkojnë gjithashtu për në Angli.
