Nga Nick Thorpe BBC News, Hungari
Shkëmbimet vdekjeprurëse të të shtënave mes kontrabandistëve dhe përplasjet fatale me makina e kanë bërë rrugën e emigrantëve përmes Ballkanit Perëndimor për në BE edhe më të pabesë muajt e fundit. E megjithatë numri i të ardhurve vazhdon të rritet.
Një përleshje me armë mes bandave rivale javën e kaluar la të paktën tre të vdekur, që besohet të jenë afganë. Të shtënat ndodhën në ndërtesat e braktisura të fermave serbe disa qindra metra larg gardhit kufitar hungarez.
Policia fajëson dhunën në rritje për një luftë në terren midis bandave marokene, afgane dhe siriane që kontrollojnë hyrjen në gardhin kufitar në kufirin jugor të Hungarisë me Serbinë.
Banorët e fshatrave kufitare serbe, Horgos dhe Hajdukovo, si dhe qyteti i Suboticës i kanë bërë thirrje policisë që të rivendosë qetësinë. Disa akuzojnë policinë në të dy anët e kufirit për bashkëpunim me kontrabandistët.
Qeveritë austriake dhe sllovake i kanë protestuar Hungarisë që kaq shumë emigrantë arrijnë në kufijtë e tyre nëpërmjet Hungarisë, pavarësisht nga gardhi i fortifikuar, ndalimet dhe kthimet e përditshme, dhe retorika e ashpër anti-migrante e kryeministrit Viktor Orban.
“Ndonjëherë agjentët [fjala e tij për kontrabandistët] janë shumë mizorë, shumë të zemëruar dhe ata na rrahën,” tha Sadar, një ish-oficer i ushtrisë afgane 33-vjeçar. “Në raste të tjera ata janë të sjellshëm, na sjellin ushqim dhe na japin strehim të mirë.”
E takova pranë një koleksioni ndërtesash të braktisura në shkurret në anën serbe të gardhit hungarez. Ai sapo kishte mbërritur me autobus nga Piroti në kufirin Serbi-Bullgari, tha ai, pas një marshimi të detyruar 25-ditor nëpër Bullgari.
Ai kishte ardhur nga Stambolli, ku pagoi 10,000 dollarë (8,250 £) për një biletë për në Gjermani.
Një video e parë nga BBC në Suboticë tregon kontrabandistët që qortojnë dhe rrahin të rinjtë e tmerruar afganë që u përpoqën të kalonin gardhin pa i paguar. Një video tjetër tregon një përleshje të mëparshme me armë pranë Suboticës.
Gardhi i frikshëm hungarez me tela brisk i elektrizuar përgjatë kufirit 175 km (108 milje) jo vetëm që i ndihmon kontrabandistët të kontrollojnë se kush kalon kur, por gjithashtu i lejon ata të eliminojnë “iniciativat individuale”.
Emigrantët e rinj e quanin atë “loja”. Disa grupe do të kalonin njëkohësisht nëpër gardh në pika të ndryshme duke e ditur se shumica do të kapeshin dhe do të shtyheshin mbrapa, por disa mund të kalonin.
Loja tani ka përfunduar.
Ardhja e automatikëve dhe pistoletave nga Kosova ka shtuar një element të ri rreziku. Në një incident vdekjeprurës në korrik të vitit të kaluar, në periferinë Makova Sedmica të Suboticës, një vajzë 16-vjeçare u vra dhe shtatë migrantë u plagosën në një përleshje me armë, dyshohet se mes bandave marokene dhe afgane.
Të shtënat e së premtes së kaluar, pranë gardhit në Horgos, thuhet se kanë nisur kur një bandë e udhëhequr nga Siria sulmoi një bandë afgane. Emigrantët që kalojnë përmes Serbisë veriore janë kryesisht sirianë dhe afganë, por ka edhe kurdë, pakistanezë dhe kombësi të tjera.
Policia thotë se kontrabandistët janë të armatosur, asnjëherë emigrantët.
“Unë e kuptoj frikën e njerëzve vendas,” thotë Virag Gyurkovic, një gazetar me bazë në Subotica. “Por problemi është se njeriu mesatar nuk bën dallimin mes trafikantëve dhe refugjatëve. Edhe pse refugjatët janë gjithashtu viktima.”
“Teli ka vetëm një qëllim,” thotë aktivisti vendas Vladimir Polovina. “Jo për të ndaluar migrimin. Por për të pasur kontrollin e pagesave. Ata duan çdo euro nga çdo njeri që kalon kufirin. Nëse keni një tel, mund ta bëni këtë.”
Në anën hungareze, një video e përpiluar nga qeveria tregon burra që hedhin shkallët kundër gardhit, duke u hedhur poshtë dhe duke rrahur makinat e policisë me shkopinj të gjatë. Pamjet me rreze infra të kuqe të kapur nga kamerat e sigurisë tregojnë burra duke tërhequr armë.
Ka një kult në rritje të armëve mes disa prej kontrabandistëve. Një video e filmuar në Suboticë në mes të ditës tregon një kallashnikov midis dy sediljeve të përparme të një makine kontrabandistësh.
Gardhi po dëmtohet vazhdimisht, thotë kreu i njësisë antitrafik të policisë hungareze, Gabor Balog. “Ata përdorin mjete të ndryshme elektrike. Ata hapin vrima të mëdha në gardh, qindra prej tyre, në madhësinë e dyerve.”
Një tjetër polic përshkruan një grup migrantësh që shtyhen përmes gardhit me armë, gjë që duket se konfirmon raportet serbe për dhunën e kontrabandistëve kundër atyre që po përpiqen të futen në Hungari.
Policia hungareze thotë se rreth 80 persona kapen pasi kalojnë gardhin çdo natë. Shumë të tjerë janë kapur më vonë në automjete thellë brenda vendit.
Ka edhe raste të rrahjes së emigrantëve nga policia hungareze dhe “gjuetarët e kufijve”, të cilat janë dokumentuar nga mjekët serbë dhe gazetarët hungarezë, por ato janë mohuar nga policia hungareze.
Nuk ka shifra për ata që ikin, por shumica e të arrestuarve janë shtyrë prapa përmes një porte në gardhin pranë Horgos. Këto të ashtuquajtura shtytje shkelin ligjin ndërkombëtar dhe Hungaria është dënuar për to nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë.
Makina të shkatërruara dhe të djegura rreshtohen buzë rrugës në anën hungareze të gardhit midis fshatrave Asotthalom dhe Morahalom. Këto janë mjetet e përdorura nga kontrabandistët të cilët më pas u kapën.
Në anën e largët të Hungarisë, afër kufirit verior me Sllovakinë, copa pasqyre të thyera dhe plastike shtrihen në bar pranë rrethrrotullimit në fshatin Matraverebely.
Ky ishte vendi ku një furgon me 12 emigrantë doli jashtë kontrollit dhe u përplas gjatë një ndjekjeje me shpejtësi të lartë policore në fillim të tetorit në autostradën 21 e cila kalon në veri përmes fshatit deri në kufirin Sllovak. Shtatë emigrantë u plagosën.
Ishte një nga të paktën 20 aksidentet që përfshinin emigrantë në Hungari vitin e kaluar.
Përtej kufirit në Austri, policia liston 70 incidente vetëm në shtetin lindor të Burgenland, kur kontrabandistët u përpoqën të shmangnin kontrollet e policisë.
Policia austriake fajëson një model të ri biznesi të prezantuar nga bosët e bandave. Shoferët paguhen vetëm nëse janë të suksesshëm, ndërsa në të kaluarën ata merrnin gjysmën e parave të tyre paraprakisht.
