Javën e kaluar, Sllovenia priti Forumin Strategjik të Bled (BSF), një konferencë e njohur për diskutimet e saj tradicionale mbi Ballkanin Perëndimor. Edhe pse këtë vit bisedimet tejkaluan qartë vëmendjen rajonale dhe arritën një shtrirje globale, e ardhmja e Ballkanit Perëndimor brenda BE-së mbeti në fokus.
Ideja e paraqitur nga Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michael, se BE-ja dhe Ballkani Perëndimor duhet të jenë gati për zgjerim deri në vitin 2030, bëri jehonë të madhe. I ashtuquajturi “premtim i zbehtë” nuk la askënd indiferent, por i la të gjithë të pyesin nëse të dyja palët mund të ishin gati për zgjerim deri në atë datë.
Këtë zhvillim e ka komentuar së fundi diplomatja sllovene Tanja Fajon, gruaja e angazhuar dikur me heqjen e vizave për Shqipërinë.
Ballkanase vetë dhe njohëse e Ballkanit, ajo shkruan:
Përgjigja ime për të gjitha këto pyetje është e qartë: mundësia është këtu dhe ne duhet ta shfrytëzojmë atë me shpejtësi të plotë. Ne duhet të punojmë për të gjetur vullnetin e mjaftueshëm politik në Ballkanin Perëndimor për reforma dhe vullnetin politik të BE-së për zgjerim. Duhet të fokusohemi në destinacionin përfundimtar, por nuk duhet të neglizhojmë udhëtimin.
Kur bëhet fjalë për Bashkimin Evropian, zgjerimi i BE-së është rikthyer qartë në axhendë. Tabloja gjeopolitike tregon qartë se zgjerimi i BE-së nuk ka alternativë. Lufta në Ukrainë rriti oreksin për zgjerim dhe konfirmoi idenë se zgjerimi është një domosdoshmëri strategjike për BE-në.
E thënë thjesht: tani ose kurrë.
Sigurisht, kjo nuk do të thotë se kriteret për zgjerimin e BE-së do të hidhen poshtë dhe se Ballkani Perëndimor mund të hyjë në Union pa i përmbushur ato. Kjo do të thotë se do t’i kushtohet më shumë vëmendje politike rajonit dhe se do të kërkohet përshtatshmëri nga vendet e Ballkanit Perëndimor.
Për BE-në, kjo do të thotë një detyrim për të reformuar procesin e saj të vendimmarrjes dhe për t’u përgatitur, institucionalisht dhe financiarisht. BE-ja me më shumë se 30 shtete anëtare në tryezë thjesht nuk mund të jetë aq efektive sa duhet të jetë. Kjo lloj reforme nuk do të jetë një detyrë e lehtë, por e nevojshme. Dhe është e një rëndësie strategjike për BE-në, në të njëjtin nivel rëndësie si zgjerimi.
Skeptikët do të argumentojnë se këto detyra duken shumë të vështira për t’u zgjidhur deri në vitin 2030. Megjithatë, pikëpamja realiste është se nuk do të ketë një ofertë më të mirë në tryezë për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe një mundësi më të mirë për Unionin për t’u përmirësuar dhe përshtatur realitetet e reja globale.
Në Bled, zbulova formulën për BE-në e ardhshme 2030, të quajtur “3E nga 3E” në anglisht, e cila përfshin këto synime. BE-ja në vitin 2030 duhet të jetë më e angazhuar në botë, e zgjeruar nga Ballkani Perëndimor dhe partnerët tanë lindorë dhe duhet të zhvillojë një proces vendimmarrjeje më efikas. BE-ja duhet t’u qaset këtyre proceseve me padurim, lehtësi dhe të bazuar në përvojë. Besoj se nuk ka shumë për të shtuar.
Vitet e ardhshme nuk do të jenë të gjitha perceptime dhe mashtrime. Do të jenë vite pune të palodhur nga të dyja palët, Ballkani Perëndimor dhe BE, për të përgatitur të dyja palët për zgjerimin e BE-së deri në vitin 2030.
Këto kohë të vështira do të kërkojnë liderë të guximshëm nga të dyja palët. Liderë që do të shikojnë nga e ardhmja. Liderë të cilët do të jenë të përgatitur të vendosin zgjerimin në krye të axhendës së tyre dhe që do të marrin vendimet që do të lejojnë zgjerimin. Kjo është arsyeja pse zgjedhjet evropiane do të jenë një pikë kthese e rëndësishme për objektivin e vitit 2030.
Koha do të tregojë nëse Presidenti Michael mbajti një fjalim historik në Bled. Shpresoj që “premtimi i Bledit” të realizohet për shkak të Bledit tonë magjik. Vendi ku peizazhi i bukur alpin takohet me ujin e kristaltë të liqenit është vendi më i mirë ku ndodhin mrekulli.
