Presidenti i Ukrainës Zelensky ka paralajmëruar se Vladimir Putin “do ta çojë luftën përpara, gjithnjë e më thellë dhe më gjerë” nëse nuk ndalet.
Duke folur në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork, Zelensky tha se më shumë vende do të përballen me agresionin rus nëse aleatët nuk shfaqin një front të bashkuar dhe nuk rrisin mbështetjen.
Ai tha se të gjitha kombet kërcënoheshin nga një garë globale armatimesh, ndërsa teknologjia ushtarake përparon, duke shtuar se “armët vendosin se kush mbijeton” dhe duke bërë thirrje për rregulla globale mbi inteligjencën artificiale.
Komentet e tij vijnë pasi Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ndryshoi qëndrimin e tij mbi luftën Rusi-Ukrainë, duke thënë për herë të parë se Ukraina mund të rifitonte të gjithë tokën e saj.
Zelensky kritikoi institucionet ndërkombëtare, duke sugjeruar se ato janë “shumë të dobëta” për t’i ofruar Ukrainës garanci për sigurinë, duke shtuar – duke iu referuar NATO-s – se të qenit pjesë e një aleance ushtarake afatgjatë “nuk do të thotë automatikisht se je i sigurt”.
“Tani po jetojmë garën më shkatërruese të armatimeve në historinë e njerëzimit”, tha ai.
Ai argumentoi se “ndalimi i Rusisë tani” ishte më i lirë sesa “të pyesësh veten se kush do të jetë i pari që do të krijojë një dron të thjeshtë që mban një kokë bërthamore”.
Zelensky bëri thirrje për rregulla ndërkombëtare rreth inteligjencës artificiale dhe rolit të saj në armatim, dhe tha se zhvillimi i dronëve autonomë dhe aeroplanëve pa pilot përfaqësonte një rrezik shumë më të madh sesa lufta tradicionale.
Udhëheqësi ukrainas paralajmëroi gjithashtu se Evropa nuk mund të përballojë humbjen e Moldavisë – e cila ndodhet midis Ukrainës dhe Rumanisë, anëtare e BE-së – ndaj ndikimit rus. Ai tha se Perëndimi kishte humbur një shans për të shpëtuar Gjeorgjinë dhe Bjellorusinë nga orbita e Putinit.
Të enjten, presidentja pro-BE e Moldavisë, Maia Sandu, akuzoi Kremlinin për “derdhjen e qindra miliona eurove” në Moldavi në një përpjekje për të nxitur dhunë dhe për të përhapur frikë.
Votuesit në ish-republikën sovjetike shkojnë në kutitë e votimit të dielën, mes asaj që një hetim i BBC-së e gjeti të ishte një breshëri dezinformatash e përhapur nga një rrjet me lidhje me Moskën .
Javën e kaluar, Estonia dhe Polonia kërkuan një konsultim me anëtarët e tjerë të NATO-s pasi Rusia shkeli hapësirën e saj ajrore në incidente të ndara. Rumania, një tjetër anëtare e NATO-s, tha gjithashtu se dronët rusë shkelën hapësirën e saj ajrore.
Më herët të martën, pas fjalimit të tij në OKB, Trump tha se vendet e NATO-s duhet të rrëzojnë aeroplanët rusë që shkelin hapësirën e tyre ajrore, pas ndërhyrjeve të fundit nga avionët luftarakë dhe dronë rusë.
Zelensky vlerësoi Donald Trump dhe tha se ai pati një “takim të mirë” me presidentin e SHBA-së.
Të martën, ai u tha gazetarëve se e kuptonte që SHBA-të ishin të gatshme t’i jepnin Ukrainës garanci sigurie pasi të mbaronte lufta.
I pyetur se si do të dukej kjo, ai tha se nuk kishte detaje specifike, por hapi rrugën për më shumë armë, mbrojtje ajrore dhe dronë.
Sugjerimi i Trump të martën se Kievi mund të fitonte, me mbështetjen e BE-së dhe NATO-s, shënoi një kthesë të dukshme pas komenteve të tij të mëparshme se Ukraina do të duhej të pranonte “shkëmbimet e territoreve” si kusht për paqe.
Presidenti amerikan e përshkroi gjithashtu Rusinë si një “tigër letre” që kishte “luftuar pa qëllim në Ukrainë”.
Zëdhënësi i Kremlinit, Dimitry Peskov, u përgjigj: “Rusia nuk është në asnjë mënyrë një tigër. Ajo shoqërohet më shumë me një ari. Dhe nuk ka diçka të tillë si një ari letre.”
Peskov u tha gazetarëve se presidenti amerikan i kishte bërë komentet “me sa duket nën ndikimin e vizionit të paraqitur nga Zelensky”.
“Ky vizion është në kundërshtim absolut me kuptimin tonë të gjendjes aktuale.”
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, zhvilloi një takim me homologun e tij rus, Sergei Lavrov, të mërkurën, duke shënuar takimin e nivelit më të lartë të SHBA-së me Rusinë që kur Trump ftoi Putinin në Alaska muajin e kaluar.
Sipas një deklarate të shkurtër nga Departamenti Amerikan i Shtetit, Rubio përsëriti “thirrjen e Trump për ndalimin e vrasjeve dhe nevojën që Moska të ndërmarrë hapa kuptimplotë drejt një zgjidhjeje të qëndrueshme të luftës Rusi-Ukrainë”.
Kremlini nuk komentoi menjëherë për takimin.
