Presidenti Donald Trump i ka dhënë Iranit një afat prej dy javësh për të negociuar një marrëveshje bërthamore, i shtyrë nga frika e përsëritjes së kaosit që ndodhi në Libi dhe pasojave shkatërruese të luftërave në Irak dhe Afganistan.
Megjithë përshkallëzimin e konfliktit mes Izraelit dhe Iranit dhe kërcënimet se SHBA mund të përfshihet në një tjetër krizë në Lindjen e Mesme, Trump është ende i bindur se mund të arrijë një zgjidhje diplomatike.
“Ai do më mirë një marrëveshje,” tha një burim për New York Post lidhur me qëndrimin e Trump.
Trump ka frikë të mos shkaktojë “një tjetër Libi”, duke iu referuar rrënimit të Libisë pas rrëzimit të diktatorit Muammar Gaddafi në vitin 2011, gjatë administratës Obama.
Perëndimi shpresonte që vdekja e Gaddafit do sillte demokraci, por në vend të kësaj, vendi u pushtua nga anarkia, luftëra klanore dhe ekstremistë fetarë. Vrasja e ambasadorit amerikan dhe disa amerikanëve të tjerë në ambasadën e Bengazit, u bë një barrë politike për Hillary Clinton për vite me radhë.
“Ka dy arsye pse Trump përmend Libinë,” tha një tjetër burim. “Së pari, për shkak të kaosit pas rrëzimit të Gaddafit. Së dyti, sepse ndërhyrja në Libi e bëri më të vështirë të negociohej me vende si Koreja e Veriut dhe Irani.”
Sipas analistëve, çdo përpjekje për të rrëzuar regjimin iranian të udhëhequr nga Ajatollah Ali Khamenei do ta destabilizonte më tej rajonin dhe mund të nxiste radikalizmin ekstremist.
Trump ka qenë gjithashtu kritik i ashpër i pushtimit amerikan të Irakut në vitin 2003, duke e quajtur “vendimi më i keq në histori”.
“Ne jemi si budallenjtë e botës, sepse kishim politikanë të paaftë për shumë kohë,” tha ai në vitin 2018, duke krahasuar pushtimin me “hedhjen e një tullë të madhe në një folé grerëzash.”
Lufta në Irak, e nisur nga Presidenti George W. Bush me pretekstin se Saddam Hussein kishte armë të shkatërrimit në masë, përfundoi me mijëra viktima dhe një konflikt sektar shumëvjeçar. Rreth 4,500 ushtarë amerikanë humbën jetën.
Edhe lufta e gjatë në Afganistan ka ndikuar në vendimet e Trump. Fillimisht e nisur për të shkatërruar Talebanët dhe Al-Kaedën, ajo u kthye në një mision ndërtimi shteti që u bë një nga luftërat më të gjata dhe më të kushtueshme të Amerikës. Pavarësisht se Irani ka shtuar sulmet dhe ka deklaruar se materiali i tij bërthamor i mbijetoi bombardimeve izraelite, Trump ka zgjedhur të tregojë përmbajtje për të paktën dy javë.
Regjimi iranian u akuzua të enjten për përdorimin e bombave kasetë kundër civilëve — një akt që përbën shkelje të rëndë të normave ndërkombëtare. Mbi 100 vende kanë nënshkruar marrëveshjen për ndalimin e tyre që në vitin 2008. Trump, ndërkohë, përsëriti akuzat izraelite se Irani është pranë prodhimit të armëve bërthamore, megjithëse drejtorja e inteligjencës kombëtare, Tulsi Gabbard, kishte deklaruar vetëm tre muaj më parë se kjo nuk është e vërtetë.
“Nuk më intereson çfarë tha ajo,” u përgjigj Trump. “Unë mendoj se ata ishin shumë afër që ta kishin.”
Kjo qasje më e ashpër ndaj Iranit ka shkaktuar ndarje brenda lëvizjes MAGA, pasi figura të njohura si Tucker Carlson dhe Marjorie Taylor Greene shprehën zhgënjim për largimin e Trump nga parimi “America First”. Izraeli ka nisur sulme të drejtpërdrejta ndaj Iranit që prej të premtes së kaluar, për të dëmtuar kapacitetin bërthamor iranian, dhe Trump ka deklaruar publikisht se mund të angazhojë fuqinë ushtarake amerikane.
Por ai u tërhoq momentalisht, ndërsa Britania po përgatitet për negociata paqeje me Iranin, duke deklaruar se do t’i japë Teheranit dy javë për të arritur një marrëveshje me Perëndimin.
“Duke marrë parasysh se ka një shans të konsiderueshëm për negociata me Iranin në të ardhmen e afërt — qofshin ato të suksesshme apo jo — presidenti do të marrë vendimin e tij nëse do të ndërhyjë apo jo brenda dy javëve të ardhshme,” tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, duke cituar Trump.
