Një vit pasi demokratët e gjetën veten jashtë pushtetit dhe pa një udhëheqës, partia ndodhet në një udhëkryq.
Pas muajsh të tërë vetëanalize pesimiste, tre gara zgjedhore këtë javë u dhanë atyre një shpërthim vrulli shumë të nevojshëm.
Në Nju Jork, pati fitoren e papritur të një socialisteje demokrate 34-vjeçare si kryebashkiake e qytetit më të madh të vendit, ndërsa ishte një ish-agjente e CIA-s ajo që fitoi në Virxhinia për t’u bërë guvernatorja e parë femër e shtetit.
Dhe në New Jersey, një ish-pilote helikopteri e Marinës, e cila e bëri kundërshtimin e Donald Trump një pikë qendrore të fushatës së saj, solli një fitore vendimtare ndaj një kandidati republikan të mbështetur nga presidenti.
Këta tre kandidatë – anëtari i asamblesë së shtetit të Nju Jorkut, Zohran Mamdani, kandidatja e moderuar për rendin dhe ligjin e Virxhinias, Abigail Spanberger, dhe kongresmenja e Nju Xhersit, Mikie Sherrill – garuan secili në një garë të ndryshme.
Fitoret e tyre kanë nxitur një debat mbi mënyrën se si demokratët do të hartojnë një rrugë përpara dhe nëse qendrat apo krahu i majtë i partisë do të mbizotërojnë ndërsa shkojnë drejt zgjedhjeve kritike të mesit të mandatit të vitit 2026 – dhe më gjerë.
Por pa një flamurtar deri në garën presidenciale dhe zgjedhjet e vitit 2028, demokratët po përpiqen të përçojnë një mesazh të qartë, të rindërtojnë markën e tyre dhe të ripërshtatin strategjinë e tyre për të rifituar votuesit.
Disa besojnë se kjo do të ndodhë duke rafinuar fokusin e tyre në krizën e përballueshmërisë, ndërsa të tjerë besojnë se është çështje e një kundërpërgjigjeje më të fortë kundër Trump.
“Ky ishte një mohim i Presidentit Trump dhe republikanëve, jo një pohim tonin”, tha për BBC-në ish-ambasadori amerikan në Japoni dhe kryebashkiaku i Çikagos, Rahm Emmanuel.
“Mësimi i parë për demokratët ishte se nuk u penguam te lidhëset e këpucëve. Ne qëndruam të përqendruar në atë që njerëzit kishin nevojë të dëgjonin nga ne – se ishim të shqetësuar për këtë dhe nuk u përfshimë në ndonjë debat lufte kulturore që nuk mund ta fitojmë.”
Demokratët kanë mbetur në harresë.
Partia jo vetëm që humbi Shtëpinë e Bardhë vitin e kaluar, por edhe të dy dhomat e Kongresit, çdo shtet të betejës dhe madje edhe njëfarë mbështetjeje midis demografive kyçe, duke përfshirë klasën punëtore, pakicat racore dhe votuesit e rinj.
Partia ka humbur 4.5 milionë votues të regjistruar ndaj republikanëve nga viti 2020 deri në vitin 2024, sipas New York Times.
Edhe pse Trump mbetet nën ujë në vlerësimet e miratimit, duke luhatur në të 40-at, popullariteti i demokratëve ra në nivelin më të ulët në 35 vjet këtë verë.
Një sondazh i Wall Street Journal në korrik zbuloi se, 63% e votuesve kishin një pikëpamje të pafavorshme për Partinë Demokratike, më e larta që nga viti 1990.
Por zgjedhjet e dy viteve të fundit mund të sinjalizojnë një ndryshim të situatës, ndërsa demokratët fillojnë të sqarojnë mesazhin e tyre për adresimin e vështirësive ekonomike. Zyrtarët e partisë, operativët dhe strategët thonë se pika e përbashkët në garat në Nju Jork, Nju Xhersi dhe Virxhinia ishte një fokus i disiplinuar në uljen e kostove, pavarësisht dallimeve ideologjike të kandidatëve.
Mamdani drejtoi një fushatë populiste të krahut të majtë që u përqendrua në ngrirjen e qirasë, autobusë falas dhe kujdes universal për fëmijët, të paguar nga taksat e reja mbi të pasurit.
Sherrill u përqendrua në uljen e kostove të shërbimeve, ndërsa Spanberger nënvizoi rritjen e kostove në Virxhinia, ku shkurtimet qeveritare të Trump kanë përmbysur jetën për shumë prej punonjësve federalë të shtetit.
“Votuesit duan që zyrtarët e tyre të zgjedhur të shpenzojnë në thelb të gjithë kohën dhe energjinë e tyre duke u përpjekur të gjejnë zgjidhje politike për krizën e përballueshmërisë”, tha Simon Bazelon, autor i një autopsie post-mortem të vitit 2024 që zgjati një vit dhe mbi arsyet e humbjes së demokratëve, e publikuar javën e kaluar.
Raporti i gjerë prej 58 faqesh, i mbështetur nga komiteti i veprimit politik WelcomePac, i cili mbështet kandidatët e qendrës së majtë, ofron një analizë të mprehtë të animit majtas të partisë, si në çështjet ekonomike ashtu edhe në ato kulturore, që nga ditët e presidencës së Barack Obamës
Pasi anketoi më shumë se 500,000 votues, zoti Bazelon tha se tema mbizotëruese ishte se demokratët përqendroheshin shumë te demokracia, aborti dhe çështjet e identitetit dhe kulturës në vend të kostos së jetesës, sigurisë kufitare dhe sigurisë publike.
Administrata Biden ishte e ngadaltë në njohjen e inflacionit, duke u thënë votuesve se ekonomia ishte më mirë nga sa mendonin pavarësisht vështirësive të përditshme, tha zoti Bazelon. Tubimet e “Bidenomics” dështuan. Pikat e diskutimit për të dhënat ekonomike tingëllonin të kota. Çmimet u rritën dhe njerëzit e vunë re.
“Ndaloni së u përpjekuri t’u thoni atyre se ajo që mendojnë është e gabuar dhe në vend të kësaj pranoni se në një demokraci, nëse nuk e marrim seriozisht opinionin publik, atëherë do të humbasim ndaj njerëzve që nuk e marrin seriozisht demokracinë”, shtoi zoti Bazelon.
Pas fitores së demokratëve të së martës, republikanët – dhe madje edhe Trump – duket se e pranuan se kanë mbetur prapa në betejën mbi mesazhet ekonomike. Trump thirri senatorët republikanë në Shtëpinë e Bardhë herët të mërkurën në mëngjes për të diskutuar përfundimin e ngërçit për mbylljen e qeverisë, tani më e gjata në historinë e SHBA-së.
“Presidenti është shumë i vetëdijshëm për atë që po ndodh dhe ai e pranon, si kushdo tjetër, se duhet kohë për të bërë një kthesë ekonomike, por të gjitha themelet janë aty dhe mendoj se do ta shihni shumë, shumë të përqendruar te çmimet dhe kostoja e jetesës”, tha për Politico të mërkurën James Blair, një zëvendësshef i stafit të Shtëpisë së Bardhë dhe ish-drejtor politik i Trump për vitin 2024.
Ashtu si paraardhësit e tij, Trump përballet me vështirësi të forta politike në zgjedhjet e mesit të mandatit të vitit të ardhshëm, të cilat zakonisht shërbejnë si një referendum mbi partinë në pushtet. Edhe pse Trump fitoi zgjedhjet pjesërisht për shkak të premtimit të tij për të ulur çmimet, inflacioni vazhdon ta mundojë Shtëpinë e Bardhë.
Demokratët thonë se ekonomia e Trump do të jetë fokusi kryesor gjatë zgjedhjeve të mesmandatit të vitit 2026, kur partia shpreson të rimarrë të paktën një dhomë të Kongresit. Kongresi i udhëhequr nga republikanët e ka ndihmuar Trumpin të shtyjë përpara axhendën e tij politike dhe kryesisht e ka injoruar zgjerimin e tij të pushtetit ekzekutiv, i cili përfshin anashkalimin e pushtetit të Kongresit për të shkurtuar programet federale.
Tarifat globale të Trump, të cilat kryesisht kanë rënë mbi importuesit amerikanë, kanë kontribuar në inflacion, sipas ekspertëve. Ndërkohë, primet e kujdesit shëndetësor po rriten në një kohë kur kuponat ushqimore po ndërpriten për miliona amerikanë gjatë mbylljes së qeverisë.
“Nuk është një goditje e vetme ekonomike, është një top dëbore goditjesh ekonomike që njerëzit po i ndiejnë të gjitha në të njëjtën kohë”, tha Libby Schneider, zëvendësdrejtoreshë ekzekutive e Komitetit Kombëtar Demokrat.
“Është një mësim vërtet i rëndësishëm që kemi nxjerrë pas vitit 2024 dhe që e kanë bërë edhe kandidatët e tjerë, që është lokalizimi i vërtetë i ekonomisë dhe, për fat të keq, Trump dhe republikanët na kanë dhënë mundësi të pafundme për ta bërë këtë.”
Por lokalizimi i ekonomisë ka kufizimet e veta. Ndërsa është një parti e madhe, përqafimi i modeleve të krahut të majtë dhe atij të qendrës nuk do të funksionojë domosdoshmërisht në vitin 2028, kur demokratët duhet të zgjedhin një bartës standardi dhe një platformë që do t’i detyrojë ata të zgjedhin një rrugë ideologjike mbi tjetrën.
Strategu republikan Matt Gorman tha se kjo rrugë do të përcaktohet nga kush do të kalojë zgjedhjet paraprake si vitin e ardhshëm, ashtu edhe deri në vitin 2028.
Ai vuri në dukje se paratë dhe energjia e partisë janë përqendruar te e majta dhe republikanët do të shpresojnë që kandidati që do të luftojë në zgjedhjet e përgjithshme të vijë nga ai krah. Ai i kërkoi partisë së tij të përgjigjet duke e bërë mesazhin e tyre për përballueshmërinë dhe duke joshur votuesit që Trump ishte në gjendje të arrinte, edhe pa të në fletën e votimit.
Kongresmeni demokrat i krahut të majtë, Ro Khanna, i cili bëri fushatë përkrah kandidatëve në New Jersey, Virginia dhe New York, tha se kjo do të thotë të shkosh përtej bisedës së përgjithshme mbi përballueshmërinë dhe të mbështesësh një mesazh të guximshëm ekonomik në nivel kombëtar me specifika mbi trajtimin e pabarazisë.
“Energjia nuk do të jetë e mjaftueshme”, tha ai, duke shtuar se demokratët duhet të krijojnë shtylla themelore rreth Medicare për të gjithë, një taksë mbi miliarderët dhe kujdesin universal për fëmijët. “Dhe kandidatët vendorë mund të miratojnë atë që e shohin të përshtatshme për komunitetet e tyre.”
Republikanët tashmë e kanë shfrytëzuar fitoren e Mamdanit për të tentuar të formësojnë narrativën e Partisë Demokratike si të marrë në dorë nga një komunist i stilit sovjetik. Pas zgjedhjeve, në një fjalim në Forumin Amerikan të Biznesit në Florida të mërkurën, Trump tha se ndryshimi midis dy partive ishte një zgjedhje midis “komunizmit dhe logjikës së shëndoshë”.
“Do të kemi një betejë brenda partisë sonë se si ta ndjekim penalisht çështjen kundër Trump dhe si t’i mposhtim populistët e krahut të djathtë”, tha Matt Bennett, bashkëthemelues i organizatës think tank të qendrës Third Way. “Dhe lufta do të reduktohet, kryesisht por jo tërësisht, në pyetjen nëse luftohet populizmi i krahut të djathtë me populizëm të krahut të majtë?”
Ai i vlerëson demokratët për ndjekjen e një qasje më të disiplinuar në kundërshtimin e Trump, duke treguar betejën e mbylljes së qeverisë, gjatë së cilës ata u përqendruan fort në kujdesin shëndetësor dhe hodhën poshtë presionin nga grupet e ndryshimeve klimatike për t’i shtuar më shumë kërkesa luftës.
“Ata kanë filluar të mësojnë se si të luftojnë Trumpin”, tha zoti Bennett.
Megjithatë, zoti Bennett dhe të tjerë në parti thonë se ka shumë për të mësuar nga figura të krahut të majtë si Mamdani, një aktivist i aftë që u përqendrua në jetën e zgjedhësve të tij.
Kryebashkiaku i zgjedhur 34-vjeçar, së bashku me Spanberger, 46 vjeç, dhe Sherrill, 53 vjeç, përfaqësojnë një grup demokratësh më të rinj në një moment kur ndarja breznore ka përmbysur partinë. Megjithëse mosha e Joe Biden ishte një pikë e rëndësishme debati në fushatën zgjedhore të vitit 2024, katër demokratë të Dhomës së Përfaqësuesve vdiqën gjithashtu në detyrë gjatë vitit të kaluar.
Pas fitores së Trump vitin e kaluar, 39-vjeçari Saikat Chakrabarti dëgjoi përfaqësuesen e tij shtetërore, ish-kryetaren e Dhomës së Përfaqësuesve Nancy Pelosi, teksa argumentonte në një podcast të New York Times menjëherë pas zgjedhjeve se asgjë nuk duhej ndryshuar.
“Mendova se kjo ishte e papranueshme”, tha Chakrabarti, ish-shef i stafit të Alexandria Ocasio-Cortez, për vendimin e tij për të sfiduar Pelosin në San Francisko, megjithëse ajo që atëherë ka njoftuar daljen në pension.
“Një pjesë e motivimit tim për të kandiduar është të përpiqem të rekrutoj njerëz për të kandiduar në të gjithë vendin për të krijuar një parti Demokratike që në të vërtetë përfaqëson njerëzit që punojnë, që qëndron fuqimisht kundër korrupsionit dhe parave të mëdha në politikë dhe ka një vizion të vërtetë se si të ndërtojë një ekonomi që do të rivendosë ëndrrën amerikane.”
Shumë demokratë e mirëpresin idenë e paraqitjes së kandidatëve të rinj, por thonë se kjo nuk është e vetmja zgjidhje për të rifituar votuesit. Shumica e demokratëve të intervistuar për këtë artikull ranë dakord se rifitimi i besimit të votuesve pas fushatës së trazuar të vitit 2024 ishte hapi i parë drejt fitores në nivel kombëtar.
Por ajo që ishte më pak e qartë është nëse partia duhet të tregojë më shumë pendim për mënyrën se si arriti në një pikë kaq të ulët.
Analiza e vetë Komitetit Demokratik (DNC) për zgjedhjet katastrofike thuhet se nuk trajton çështjen nëse Biden duhet ta kishte dëgjuar shqetësimin e publikut për shëndetin e tij dhe të ishte tërhequr shumë më herët.
“Mendoj se njerëzit nuk na besojnë. Ata nuk besojnë se do t’i mbajmë premtimet tona”, tha Amanda Litman, bashkëthemeluese e “Run for Something”, e cila rekruton demokratë të rinj për të kandiduar për poste.
Grupi nisi një plan prej 50 milionë dollarësh për të rindërtuar besimin te demokratët në pjesë të vendit ku ata kanë humbur terren me votuesit.
“Misioni afatgjatë është të përpiqemi ta përmirësojmë markën e partisë duke i bashkangjitur asaj një fytyrë të re.”
Nëse ajo fytyrë është e një personi që shikon majtas apo qendrës së majtë është pyetja e madhe.
