Nga Imran Qureshi BBC Hindi
Javën e kaluar, Sarah Sunny bëri histori pasi u bë avokatja e parë e shurdhër e Indisë që debatoi në Gjykatën e Lartë të vendit.
27-vjeçarja u paraqit për herë të parë përpara Kryegjykatës DY Chandrachud në shtator, pasi gjykata bëri një përjashtim dhe lejoi një përkthyes të gjuhës së shenjave që ta ndihmonte me argumentet.
Më 6 tetor, gjykata caktoi gjithashtu përkthyesin e saj për znj. Sunny, i pari në historinë e gjykatës, në mënyrë që “ajo të kuptonte se çfarë po ndodhte” gjatë procesit.
“Në fakt, ne po mendojmë që për seancat dëgjimore të gjykatës kushtetuese të kemi një përkthyes në mënyrë që të gjithë të mund të ndjekin procedurat,” tha gjyqtari Chandrachud.
Vëzhguesit thonë se prania e zonjës Sunny në gjykatën e lartë do të ndihmonte për ta bërë sistemin ligjor indian më gjithëpërfshirës dhe më akomodues për nevojat e komunitetit të të shurdhërve.
Avokati i lartë Menaka Guruswamy e quajti atë një rast “vërtet historik dhe të rëndësishëm”.
Sanchita Ain, avokatja me të cilën punon zonja Sunny, i tha BBC-së se puna e zonjës Sunny do të kishte implikime pozitive dhe afatgjata. “Ajo ka thyer shumë stereotipe, kjo do të inkurajojë më shumë studentë që nuk dëgjojnë të studiojnë drejtësi dhe ta bëjnë sistemin ligjor të aksesueshëm për të shurdhërit,” tha ajo.
Një banore e qytetit jugor të Bengaluru (ish Bangalore), zonja Sunny ka dy vjet që ushtron profesionin e avokatit.
Në gjykatat më të ulëta të qytetit, ajo nuk u lejua të përdorte një përkthyes sepse gjyqtarët mendonin se nuk do të kishin njohuritë e nevojshme ligjore për të kuptuar terminologjinë ligjore, tha ajo. Pra, ajo do t’i paraqiste argumentet e saj me shkrim.
Saurav Roychowdhury, i cili interpretoi për zonjushën Sarah kur ajo u paraqit për herë të parë në Gjykatën e Lartë, nuk ka studiuar drejtësi, por ka përvojë në përkthim për juristë dhe studentë juridikë. Ai është paraqitur edhe në Gjykatën e Lartë të Delhi në të kaluarën për avokatë që nuk dëgjojnë në dy raste.
Por asnjë përkthyes indian i gjuhës së shenjave nuk është i trajnuar në terminologjinë ligjore për momentin – dhe kështu për këdo që përkthen, do të jetë një punë në progres
Zonja Sunny i tha BBC-së se ishte krenare për sa larg kishte arritur. “Doja t’u tregoja atyre që nuk mund të dëgjojnë se nëse unë mund ta bëj, ata gjithashtu mund ta bëjnë.”
Zonja Sunny ka lindur në Bengaluru. Motra e saj binjake Maria Sunny dhe vëllai i saj Pratik Kuruvilla janë gjithashtu të shurdhër. Z. Kuruvilla është një inxhinier softuerësh në SHBA dhe tani jep mësim në një shkollë për të shurdhërit në Teksas, ndërsa zonja Maria është një kontabiliste e autorizuar.
Prindërit e tyre nuk donin që fëmijët e tyre të studionin në shkolla speciale për fëmijët që nuk dëgjojnë. Gjetja e një vendi që ishte i gatshëm të merrte në tre vëllezërit e motrat ishte e vështirë, por ata përfundimisht gjetën vendin e duhur për ta.
Në klasë, zonja Sunny studionte duke lexuar buzët dhe me ndihmën e miqve të saj. “Ka pasur edhe të tjerë që më tallnin por unë gjithmonë debatoja me ta”, tha ajo.
Zonja Sunny vazhdoi studimet për drejtësi në Kolegjin St. Joseph në Bengaluru. Nëna e saj, e cila do ta ndihmonte gjatë shkollës, nuk mund të bënte të njëjtën gjë me kursin e saj të drejtësisë. Por zonja Sunny tha se mori mbështetje nga një mik dhe vëllezërit e motrat e saj.
Në vitin 2021, ajo dha provimin e jurisprudencës për t’u regjistruar si avokate dhe filloi të ushtrojë profesionin e avokatit.
Ajo tha se ishte mirënjohëse ndaj prindërve të saj që i trajtuan të tre fëmijët në mënyrë të barabartë dhe “na futën në arsim në një shkollë normale, sepse ata besojnë në barazi”.
“Kjo është ajo që më dha besimin për të ndjekur ëndrrat e mia.”
Ekspertët thonë se njerëzit e shurdhër në vend shpesh nuk janë në gjendje të ndërtojnë një karrierë në drejtësi për shkak të stigmës dhe mungesës së përkthyesve në gjykata.
Më 17 prill, Gjykata e Lartë e Delhi krijoi një precedent kur lejoi avokatin e shurdhër Saudamini Pethe të paraqitej në një çështje. Ashtu si zonja Sunny, edhe ajo duhej të sillte një përkthyes.
Në shtator, gjykata e lartë tha se do të fillonte të caktonte përkthyesit e saj pasi një avokat tjetër i verbër kërkoi dy ekspertë të gjuhës së shenjave – një për avokatët dhe tjetri për gjyqtarët.
Gjykata i kërkoi gjithashtu Shoqatës së Interpretuesve të Gjuhëve të Shenjave në Indi (ASLI) që të hartojë protokolle për përkthyesit.
Kjo është bërë për të lehtësuar ndjekjen e procedurave për avokatët dhe gjyqtarët, tha për BBC Renuka Rameshan, presidente e ASLI.
Zonja Ain tha se ekspertët po kërkojnë gjithashtu të krijojnë një thesar ligjor në gjuhën indiane të shenjave që do të ndihmonte avokatët dhe palët ndërgjyqëse të shurdhër.
Z. Roychowdhury, përkthyesi, tha se vendimi i gjykatës mund të nënkuptojë gjithashtu se “të shurdhërit do të kuptojnë se ata gjithashtu kanë të drejta të barabarta sipas ligjit”.
“Sipas regjistrimit të vitit 2011, kishte 18 milionë njerëz të shurdhër ose njerëz me vështirësi në dëgjim në Indi. Është mirë të kemi në qendër të vëmendjes gjuhën e shenjave për të siguruar që personat e shurdhër të kenë të drejtën e tyre për akses,” tha zoti Roychowdhury.
Ai shtoi se kërkesa për më shumë përkthyes në gjykata do të hapë mundësi punësimi për ta. “Ka afërsisht 400-500 përkthyes të certifikuar [në vend], por në realitet vetëm 40-50 janë të aftë, të kualifikuar dhe që bëjnë punë etike,” tha zoti Roychowdhury.
Ranjini Ramanujam, i cili është i shurdhër nga lindja dhe punon në një kompani IT, e quajti veprimin e gjykatës “një bekim” dhe “një heqës pengesash”. Një ish-lojtare e badmintonit, zonjës Ramanujam iu dha nderimi i dytë më i lartë sportiv i Indisë në 1999.
“Lëvizja e Gjykatës së Lartë u ka dhënë zë të shurdhërve”, tha ajo. “Gjykata ka dhënë shembull për të ndjekur edhe zyrat e tjera”.
