Nga Joseph Hammond
Një vrasje mafioze e hapur, e ndodhur muajin e kaluar pranë aeroportit kryesor të Shqipërisë, ka shtuar frikën se aleati i NATO-s po rrëshqet gjithnjë e më thellë drejt sundimit të krimit të organizuar – ndërsa liderë të opozitës paralajmërojnë se vendi është në prag të shndërrimit në shtetin e parë të vërtetë narkotik në Evropë.
Gilmando Dani, një drejtues i rrjetit kriminal Shullazi, u vra me breshëri armësh në mes të ditës, teksa kthehej në Shqipëri nga Spanja më 11 nëntor.
Në një video të incidentit, një skuadër atentatorësh del nga një automjet i parkuar dhe i zë pritë makinës luksoze të bosit të krimit. Qitësit konfirmojnë me qetësi se viktima ka vdekur pas një breshërie me armë automatike dhe më pas largohen nga vendngjarja.
Sipas kritikëve, skena të tilla brutale po bëhen gjithnjë e më të zakonshme në Shqipëri. Rrjeti kriminal Shullazi është i përfshirë në disa aktivitete, përfshirë trafikun e drogës. Liderë të opozitës dhe ekspertë ndërkombëtarë kundër narkotikëve paralajmërojnë se ai është shndërruar në një pikë kyçe ballkanike për kartelet e drogës nga Amerika Latine dhe në një qendër thelbësore të tregut evropian të marijuanës.
“Degët shqiptare të karteleve narko-terroriste të Amerikës së Jugut janë aktualisht transportuesit kryesorë të kësaj droge nga Amerika e Jugut drejt Evropës; ato kontrollojnë çmimin në Evropë dhe po forcojnë ndikimin edhe në tregun amerikan,” tha ish-kryeministri Sali Berisha për ‘The Washington Times’.
Sali Berisha dhe anëtarë të tjerë të Partisë Demokratike kanë kërkuar që Presidenti amerikan Trump t’i shpallë zyrtarisht kartelet shqiptare të drogës si organizata narko-terroriste.
Berisha tha se qeveria amerikane nën Presidentin Joe Biden mbylli sytë ndaj tregtisë së narkotikëve, e cila lulëzoi gjatë mandatit të kryeministrit socialist Edvin “Edi” Rama, partia e të cilit është në pushtet që nga viti 2013.
Sekretari i atëhershëm i Shtetit Antony Blinken i ofroi “lavdërime” Ramës, duke e cilësuar atë si “një partner të jashtëzakonshëm për Shtetet e Bashkuara”, gjatë një vizite më 15 shkurt 2024, për rolin e Shqipërisë në pritjen e refugjatëve afganë dhe mbështetjen për Ukrainën.
‘Bashkimi Ndërkombëtar Demokrat’, një federatë e partive të qendrës së djathtë dhe kristiano-demokrate, miratoi këtë muaj një rezolutë që akuzon Partinë Socialiste në pushtet se ka lejuar “infiltrimin kriminal në kontratat publike, ndërtim dhe turizëm”.
Vetë Berisha u sanksionua nga administrata Biden në vitin 2021 për korrupsion dhe iu ndalua hyrja në SHBA – një vendim që ai e kundërshton si të motivuar politikisht.
Korrupsioni dhe krimi i organizuar kanë qenë probleme të vazhdueshme në Shqipëri që nga kolapsi kaotik i komunizmit në vitet 1990. Në dekadën e fundit, rrjetet kriminale shqiptare kanë zgjeruar lidhjet me organizata kriminale në Itali, si ’Ndrangheta (Kalabri) dhe Kamorra (Napoli), si edhe me grupe më të reja në Amerikën Latine.
Këto lidhje kanë nxitur një valë të re dhune në Evropë, me ngjashmëri të forta me dhunën e drogës në Amerikën Latine.
Më 29 shtator në Bruksel, mijëra udhëtarë kaluan pranë trupit të një trafikanti të dyshuar shqiptar droge, i cili qëndroi i varur për orë të tëra. Ishte vrasja e parë e këtij lloji në Belgjikë, por një taktikë e zakonshme e karteleve meksikane për të dërguar mesazhe frike.
Dëshmitë e bumit të tregtisë së drogës në Shqipëri gjenden në një vend të papritur – silhueta urbane e Tiranës.
Në fillim të viteve 1990, Tirana kishte vetëm disa semaforë. Sot, po përjeton një bum të jashtëzakonshëm ndërtimi. Vitin e kaluar, ndërtimi përbënte 14,4% të prodhimit ekonomik të Shqipërisë në vitin 2024, sipas Eurostat – përqindja më e lartë në Evropë. Qeveria ka miratuar së fundmi 16 kulla të reja, njëra prej të cilave, nëse ndërtohet, do të dominojë edhe Ambasadën Amerikane.
“Sipas organizatave ndërkombëtare kundër krimit, një pjesë e konsiderueshme e bumit të ndërtimit në Tiranë – veçanërisht projektet mbi 10 kate – besohet se financohet nga sindikata kriminale që pastrojnë para nga droga,” shkruante këtë vit Tirana Times.
Ndërkohë, rreth një e treta e popullsisë jeton nën kufirin e varfërisë dhe më shumë se 1 milion shqiptarë janë larguar nga vendi që nga viti 1991. Përdoret gjithashtu sistemi tradicional informal bankar “hawala”, që lejon transferimin e shpejtë të shumave të mëdha – një mekanizëm i shfrytëzuar nga trafikantët shqiptarë të drogës.
Rama ka shpallur një seri masash të reja për të frenuar tregtinë gjithnjë e më të hapur të narkotikëve – një betejë që ka shënuar pjesën më të madhe të turbulencave politike të viteve të fundit.
Kryeministri ka nisur fushata policore kundër drogës, përfshirë një operacion spektakolar në vitin 2014 në Lazarat, qendra e kultivimit të kanabisit, që u kthye në përleshje të armatosur dhe tërhoqi vëmendje ndërkombëtare. Megjithatë, pavarësisht këtyre përpjekjeve, industria e paligjshme jo vetëm që mbijetoi – por u përshtat dhe evoluoi.
Legalizimi i marijuanës për përdorim mjekësor në vitin 2023 ka nxitur një rritje të re të tregtisë së drogës. Sindikatat shqiptare kanë zhvilluar metoda diskrete kultivimi dhe ndikimi i tyre shtrihet përtej Ballkanit. Deri në Skoci, fermerë shqiptarë të kanabisit raportohet se janë futur ilegalisht me varka të vogla.
Sipas opozitës, qeveria Rama e ka orientuar sistemin gjyqësor më shumë kundër kundërshtarëve politikë sesa kundër krimit. Ata përmendin ndalimin njëvjeçar të kryetarit të Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, pa akuza në kohë, gjë që ka shkaktuar shqetësim në mbarë BE-në për shtetin e së drejtës dhe pavarësinë e gjyqësorit.
“Në vitin 2017, kur shërbeja si Ministër i Brendshëm, u informova për një listë me 126 oficerë të lartë të Policisë së Shtetit që ishin denoncuar në Prokurorinë për Krime të Rënda për lidhje me bandat e drogës,” tha ish-ministri Dritan Demiraj, i cili tani jeton në SHBA.
Në të ashtuquajturat narko-shtete, kalbëzimi institucional mjegullon kufijtë mes qeverisë, forcave të sigurisë dhe organizatave kriminale. Edhe sistemi i drejtësisë shpërbëhet – modele të njohura nga Kolumbia apo Afganistani.
“Nëse përfaqësuesit e zgjedhur të një shteti anëtar të NATO-s janë të përfshirë në krim të organizuar,” tha Demiraj, “atëherë NATO përballet me sfida reale dhe serioze sigurie. Një vend i tillë mund të bëhet hallka e dobët e aleancës, e shfrytëzueshme nga Rusia, Kina ose Irani për destabilizim nga brenda.”
The Washington Times
