Prokurorët shqiptarë dhanë urdhër që kontejnerët e mbushur me mbetje industriale të dyshuara të rrezikshme të sekuestroheshin pasi ngarkesa u detyrua të kthehej në Europë nga Azia Juglindore.
Urdhri i prokurorit të dielën urdhëroi autoritetet doganore dhe policinë të konfiskonin 102 kontejnerë për procedim penal.
Kontejnerët, të cilët mbërritën në portin e Durrësit herët mëngjesin e së hënës, shkaktuan një reagim global pasi u dërguan prej andej në fillim të korrikut për në Tajlandë.
Rrjeti i Bazelit me bazë në Seattle dha alarmin se më shumë se 800 ton pluhur furre me hark elektrik po transportohej ilegalisht pasi mori një informacion. Organizata paralajmëroi autoritetet kufitare dhe mjedisore në shumë vende, duke nisur një garë për të ndaluar dërgesën.
Dërgesat tërhoqën një shqyrtim ndërkombëtar sepse Tajlanda dhe vende të tjera të Azisë Juglindore kanë parë një fluks mbetjesh nga vendet e zhvilluara, nga plastika e ndotur deri te mbetjet industriale dhe elektronike. Trafikimi i paligjshëm i mbetjeve në mbarë botën gjeneron deri në 12 miliardë dollarë në vit, sipas Financial Action Task Force, një mbikëqyrës ndërkombëtar i politikëbërjes.
Sipas Konventës së Bazelit të OKB-së, një pakt global i nënshkruar nga shumë ekonomi të zhvilluara, vendet duhet të japin pëlqimin që mbetjet të dërgohen atje. Autoritetet tajlandeze thanë se nuk i kishin autorizuar dërgesat dhe paralajmëruan se nuk do të lejonin hyrjen.
Ngarkesa ka ndezur polemika edhe në Shqipëri. Kryeministri Edi Rama ka ndërhyrë dhe forcat e rendit po kryejnë tashmë hetime me Zyrën Kundër Mashtrimit të Bashkimit Europian për mënyrën sesi u transportua ngarkesa nga porti i saj pa autorizim.
Urdhri i prokurorëve për sekuestrimin citonte kode penale që ndalojnë eksportimin e paligjshëm dhe falsifikimin e dokumenteve zyrtare. Ai bëri thirrje që kontejnerët të mbeten të mbyllur dhe nën mbikëqyrje 24-orëshe me kamera.
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit e Shqipërisë i kishte thënë më parë Bloomberg se agjencia nuk kishte dhënë autorizim për eksportin e mbetjeve të dyshuara të rrezikshme. Sipas zëdhënësit të turizmit dhe mjedisit, Erjon Uka, ministria konfirmoi urdhrin e sekuestrimit dhe po bashkëpunon me prokurorinë, e cila sekuestroi gjithashtu dokumentet zyrtare të ministrisë në lidhje me kontejnerët.
Këtë verë, kontejnerët u larguan nga Durrësi me dy ngarkesa të veçanta, të cilat u transportuan nga anijet e mallrave të A.P. Moller-Maersk A/S dhe MSC Mediterranean Shipping Company SA. Kontejnerët u dërguan nga firma shqiptare Sokolaj Sh.p.k, e cila listonte përmbajtjen si okside dhe hidrokside hekuri, sipas një formulari doganor të parë nga Bloomberg. Sokolaj nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
Maersk tha se asnjë nga kontejnerët që mbante nuk ishte deklaruar se përmban mbetje të rrezikshme, të cilat kompania do t’i kishte refuzuar. MSC nuk pranoi të komentojë. Pasi anijet u larguan nga Durrësi dhe u dha alarmi, agjencitë qeveritare në Afrikën e Jugut, Singapor dhe Tajlandë punuan për të ndaluar ngarkesën.
Ndërsa anijet iu afruan Kejptaunit, zyrtarët e Afrikës së Jugut gjurmuan anijet dhe vendosën një plan që përfshinte marinën, policinë, autoritetet portuale dhe departamentin e mjedisit për të kryer një inspektim të plotë kur anijet të ankoroheshin. Por Maersk i tha Afrikës së Jugut se anijet nuk ishin planifikuar të ankoroheshin atje dhe do të vazhdonin rrugën për në Singapor.
Kur dërgesat arritën në Singapor në gusht, ku supozohej se do të transferoheshin në anije të tjera të destinuara për në Azinë Juglindore, zyrtarët e portit punuan me linjat e transportit detar për t’i kthyer në Europë.
I pranishëm në portin e Durrësit për të pritur kthimin e kontejnerëve ishte Jim Puckett, drejtori ekzekutiv i Rrjetit të Bazelit i cili udhëtoi gjatë fundjavës. Ai po i kërkon vendit të ndalojë eksportin e mbetjeve në vendet në zhvillim.
Puckett u bëri thirrje gjithashtu autoriteteve shqiptare që të dërgojnë mostra të përmbajtjes së ngarkesës në laboratorë të pavarur për të siguruar një procedurë transparente testimi. “Në të kundërt, do të jetë shumë e lehtë që njerëzit të thonë se qeveria nuk e tha të vërtetën për rezultatet,” tha ai. / Bloomberg – Syri.net
