Ky çmim Nobel për Maria Corina Machado po mirëpritet jashtëzakonisht nga opozita në Venezuelë.
Shpresa është që kjo do të tërheqë vëmendje të re ndërkombëtare ndaj kauzës së tyre.
Duke iu përgjigjur çmimit, Machado kërkoi drejtpërdrejt ndihmë nga burri që kishte shpresuar se ai do ta fitonte atë.
“Sot më shumë se kurrë ne mbështetemi te Presidenti Trump”, tha Machado.
Ajo shpreson se me ndihmën e tij, SHBA-së, kombeve të tjera në Amerikën Latine dhe “kombeve demokratike të botës”, Venezuela do të “arrijë lirinë dhe demokracinë”.
Pyetja është: sa larg do të shkojë Donald Trump?
Imagjinoni një vend ku miliona njerëz jetojnë në varfëri. Shërbimet bazë, si energjia elektrike, janë të pasigurta në shumë zona. Sistemi shëndetësor është në krizë, me mungesa akute të ilaçeve. Miliona qytetarë kanë ikur vitet e fundit, shumë prej tyre në SHBA ose në vendet fqinje.
Zgjedhjet e fundit u cilësuan gjerësisht ndërkombëtarisht si as të lira dhe as të drejta. Forcat e sigurisë u ndaluan me forcë ndaj protestave pas votimit, duke arrestuar shumë njerëz. Organizatat e të drejtave të njeriut besojnë se ka ende qindra të burgosur politikë.
Kohët e fundit, SHBA-të kanë filluar të bombardojnë anijet pranë brigjeve të vendit – në ujëra ndërkombëtare – të cilat pretendojnë se transportojnë trafikantë droge. Avokatët thonë se sulmet mund të shkelin ligjin ndërkombëtar.
Ky është vetëm një pamje e situatës aktuale në dhe përreth Venezuelës. Në çdo botë tjetër, do të ishte një histori e madhe.
Por opozita, të cilën SHBA-të, ndër të tjera, e quajnë fituese të zgjedhjeve të fundit, ka mbetur me pak rrugë të dukshme përpara për të sjellë ndryshime të vërteta.
Machado, udhëheqësi i saj de facto, fshihet në Venezuelë. Kandidati i opozitës Edmundo González, të cilin SHBA-ja dhe të tjerët e njohin si president të zgjedhur, jeton në mërgim. Të dy përballen me kërcënime dhe janë akuzuar për “tradhti” nga qeveria.
Machado u shfaq shkurtimisht në një protestë përpara inaugurimit të Presidentit Nicolás Maduro në janar, por u arrestua dhe më pas u lirua.
Protestat e përhapura që u zhvilluan pas zgjedhjeve të fundit janë ulur në frekuencë, për shkak të frikës nga pasojat për demonstruesit.
Thirrjet nga opozita që forcat ushtarake dhe të sigurisë të braktisin Presidentin Maduro deri më tani nuk kanë prodhuar dezertime të konsiderueshme. Ata, dhe grupe të tjera kryesore të milicisë, i qëndrojnë besnikë presidentit.
Megjithatë, ekziston një pyetje se sa larg mund të jenë të përgatitur të shkojnë aleatët e opozitës – përfshirë SHBA-në – për të ndërhyrë.
Në javët e fundit, SHBA-të kanë bombarduar të paktën katër anije në Detin e Karaibeve pranë brigjeve të Venezuelës në ujëra ndërkombëtare, duke vrarë të paktën 21 persona. SHBA-të pretendojnë se ato janë anije trafikimi droge, por nuk kanë dhënë asnjë detaj rreth personave në bord.
Disa avokatë besojnë se sulmet shkelin të drejtën ndërkombëtare, por një memo e kohëve të fundit e publikuar dërguar Kongresit tha se SHBA-të tani po e përkufizojnë veten si në një “konflikt të armatosur jo-ndërkombëtar” – duke sugjeruar se synon të justifikojë përdorimin e fuqive të kohës së luftës kundër karteleve të dyshuara.
Ndërsa është e vërtetë që kartelet, të tilla si Tren de Aragua, kanë një prani në rajon, disa nga këto anije dyshohet se kanë ardhur nga Venezuela – kjo nuk është aspak pika më e madhe e trafikimit në Amerikën Latine.
Kjo i ka bërë shumë njerëz në rajon të dyshojnë se objektivi i vërtetë i Donald Trump për këto sulme, së bashku me ndërtimin e një pranie ushtarake amerikane në rajon, është të ushtrojë presion ushtarak mbi Maduron dhe ta largojë atë nga pushteti.
Pentagoni thuhet se ka ndërtuar një forcë prej mijëra trupash në rajon dhe ka planifikuar operacione të mundshme ushtarake. Forcat e operacioneve speciale janë parë nga ishujt fqinjë të Karaibeve, si Trinidad dhe Tobago.
Ministria e Jashtme e Grenadës ka thënë se po shqyrton një kërkesë të qeverisë amerikane për të instaluar përkohësisht pajisje radari dhe personel teknik në aeroportin e saj.
Ministri i mbrojtjes i Venezuelës, Vladimir Padrino López, ka paralajmëruar për sulme të mundshme të SHBA-së me dronë ose forca speciale që kryejnë “vrasje selektive”. Presidenti i Kolumbisë fqinje, Gustavo Petro, ka pohuar se një “skenar i ri lufte është hapur” në Karaibe.
Në Venezuelë, rezervistët civilë janë përgatitur për një sulm të mundshëm amerikan.
Zyrtarët e administratës amerikane argumentojnë se Maduro kryeson rrjetin e kartelit të Venezuelës, diçka që ai e mohon, kështu që besohet se SHBA-të do të argumentonin se largimi i tij nga pushteti është në fund të fundit një operacion “kundër narkotikëve”.
Në gusht, SHBA-të dyfishuan shpërblimin për çdo informacion që çonte në arrestimin e tij në 50 milionë dollarë dhe e akuzuan atë si “një nga trafikantët më të mëdhenj të drogës në botë” – diçka që qeveria e hodhi poshtë si “patetike”.
Venezuela ka bashkëpunuar me disa fluturime riatdhesimi të emigrantëve nga SHBA-ja, por kjo nuk e ka zbutur zemërimin e Trumpit për Maduron.
Të premten, gazeta New York Times raportoi se zyrtarët venezuelianë i ofruan administratës Trump një pjesëmarrje dominuese në burimet e naftës, arit dhe mineraleve të Venezuelës, të cilat janë të sanksionuara rëndë, por administrata Trump e refuzoi ofertën.
Administrata Trump mund ta ketë refuzuar komitetin e Çmimit Nobel për Paqen dhe ta ketë akuzuar atë si “politik” për mosdhënien e tij presidentit të SHBA-së. Por, për momentin, ai mbetet një aleat i opozitës venezueliane dhe një kundërshtar i ashpër i Maduros.
CBS News – partneri amerikan i BBC-së – kupton se Trump e telefonoi Machadon për ta përgëzuar, duke i thënë se ajo e meriton çmimin.
Mbetet e paqartë nëse SHBA-të do t’i vazhdojnë operacionet e tyre për të synuar këto anije të vogla në Detin e Karaibeve, apo kanë plane më të gjera për të synuar figura më të larta brenda administratës Maduro.
Venezuela mund të mos ketë shumë aleatë në skenën botërore, por ka përjashtime të dukshme, duke përfshirë Kinën, Rusinë, Iranin dhe Kubën.
Nëse SHBA-të vendosin të ndërhyjnë në tokën venezueliane, situata mund të përshkallëzohet shumë shpejt.
