Disa libra në botë nuk vlejnë vetëm për përmbajtjen që mbartin, por edhe për historinë, rrallësinë dhe ndikimin që kanë pasur në qytetërimin njerëzor.
Librat e tillë nuk janë thjesht objekte të rralla, ata janë pasuri kulturore, dëshmi e historisë dhe zhvillimit të mendimit njerëzor. Çmimet e tyre në ankande botërore arrijnë shifra marramendëse, duke kaluar edhe 20 milionë dollarët, çka dëshmon se letra, kur bart vlera, bëhet më e çmuar se ari.
“Lartësitë e stuhishme” – Vetëm 250 kopje u shtypën fillimisht dhe një botim i parë i këtij klasiku të letërsisë angleze mund të gjenerojë deri në 250,000 dollarë amerikanë në ankand. I botuar për herë të parë në vitin 1847 nën pseudonimin Ellis Bell, ‘Lartësitë e Wuthering’ është romani i vetëm i Emily Brontë.
“Frankenstein, ose Prometeu Modern” – Kopjet e botimit të parë të rrallë mund të arrijnë lehtësisht shuma gjashtëshifrore. Botimi i parë i kryeveprës së horrorit gotik të Mary Shelley u botua në mënyrë anonime në Londër në vitin 1818.
“Tamerlani dhe poezi të tjera” – U shtypën vetëm 50 kopje dhe koleksioni nuk mori vëmendje kritike. Koleksionistët sot janë të interesuar për vlerën e anonimitetit të Poe-së. Përmbledhja e parë e poezive të Edgar Allan Poe u botua në mënyrë anonime në vitin 1827, në atë kohë shkrimtari amerikan nuk ishte aspak i sigurt për vlerën e tij si autor.
“Don Kishoti” – Një vepër themeluese e letërsisë moderne perëndimore, botimet e para të kësaj satire mjeshtërore mund të arrijnë një shumë të konsiderueshme. Në fakt, botimi i fundit i plotë u shit në vitin 1989 për 1.5 milion dollarë amerikanë.
“Geographia” (ose “Cosmographia”) e Ptolemeut – Ptolemeu, i cili jetoi rreth vitit 100 të erës sonë, vizatoi me dorë një manual hartash që pati një ndikim të madh te kartografët. Në të, Ptolemeu pohon se bota është sferike dhe e portretizoi botën siç e njihte në atë kohë. Ndërsa hartat janë gjerësisht të pasakta, për shkak se matjet e tij ishin të gabuara, Ptolemeu demonstron përdorimin e një sistemi koordinativ të bazuar në natyrën sferike të Tokës, parime gjeografike jashtëzakonisht të përparuara për kohën. Një kopje e botimit të Bolonjës të Ptolemeut u shit për rreth 3 milionë dollarë në vitin 2006.
Komeditë, historitë dhe tragjeditë e William Shakespeare – Libri me kapak nga lëkura e viçit shpesh përmendet nga studiuesit si “Folioja e Parë”. U shtypën rreth 750 kopje dhe një ekzemplar sot do të vlente lehtësisht 4-5 milionë dollarë. Kjo përmbledhje e dramave të Shakespeare u botua në vitin 1623, shtatë vjet pas vdekjes së dramaturgut.
Kodiku i Leicesterit – Ekziston vetëm një kopje e “Codex Leicester”. Fletorja historike është aktualisht në duart e Bill Gates, i cili pagoi mbi 30 milionë dollarë në vitin 1994 për privilegjin e zotërimit të një dokumenti kaq të rrallë. Një përmbledhje vëzhgimesh shkencore nga Leonardo da Vinçi, Kodiku i Leicesterit u shkrua në fillim të viteve 1500. Dorëshkrimi prej 72 faqesh mban emrin e Thomas Coke, më vonë Kontit të Leicesterit, i cili e bleu atë në vitin 1719.
Deklarata e Pavarësisë – Vetëm 200 kopje të tij u shtypën më 4 korrik 1776 dhe rreth 26 kopje kanë mbijetuar ende. Një origjinal sot vlerësohet mbi 9 milionë dollarë. Jo një libër, por një deklaratë me vlerë të pamatshme historike, “Deklarata e Pavarësisë” e SHBA-së është një nga dokumentet më të rralla të botuara në botë.
