Anëtari më i ri i NATO-s po vendos për herë të parë një aeroplan luftarak që është projektuar për një luftë me Rusinë për të mbrojtur kufijtë e aleancës.
Forcat e armatosura të Suedisë njoftuan se gjashtë nga aeroplanët luftarakë JAS 39 Gripen të vendit u ulën në një bazë ajrore në Malbork, Poloni, për t’iu bashkuar një misioni të mbikëqyrjes së hapësirës ajrore të aleancës.
NATO tha se kjo ishte hera e parë që aeroplani luftarak i Suedisë kishte marrë pjesë në “misionin e përmirësuar të policisë ajrore” të aleancës nga brenda hapësirës ajrore të një aleati tjetër që kur u bashkua në mars 2024.
Më parë ajo mori pjesë në misionet e policisë ajrore të NATO-s vetëm mbi territorin e vet, si vetëm një vend partner.
Bëhet e ditur se Suedia, së bashku me fqinjin e saj Finlandën, thyen neutralitetin për dekada për t’u bashkuar me NATO-n, duke përmendur agresionin rus në Ukrainë si motivimin e saj për të kërkuar anëtarësim.
Si Suedia ashtu edhe Finlanda ndërtuan ushtritë e tyre duke pasur parasysh kërcënimin nga Rusia dhe Gripen ishte një projekt i tillë.
Aeroplanët, të prodhuar nga kompania suedeze e hapësirës ajrore dhe mbrojtjes Saab AB, u ndërtuan posaçërisht për të kundërshtuar Rusinë.
Komandanti i forcave ajrore suedeze në atë kohë, Mats Helgesson, tha në vitin 2019 se Gripen ishte “projektuar për të vrarë Sukhois”, një lloj aeroplani rus.
Gripen mund të funksionojnë nga rrugët civile dhe jo nga pistat e shtrenjta në fusha fikse ajrore që mund të synohen.
Rusia e ka shënjestruar atë lloj infrastrukture gjatë luftës, shkruan yahoonews.i.
Ai gjithashtu kërkon më pak mirëmbajtje se disa aeroplanë të tjerë, si F-16-të e prodhuar në SHBA që janë gjerësisht të disponueshëm në një numër arsenalësh të NATO-s.
Michael Bohnert, një analist i luftës në RAND Corporation, tha se fleksibiliteti i Gripen e bëri atë “shumë më të mirë për një vend që është në kufi me një agresor”.
Ekspertët e luftës, për këto arsye, theksojnë Gripen si pajisjen më të mirë të disponueshme të gjeneratës së katërt të të gjithë aeroplanëve të NATO-s për Ukrainën.
Suedia nuk ka premtuar asnjë, megjithëse e ka eksploruar idenë.
Raportohet se Pal Johnson, ministri suedez i mbrojtjes, tha muajin e kaluar se ai “kishte një dialog” me Ukrainën dhe vendet e tjera në Koalicionin e Forcave Ajrore, një grup aleatësh të angazhuar për të ndihmuar Ukrainën.
Ukraina ka marrë tashmë F-16 të prodhimit amerikan dhe Mirazhe franceze, kështu që Suedia, ishte këshilluar të përqëndrohej në dërgimin e platformave me sensorë në ajër që mund të ofrojnë mbështetje komanduese dhe kontrolluese.
Por, pavarësisht vlerësimeve që marrin këta aeroplanë, Gripens suedez nuk e kanë parë llojin e luftimeve që do të bënin në Ukrainë.
Ata as nuk e kanë përjetuar atë që do të përballeshin në një luftë ruse kundër aleancës së NATO-s.
Megjithatë, Evropa po përgatitet për një skenar të tillë.
Duke parë agresionin rus, shumica e Evropës, veçanërisht vendet më afër Rusisë si Polonia dhe Suedia, po përgatiten për perspektivën e një konflikti.
Ndryshe, shumë aleatë të NATO-s po rrisin shpenzimet dhe prodhimin e mbrojtjes, po krijojnë marrëveshje mbrojtëse dhe po mbajnë stërvitje më të mëdha.
Polonia dhe Suedia janë ndër partnerët më të mëdhenj ndërkombëtarë të Ukrainës dhe janë ndër vendet që paralajmërojnë me zë të lartë se Rusia mund të sulmojë diku tjetër në Evropë.
Vitin e kaluar, Suedia u dha qytetarëve një broshurë që i këshillonte se si të përgatiteshin për luftë.
Polonia ka dhënë gjithashtu paralajmërime, duke thënë se nuk do të befasohej nëse Rusia do ta sulmonte.
Të dy vendet janë ndër shpenzuesit më të mëdhenj të NATO-s për mbrojtjen.
Polonia shpenzon përqindjen më të lartë të prodhimit të saj të brendshëm bruto për mbrojtjen e çdo anëtari, përfshirë SHBA-në, dhe Suedia tejkalon 2% të GDP-së për udhëzimet e mbrojtjes që NATO vendosi.
Aeroplanët Gripen të Suedisë do të vendosen në Poloni nga prilli së bashku me disa nga Eurofighter Typhoon të Forcave Ajrore Mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar, njoftoi NATO.
