Bota
Skenarët për arritjen e paqes në Ukrainë
Presidenti Donald Trump po bën përpjekje për një zgjidhje paqësore të luftës në shkallë të plotë tashmë trevjeçare të Rusisë në Ukrainë. Zëri i Amerikës shqyrtoi disa përqasje të ndryshme të paraqitura nga organizatat studimore kohët e fundit që synonin arritjen e një paqeje të qëndrueshme për këtë luftë.
Strategjia e trysnisë maksimale
Një plan i Qendrës për Analizën e Politikave Evropiane (CEPA), i titulluar “Si të fitohet: Një plan me shtatë pika për paqe të qëndrueshme në Ukrainë”, bën thirrje për “një strategji trysnie maksimale për ta sjellë Rusinë në tryezën e negociatave me mirëbesim”.
Plani propozon që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre:
· “Duhet të ofrojnë mbështetje materiale të menjëhershme për Ukrainën pa kushte, duke synuar lodhjen e ushtrisë ruse dhe në këtë mënyrë përmirësimin e pozicitave negociuese të Ukrainës”.
· “Duhet të rriten sanksionet ndaj institucioneve financiare ruse dhe subjekteve të sektorit energjetik, të përdoren pasuritë e ngrira ruse për të mbështetur mbrojtjen dhe rindërtimin e Ukrainës dhe të vendosen sanksione dytësore për të intensifikuar trysninë ekonomike jo vetëm ndaj Rusisë, por edhe ndaj regjimeve autoritare të Kinës, Iranit dhe Koresë së Veriut”.
CEPA thotë se “Ukraina dhe Evropa” duhet të përfshihen në bisedimet për paqe me Rusinë, se Shtetet e Bashkuara duhet të mbështesin “një koalicion të vullnetshëm të udhëhequr nga evropianët” për të zbatuar një “vijë armëpushimi me një forcë ndërkombëtare” dhe se “aleatët evropianë duhet të bëjnë përparim të qëndrueshëm dhe sa më të shpejtë të jetë e mundur drejt anëtarësimit të Ukrainës në Bashkimin Evropian”.
Një nga autorët e raportit, Catherine Sendak, drejtuese në CEPA për mbrojtjen dhe sigurinë transatlantike, i tha shërbimit ukrainas të Zërit të Amerikës se Shtetet e Bashkuara duhet të hyjnë në bisedime me Rusinë vetëm duke “pajisur Ukrainën me mjetet më të forta të mundshme” dhe duke përdorur “mjetet e tyre diplomatike” më të vështira.
Ajo shtoi se çështja e anëtarësimit të mundshëm të Ukrainës në NATO nuk duhet të përfshihet në bisedimet me Rusinë. “Ta diskutosh këtë me një vend jo-anëtar të NATO-s … nuk besoj se është e dobishme për ndonjë negociatë”, tha zonja Sendak, duke vënë në dukje se kjo do t’i jepte Rusisë “të drejtën e vetos, nëse dëshironi, mbi … përzgjedhjen e anëtarëve për t’u bërë pjesë, ose jo, e aleancës”.
Taktikat e negociatave
Josh Rudolph, studiues në Fondin Marshall Gjerman dhe kreu i Grupit të Punës të Demokracisë Transatlantike, ka punuar mbi politikat me Rusinë dhe Ukrainën në Këshillin e Sigurisë Kombëtare gjatë administratës së parë të Presidentit Trump.
Muajin e kaluar, ai ofroi rekomandime politike për administratën aktuale të Presidentit Trump për përfundimin e konfliktit në Ukrainë.
Ndër to:
“Afrojuni [presidentit rus Vladimir] Putin nga një pozitë e fortë. Ndërsa Putini dukej i ashpër dhe i aftë në fillim të mandatit të parë të (Presidentit) Trump, gabimi i tij në Ukrainë e ka lënë atë në pozita të dobësuara. Si partneri dominant në këtë marrëdhënie, (Presidenti) Trump dhe jo Putini, mund të përcaktojë kushtet negociuese”.
“Të dini kur të largoheni. Një moment jetik në negociata do të vijë kur Putini të refuzojë të bëjë lëshime të mëdha. (Presidenti) Trump duhet të jetë i përgatitur të largohet”.
“Kombinoni sanksionet me çmimet më të ulëta të naftës dhe gazit. Mënyra më e mirë për ta bërë Putinin të kuptojë se presioni në Ukrainë do të sillte katastrofë për sundimin e tij është t’i bësh trysni Rusisë financiarisht… Duke shfrytëzuar marrëdhëniet e tij më të ngrohta me Arabinë Saudite krahasuar me ato që kishte [ish-Presidenti Joe] Biden, (Presidenti) Trump duhet të furnizojë tregun e karburanteve fosile, gjë që do t’i bënte sanksionet të qëndrueshme, do t’i shkaktonte mangësi makinerisë së luftës ruse dhe do të gjeneronte rreziqe të stabilitetit politik në Moskë”.
Zoti Rudolph rekomandoi gjithashtu armatosjen “e plotë” të Ukrainës; duke i dhënë asaj “të gjitha 300 miliardë dollarët e pasurive të ngrira të Rusisë”; duke e bërë Evropën “të paguajë më shumë për armët” dhe të sigurojë 100,000 forca si “paqeruajtës”; duke u mundësuar “kompanive amerikane të rindërtojnë Ukrainën”; dhe ftesën e Ukrainës për t’u bashkuar me NATO-n nëse Presidenti rus Putin refuzon të pranojë kushtet “e arsyeshme” të marrëveshjes së paqes.
Zoti Rudolph i tha Zërit të Amerikës se Presidenti Trump mund t’i bindë ata që janë skeptikë në Shtetet e Bashkuara për vazhdimësinë e armatosjes së Ukrainës, se nga një gjë e tillë si pjesë e një marrëveshjeje paqeje do të përfitonin punëtorët amerikanë.
“Ai mund t’u thotë atyre, OK, tani kemi një marrëveshje të mirë, është siguruar nga mineralet e rralla, i ka dhënë fund luftës dhe për ta mbajtur në fuqi, do të na duhet të ofrojmë një vazhdimësi furnizimi me armë të prodhuara nga Amerika, të cilat, meqë ra fjala, krijojnë të gjitha këto vende pune dhe objekte dhe fabrika amerikane nëpër shtetet” e qeverisura nga republikanët.
Duke kërkuar përfitime ekonomike
Në një raport të titulluar “Dollarët dhe botëkuptimi: Interesi i Amerikës për një fitore të Ukrainës”, Elaine McCusker, Frederick W. Kagan dhe Richard Sims nga Instituti Amerikan i Sipërmarrjes shqyrtuan koston e ndaljes së mbështetjes për Ukrainën, duke arritur në përfundimin se kjo do të çonte në humbjen e Ukrainës dhe përparimin e Rusisë më tej brenda Evropës, duke i detyruar Shtetet e Bashkuara të rrisin praninë në Evropë.
Ndër përfundimet e raportit:
“Mbështetja e Ukrainës në fitoren kundër Rusisë është në interesin më të mirë të Shteteve të Bashkuara”.
“Një botë në të cilën Rusia mbizotëron do të ishte më e rrezikshme dhe më e shtrenjtë për Amerikën – duke kërkuar një rritje të vlerësuar prej 808 miliardë dollarësh në shpenzimet e mbrojtjes gjatë pesë viteve”.
“Në të kundërt, një angazhim shumëkombësh i shtuar dhe i përshpejtuar ndaj Ukrainës dhe përfundimi i luftës në një afat të afërt do të rezultonte në një Ukrainë të gjallëruar dhe të lirë, me një ushtri të sapo-modernizuar dhe të sprovuar nga betejat dhe një bazë industriale të zhvilluar, e cila do të ndihmonte në stabilizimin e Evropës”.
Në një intervistë për Zërin e Amerikës, Frederick Kagan tha se një fitore ruse në Ukrainë do të ishte një fitore për Iranin, Kinën dhe Korenë e Veriut, duke inkurajuar tendencat aventuriere në rajonet e tyre përkatëse dhe do të lejonte Rusinë të rindërtonte ushtrinë e saj duke marrë burime shtesë njerëzore dhe materiale nga brenda Ukrainës.
Një marrje e Ukrainës nga Rusia do të dërgonte një valë refugjatësh në Evropë, duke destabilizuar më tej kontinentin, tha zoti Kagan.
“Kanë kryer mizori mbi popullsinë ukrainase në zonat që pushtojnë. Do të prisja që kjo do të përkeqësohej sa më shumë që lëvizin rusët në perëndim dhe sa më shumë të lëvizin në zonat më të vështira tradicionale anti-ruse, pro-perëndimore të Ukrainës perëndimore. Tmerret do të jenë të papërshkrueshme”, parashikoi ai.
Ai tha se rritja e ndihmës për Ukrainën do ta kthente atë në një brez mbrojtës për paqen dhe sigurinë evropiane – një vend me një ushtri të sprovuar nga beteja dhe industri ushtarake në zhvillim të shpejtë – duke mundësuar kështu që Shtetet e Bashkuara të përqëndrohen në rajone të tjera.
Përqasja e rrugës së mesme
“Projekti 2025 i Tranzicionit Presidencial” i Fondacionit Heritage përfshin rekomandime politike në lidhje me luftën Rusi-Ukrainë.
Materiali vë në dukje se lëvizja konservatore amerikane është e ndarë mbi Ukrainën – njëra palë mbështet Kievin, tjetra favorizon largimin – dhe projekti ofroi një rrugë të mesme.
Ndër rekomandimet e Projektit 2025:
“Në lidhje me Ukrainën, përfshirja e vazhdueshme e SHBA-ve duhet të paguhet plotësisht; e kufizuar tek ndihma ushtarake (ndërsa aleatët evropianë trajtojnë nevojat ekonomike të Ukrainës); dhe të kenë një strategji të përcaktuar qartë të sigurisë kombëtare që nuk rrezikon jetët e amerikanëve”.
“Pavarësisht pikëpamjeve, të gjitha palët pajtohen se sulmi në Ukrainë (i urdhëruar) nga Putini është i padrejtë dhe se populli ukrainas ka të drejtë të mbrojë atdheun e tij. Konflikti ka dobësuar rëndë forcën ushtarake të Putinit dhe ka dhënë një shtysë për unitetin e NATO-s dhe rëndësinë e tij për vendet evropiane.
“Presidenti i ardhshëm konservator ka një mundësi që shfaqet një herë në një brez për të sjellë zgjidhje për tensionet e politikës së jashtme brenda lëvizjes dhe për të hartuar një rrugë të re përpara që njeh Kinën komuniste si kërcënimin përcaktues ndaj interesave amerikane në shekullin e 21-të”.
James Carafano, ekspert i sigurisë kombëtare në Fondacionin Heritage, dhe drejtues i ekipit për mbrojtjen dhe politikën e jashtme, i tha Zërit të Amerikës se është në interesin e Shteteve të Bashkuara që të kenë një Ukrainë të lirë dhe të pavarur që të mund të mbrojë veten.
“Pra çështja praktike është se një Evropë e Bashkuar mund ta mbrojë veten dhe Shtetet e Bashkuara mund ta mbrojnë Evropën, nëse Ukraina pushtohet nga Rusia. Pasi e kemi bërë këtë të qartë – a jemi… më mirë me rusët në anën tjetër të Ukrainës? Dhe përgjigja është ‘absolutisht’.”/VOA/
Bota
10 shpikjet “Hi-Tech” më të bujshme të 2025-ës që po ndryshojnë botën
Viti 2025 ka sjellë një valë të re inovacionesh teknologjike që po ndryshojnë mënyrën si jetojmë, punojmë dhe ndërveprojmë me botën digjitale.
Revista prestigjioze TIME ka publikuar listën e saj vjetore “The Best Inventions of 2025”, ku përzgjodhi qindra produkte dhe teknologji me ndikim transformues.
Nga inteligjenca artificiale te robotika dhe pajisjet mjekësore të gjeneratës së re, këtu janë 10 shpikjet më të bujshme Hi-Tech të vitit.
1. Rabbit R1 – Asistenti portabël i gjeneratës së re

Një pajisje e vogël me IA të specializuar, që kryen detyra komplekse në emër të përdoruesit. Nuk ka nevojë për aplikacione – thjesht i kërkon dhe vepron në sekondë.
Burimi: TIME – Best Inventions 2025
2. Humane Ai Pin – Pajisja që zëvendëson telefonin

Një mini-kompjuter i veshshëm që projekton ndërfaqen në çdo sipërfaqe. Ai funksionon me komandë zanore dhe synon të reduktojë varësinë nga ekranet tradicionale.
Burimi: TIME
3. LIM X iRobot – Robot ndihmës për përdorim shtëpiak

Robot inteligjent për organizimin e shtëpisë, monitorim, pastrim të avancuar dhe ndihmë të personave me nevoja të veçanta.
Burimi: TIME
4. ProActiv Retract – Drón vetë-palosës për emergjenca
Një drón i ri që paloset automatikisht dhe nis fluturimin brenda sekondave, ideal për shpëtim në zona të vështira.
Burimi: TIME
5. NeuralSight 2.0 – Syze AR me IA të integruar
Syze të realitetit të shtuar që përkthejnë tekstin, identifikojnë objekte dhe projektojnë informacion në kohë reale.
Burimi: TIME
6. EcoCharge X – Bateri inteligjente që rikarikohet në 3 minuta
Një bateri ultratë shpejtë, e aftë të furnizojë pajisje shtëpiake dhe aparatura industriale.
Burimi: TIME
7. Medisync BioPatch – Sensor biometrik për diagnostikim të shpejtë

Një patch inteligjent që analizon parametrat shëndetësorë 24/7 dhe parashikon kriza shëndetësore përpara se ato të ndodhin.
Burimi: TIME
8. FoldCam Pro – Kamera e parë e palosshme 360°
Projeksione 3D, rezolucion ultra HD dhe kapacitet i avancuar stabilizimi – ideale për krijues përmbajtjesh.
Burimi: TIME
9. NanoClean Sphere – Pajisje nano-robotike për pastrim ajri

E përbërë nga mikro-robotë që neutralizojnë ndotësit në hapësira të mbyllura.
Burimi: TIME
10. AeroLink Urban – Drón personal për mobilitet urban
Një mjet fluturues i lehtë që synon të përdoret si “taksi ajrore personale” brenda qyteteve.
Bota
Presidenti i Kinës mban fjalimin e fundvitit: Në 2026-ën zotohem të bashkohemi me Tajvanin
Udhëheqësit botërorë kanë uruar qytetarët e shteteve të tyre për afrimine vitit të ri 2026, ndërkohë që të tjerë e shfrytëzojnë fjalimin e fundvitit për të dhënë mesazhe politike.
Presidenti i Kinës, Xi Jinping në fjalimin për Vitin e Ri në Pekin, u shpreh se në 2026 do të bashkojë Kinën dhe Tajvanin.
Duke folur një ditë pas përfundimit të stërvitjeve intensive ushtarake kineze rreth Tajvanit, Xi tha: “Ribashkimi i atdheut tonë, një trend i kohërave, është i pandalshëm”.
Kina pretendon se Tajvani, një ishull që vetë qeveriset, është pjesë të territorit të saj dhe është zotuar prej kohësh ta aneksojë atë, duke përdorur forcën nëse është e nevojshme.
Bota
“Gjermania po plaket!”, Merz u drejtohet qytetarëve: 2026-a është një pikë kthese për kombin tonë
Viti 2026 mund të shënojë një pikë kthese për Gjermaninë dhe për gjithë Evropën. Kjo ishte perspektiva e paraqitur nga Kancelari Federal Gjerman, Friedrich Merz, në fjalimin e tij tradicional të fundvitit, ku theksoi rëndësinë e këtij viti për të ardhmen e vendit dhe të kontinentit.
“Mund të jetë një vit në të cilin Gjermania dhe Evropa do të rimarrin në dorë paqen, lirinë dhe prosperitetin me forcë të përtërirë”, u shpreh Merz gjatë fjalimit.
Kancelari kujtoi një sërë reformash të ndërmarra nga qeveria e tij, duke përfshirë ndryshimet në shërbimin ushtarak, luftën kundër emigracionit të paligjshëm, uljen e burokracisë si dhe heqjen e të ardhurave bazë, të cilat janë zëvendësuar me sistemin e sigurimit bazë.
Duke iu referuar sfidave demografike, Merz theksoi se shoqëria gjermane po plaket dhe se brezi i “baby boomers” po i afrohet moshës së pensionit. Sipas tij, viti i ardhshëm do të jetë thelbësor për krijimin e një ekuilibri të ri në sistemet e sigurimeve shoqërore, që të përmbushë në mënyrë të drejtë nevojat e të gjitha brezave.
Ai u bëri thirrje qytetarëve që të mos udhëhiqen nga frika apo dekurajimi, por nga besimi dhe bindja se Gjermania ka aftësinë për të përballuar edhe sfidat më të mëdha.
Në fund, Merz kërkoi sërish durim nga qytetarët, duke pranuar se reformat nuk kanë dhënë ende rezultatet e dëshiruara. “Nuk është e mjaftueshme, por qeveria federale ka filluar punën e saj dhe jam i bindur se përfitimet do të vijnë, edhe pse do të kërkojnë kohë”, deklaroi ai.
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania4 days agoShqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
UK4 days agoRrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
Albania3 hours ago“Wizz Air” le në mëshirë të fatit pasagjerët e linjës Londër-Tiranë
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
UK22 hours agoBllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
