Bota
Mund të mos jemi të gjithë të barabartë, në sytë e koronavirusit
Nga Angus Deaton
Personat me një status më të lartë janë më të shëndetshëm dhe jetojnë më gjatë. Sidoqoftë, pandemia e koronavirusit duket sikur po bën një përjashtim nga rregulli – është një infeksion me mundësi të barabarta që nuk shmang liderët botërorë, politikanë të moshuar dhe të famshëm. Ashtu si bursat e aksioneve, ai godet njësoj kuletat, si dhe mushkëritë.
Kompanitë e kujdesit shëndetësor po punojnë shumë për të zhvilluar teste, t’i ofrojnë ato falas dhe të investojnë në zhvillimin e shpejtë të një vaksine. Në SHBA, një industri jashtëzakonisht e shtrenjtë po shfaq një fytyrë të saj më të mirë. Në Mbretërinë e Bashkuar, Shërbimi Kombëtar i Shëndetësisë i financuar keq, po lufton me një vërshim të rasteve.
Ndoshta Covid-19 do të zhbëjë pabarazinë në rritje të dekadave të fundit. Nëse po, këto efekte të virusit nuk ka gjasa të zgjasin në kohë. Dëshmitë historike nga epidemitë e mëhershme tregojnë se, në fazat e para, kur sëmundjet janë të reja ose të pakuptuara sa duhet, të pasurit dhe të pushtetshmit nuk përjashtohen. Me kalimin e kohës, kjo gjë ndryshon.
Në Anglinë e hershme moderne, murtajat dhe sëmundjet epidemike ishin një mallkim i shpeshtë. Jetëgjatësia luhatej fort, duke u shkurtuar tej mase kur përhapej lija ose murtaja në të gjithë vendin. Jetëgjatësia në lindje ishte e njëjtë në vitin 1800, me atë që kishte qenë në vitin 1550.
Për shumicën e kësaj kohe, aristokracia nuk ishte më mirë; dukët dhe familjet e tyre jetonin afërsisht po aq kohë (ose më pak) sa qiramarrësit, punëtorët dhe shërbëtorët e tyre. Askush, i pasur apo i varfër, nuk e kuptoi se si ta shmangte murtajën dhe as si t’i mbrohej nga lija.
Një ndryshim kyç erdhi me variolimin – një formë e hershme e mbrojtjes kundër lisë së dhenve – dhe më vonë me vaksinimin. Inokulimi u përhap në radhët e shoqërisë, duke filluar nga familja mbretërore. Ai gjeti rrugën drejt popullatës së përgjithshme shumë më vonë dhe më ngadalë.
Dukët filluan të jetonin më gjatë në gjysmën e dytë të shekullit të 18-të, por rritja moderne e jetëgjatësisë së përgjithshme nuk filloi deri në vitet 1850. Të pasurit dhe të pushtetshmit ishin tashmë më mirë, sepse kishin kuptuar çfarë të bënin – ose dikush e kuptoi për ta. Që atëherë, shëndeti më i mirë i të pasurve është i dokumentuar në anekdota dhe në të dhëna kombëtare. Gurët e varreve në një varrezë të Glasgout janë më të mëdhenj dhe më të dukshëm, kur datat tregojnë se i ndjeri apo e ndjera arriti pleqërinë. Vitet e fundit, ndërsa jetëgjatësia e pritshme pësoi rënie, vdekshmëria në Angli u rrit në zonat më të privuara të veriut, dhe ka rënë në juglindjen më të pasur.
Amerikanët e sotëm në 40-at jetojnë më shumë se 15 vjet më gjatë, nëse deklaratat e tyre tatimore tregojnë të ardhura që i bëjnë pjesë të 1 përqindëshit në majë të piramidës së të pasurve, në krahasim me ata që janë në 1 përqindëshin në fund të kësaj. Piramide.
Që nga mesi i viteve 1990, hendeku arsimor në epokën e vdekjes është zgjeruar. Ajo që Anne Case dhe unë e kemi quajtur “vdekje të dëshpërimit” nga vetëvrasja, mbidoza e drogës dhe sëmundjet alkoolike të mëlçisë u rritën në SHBA, nga 65,000 në 1995 në 150,000 në 2018, nxitur edhe nga përdorimi i gjerë dhe abuzimi me OxyContinën dhe opioidet. e tjera. Pothuajse e gjithë rritja ka qenë në mesin e amerikanëve më pak të arsimuar. Një diplomë kolegji katër vjeçare ka qenë një çertifikatë gati e pagabueshme përjashtimi nga kjo.
Gjatë së njëjtës periudhë, një rritje gjashtëfish në çmimet e aksioneve të matura nga S&P 500 u ka sjellë përfitime shumë më të mëdha amerikanëve më të pasur, të cilët kanë më shumë të ngjarë të zotërojnë kapitale dhe aksione, direkt ose përmes planeve të pensioneve. Ndërkohë, të ardhurat mesatare për orë për punëtorët e zakonshëm, të përshtatura me inflacionin, janë vetëm pak mbi nivelet e viteve 1970.
A do t’i zhbëjë pandemia e koronavirusit këto tendenca? Të dhënat janë vetëm pjesërisht të disponueshme. Testimi në SHBA dhe në Mbretërinë e Bashkuar ka qenë i pamjaftueshëm.
Ndoshta coronavirusi sot është si lija e dhenve ose murtaja bubonike në Evropë përpara se ato sëmundje të kuptoheshin mirë dhe të bëheshin të shërueshme. Ky virus është i ri, askush nuk ka imunitet dhe përveç izolimit të vetvetes, ne jemi gati po aq të pashpresë sot, sa edhe qyteti italian i Pistoias në vitet 1630-31, kur mbylli portat kundër murtajës së egër dhe dëboi të huajt. Sigurisht, tregtarët me sytë nga paratë vazhdonin të këmbëngulnin për hapjen e përkohshme për të gjithë të ardhurit, me qëllim lehtësimin e eksportit të verës. Disa drejtues të bizneseve po bëjnë njësoj presion për t’i dhënë fund më herët distancimit social.
Por 400 vjet kanë bërë ndryshime të mëdha. ARN-ja e koronavirusit u deshifrua shpejt – nuk do të na duhet të presim qindra vjet për një vaksinë ose një trajtim. Megjithatë, shanset janë që pasi të dimë se si ta kontrollojmë, jo të gjithë do të përfitojnë në mënyrë të barabartë. Unë jam ndoshta shumë cinik, por dyshoj se pasi të ketë mbaruar pandemia, prodhuesit dhe spitalet e SHBA do të jenë më të fuqishëm dhe më të pasur se kurrë.
Ndoshta jo. Nëse amerikanët janë të zemëruar nga akuzat për trajtim, apo për trajtimin prferencial që u bëhet pak njerëzve, ata të paktën mund të kërkojnë kontroll komunitar mbi kujdesin shëndetësor. Në Mbretërinë e Bashkuar, zemërimi për dëmin që i është bërë NHS prej vitesh të tëra bashkimi shërbimesh për të rritur efiçencën, do ta bëjë më të vështirë për të financuar shërbimin – të paktën për pak kohë.
Autori, fitues i çmimit Nobel ka shkruajtur bashkë me Anne Case librin: “Vdekje nga dëshpërimi dhe e ardhmja e Kapitalizmit” / FT – Bota.al
Presidenti Volodymyr Zelensky ka mohuar akuzat e Rusisë se Ukraina ka kryer një sulm me dron ndaj njërës prej rezidencave të presidentit Vladimir Putin dhe ka akuzuar Moskën se po përpiqet të prishë bisedimet e paqes.
Ministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Lavrov, pretendoi se Kievi kishte nisur një sulm gjatë natës duke përdorur 91 mjete ajrore pa pilot me rreze të gjatë veprimi (UAV) në rezidencën shtetërore të Putinit në rajonin veriperëndimor të Novgorodit të Rusisë.
Rusia tha se tani do të rishikojë qëndrimin e saj në negociatat e paqes. Ende nuk është e qartë se ku ndodhej Putini në kohën e sulmit të supozuar.
Zelensky e hodhi poshtë pretendimin si “gënjeshtra tipike ruse”, që synonin t’i jepnin Kremlinit një justifikim për të vazhduar sulmet ndaj Ukrainës.
Ai tha se Rusia më parë kishte shënjestruar ndërtesat qeveritare në Kiev.
“Është thelbësore që bota të mos heshtë tani. Nuk mund ta lejojmë Rusinë të minojë punën për arritjen e një paqeje të qëndrueshme” tha Zelensky në X.
Në një deklaratë të ndarë në Telegram të hënën, Lavrov tha se të 91 dronët që ai pretendoi se u nisën në rezidencën e Putinit u interceptuan dhe u shkatërruan nga sistemet ruse të mbrojtjes ajrore.
Ai shtoi se nuk ka raportime për viktima apo dëme materiale si pasojë e sulmit.
“Duke pasur parasysh degjenerimin përfundimtar të regjimit kriminal të Kievit, i cili ka kaluar në një politikë terrorizmi shtetëror, pozicioni negociues i Rusisë do të rishikohet”, tha ai, teksa shtoi se Rusia nuk kishte ndërmend të dilte nga procesi i negociatave me SHBA-në
Pretendimi nga Moska vjen pas bisedimeve midis SHBA-së dhe Ukrainës në Florida të dielën, ku presidentët Trump dhe Zelensky diskutuan një plan të rishikuar paqeje për t’i dhënë fund luftës.
Presidenti amerikan, Donald Trump kërcënoi të hënën se do të mbështesë një sulm tjetër kundër Iranit nëse ky i fundit përpiqet të rindërtojë programin e tij të raketave balistike.
“Kam dëgjuar se Irani po përpiqet të ndërtojë përsëri fuqinë e tij dhe, nëse po, do të na duhet t’i rrëzojmë”, tha Trump përpara se të takohej me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu.
“Do t’i rrëzojmë. Do t’i shkatërrojmë plotësisht”, theksoi ai.
Trump shtoi se do të mbështeste një sulm ndaj Iranit menjëherë nëse ky i fundit përpiqet të rindërtojë aftësinë e tij bërthamore, duke e këshilluar vendin që në vend të kësaj të kërkojë një marrëveshje me SHBA-në.
“Kjo është më e zgjuar. Ata mund të kishin bërë një marrëveshje herën e fundit përpara se ne të kalonim, e dini, një sulm të madh ndaj tyre”, theksoi ai.
SHBA-të më herët këtë vit bombarduan tre objekte bërthamore në Iran, në një sulm që Trump e ka cilësuar që atëherë si një sukses të madh ushtarak. Netanyahu në javët e fundit ka paralajmëruar se Irani po zgjeron përsëri programin e tij të raketave balistike.
Një atlete 55-vjeçare e disiplinës triatlon, ka humbur jetë në një sulm të tmerrshëm nga një peshkaqen në brigjet e Kalifornisë.
Siç raporton New York Post, Erica Fox ishte zhdukur që nga java e kaluar kur, sipas dëshmitarëve, ajo u pa duke notuar në brigjet e Pacific Grove, në Monterey Bay, kur një peshkaqen e sulmoi.
Që atëherë, atletja ishte shpallur e zhdukur nga autoritetet lokale pasi trupi i saj nuk ishte gjetur.
Në fakt, dëshmitarët okularë raportuan se kishin parë një peshkaqen me një trup njeriu në gojë të dilte nga uji dhe pastaj të fundosej përsëri.
Sot, frika e të gjithëve u konfirmua pasi, pas disa ditësh kërkimesh, mbetjet e gruas 55-vjeçare u gjetën në breg, pranë vendit ku ajo u sulmua për vdekje. Konkretisht, trupi u gjet në plazhin Davenport në Santa Cruz, rreth 15 kilometra nga vendi i ngjarjes.
Trupi i Fox u identifikua nga babai i saj. Edhe pse Zyra e Sherifit lokal tha se ende nuk e ka identifikuar zyrtarisht trupin, afërsia e dy vendeve sugjeron se është i atletes.
Megjithatë, për shkak të natyrës së zhdukjes së Fox, Zyrat e Sherifit të Qarkut Santa Cruz dhe Monterey, së bashku me Departamentin e Policisë së Pacific Grove, po hetojnë ende rastin.
Fox po stërvitej me të tjerë, duke notuar në grupe në vend si pjesë e stërvitjes së tyre të përditshme. Midis shokëve të saj të ekipit ishte edhe bashkëshorti i saj prej 30 vitesh, Jean-François Vanreuzel.
Tragjedia ndodhi më 23 dhjetor, kur grupi u njoftua nga një pronar varke që po kalonte se një peshkaqen ishte parë rreth 100 metra larg, dhe autoritetet ngritën alarmin dhe mbyllën plazhin.
Ekipi më pas u drejtua për në breg dhe zbuluan se Fox nuk ishte e pranishme.
“Thjesht u ndjeva e mpirë. Shpresoja që ndoshta ajo doli nga uji dhe pastaj vendosi të kthehej në këmbë”, tha shoqja e ekipit Sharon Carey.
Autoritetet u njoftuan menjëherë dhe një operacion kërkimi nisi menjëherë pas kësaj për të gjetur Fox.
Pas rreth 15 orësh kërkimi në ujë me anije, helikopterë dhe zhytës, operacioni u ndërpre. Zyra e Sherifit të Monterey-t dhe një ekip vullnetarësh vazhduan kërkimin, i cili përfundoi më herët në mënyrën më tragjike.
Megjithatë, Zyra e Sherifit të Qarkut Monterey, së bashku me ekipet e pavarura të kërkimit Bedrock Ocean Exploration dhe Angel’s Recovery Dive Team, vazhduan kërkimin edhe pas përfundimit zyrtar.
Fox ka garuar në dy gara Ironman dhe në evente të ndryshme të tjera për 20 vjet. Miqtë dhe familja e përshkruan atë si një “person jashtëzakonisht të lumtur, të gjallë, qesharak dhe të sjellshëm” e cila ishte e njohur mirë me rreziqet e oqeanit të hapur. Kohët e fundit ajo kishte marrë pjesë në një Seminar për Peshkaqenin e Madh të Bardhë për të mësuar më shumë rreth grabitqarit kryesor të oqeanit.
Në vitin 2013, ajo ndau një foto në Facebook të një peshkaqeni që notonte përkrah një zhytësi. “Kjo është kafsha më e rrezikshme në planet dhe një peshkaqen po noton qetësisht pranë saj”, shkruante ajo në postim.
Ndryshim i rregullit të pozicionit jashtë loje, FIFA do që të favorizohen sulmuesit
Tragjedi në Prizren, humb jetën një fëmijë njëvjeçar si pasojë e zjarrit
Futboll mes “acarit”, lojtarët pijnë çaj në fushë
“Që kur mesazhet janë prova?”, Rama: “Shpërdorimi i detyrës” do të rishikohet
Beyoncé shpallet miliardere nga Forbes
“Kemi raketa Javelin dhe tre anije patrulluese”, Rama: Kemi sot ushtrinë më të mirëpaguar, ia kalojmë edhe Serbisë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
Britania e Madhe refuzon të njohë Somalilandin si shtet të pavarur
Zelensky mohon sulmin me dron ndaj rezidencës së Putinit
Ish-sulmuesi i Anglisë dhe Liverpoolit akuzohet për ‘ngacmim’, pas arrestimit të tij në prill
Shqipëria në histori! Nga fitorja në Serbi te shanset me Poloninë për Botërorin, 2025 në shifra e fakte
Si u krijua aleanca mes mafies shqiptare dhe karteleve të drogës në Meksikë
“Tageszeitung” e Berlinit: “Shumë njerëz në mbarë Evropën Juglindore dëshirojnë personalitete si Kurti si politikanë në vendet e tyre”
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Faqet e para të Gazetave në UK
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
-
UK1 day agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania1 day agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania3 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports1 day agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania1 day agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania2 days ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
Kosova19 hours agoKëta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes