Connect with us

Bota

A po përfiton Kina nga paqëndrueshmëria në Lindjen e Mesme?

Published

on

Një breshëri raketash të lëshuara nga Hezbollahu në Liban ndaj një baze ajrore strategjike në veri të Izraelit, ishte ngjarja e fundit në një seri ndodhish në Lindjen e Mesme, të cilat, sipas analistëve, mund të forcojnë pozicionin e Kinës në rajon dhe krijojnë mundësi të reja që Pekini të zgjerojë ndikimin e tij.

Ky sulm i 6 janarit i shtohet dhunës së intensifikuar – nga sulmet e rebelëve Huthi në Jemen, që mbështeten nga Irani, ndaj anijeve komerciale në Detin e Kuq, sulmeve ajrore nga grupet e lidhura me Teheranin ndaj bazave amerikane në Irak, një bombardim vdekjeprurës në Iran përgjegjësinë për të cilin e mori grupi militant, Shteti Islamik, dhe lufta në Gazë – që vë në hap paqëndrueshmërinë në rritje e cila mund të minojë përpjekjet e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve për shmangien e një përshkallëzimi rajonal në Lindjen e Mesme.

Në dritë të këtij mjedisi fluid, vëzhguesit kanë vënë në dukje mundësitë diplomatike dhe politike për Kinën – nga largimi i vëmendjes së SHBA-së nga Indo-Paqësori deri tek aftësia për të shfaqur udhëheqjen e saj diplomatike – ndikimi i së cilës në Lindjen e Mesme është rritur shumë në dekadën e fundit.

Kriza e madhe humanitare dhe numri i lartë i viktimave civile në Gazë si pasojë e sulmeve izraelite në kundërpërgjigje të sulmit të 7 tetorit të Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – që la të vrarë 1.200 persona, kanë qenë mundësi për Kinën që t’ia lë fajin politikave të SHBA-së në Lindjen e Mesme për armiqësitë.

Në trupat ndërkombëtarë, sikurse Kombet e Bashkuara, Pekini ka shënjestruar Uashingtonin dhe e ka akuzuar për standarde të dyfishta, si pjesë e asaj që ekspertët besojnë se është fushatë e dizajnuar jo vetëm për të rritur ndikimin e tij në Lindjen e Mesme, por edhe në mbarë Jugun Global.

Advertisement

Por, sa ndikim ka realisht Pekini në Lindjen e Mesme dhe sa mirë është e pozicionuar Kina për ta përdorur atë që të shtyjë përpara qëllimet e saj në rajon dhe më gjerë?

Qasja e Kinës ndaj krizave në Lindjen e Mesme

Kina ka krijuar një politikë të kujdesshme ndaj luftës Izrael-Hamas, përmes së cilës ka tentuar që ta kundërshtojë SHBA-në, duke e paraqitur veten si shtet që është kundër ndërhyrjeve nga jashtë dhe si shtet neutral në konflikt. Por, Pekini nuk e ka dënuar në mënyrë eksplicite Hamasin dhe po bëhet gjithnjë e më kritik ndaj Izraelit, teksa ky i fundit po intensifikon fushatën e tij në Gazë.

Advertisement

Pekini deri më tani ka arritur që qëndrimin e tij ta përkthejë në disa përfitime diplomatike.

Më 20 nëntor 2023, ministri i Jashtëm kinez, Wang Yi, mirëpriti ministrat arabë dhe të shteteve të tjera myslimane në Pekin në një konferencë, që ishte pjesë e një përpjekjeje diplomatike për t’i dhënë fund luftës në Gazë. Me një lëvizje të tillë, sipas ekspertëve, synonte që të përfitohej avantazhi nga boshllëqet e supozuara të politikës perëndimore.

“Kina është një mike e mirë dhe motër e shteteve arabe dhe islame”, tha Wang. “Ne gjithmonë me vendosmëri kemi ruajtur të drejtat legjitime dhe interesat e shteteve arabe dhe islamike dhe gjithmonë kemi mbështetur kauzën e drejtë të popullit palestinez”.

Advertisement

Në krizat e tjera në rajon, Pekini ka pasur qasje të njëjtë, duke tentuar që ta paraqesë veten si palë për paqe dhe në të njëjtën kohë ka ndjekur interesat e veta.

Ministria e Jashtme e Kinës shpejt dënoi shpërthimin e dy bombave në Iran më 3 janar, ku u vranë dhjetëra persona, por nuk ka dënuar sulmet në Irak që kishin për shënjestër bazat e SHBA-së, sulme që u kryen nga milicitë e mbështetura nga Irani. Pekini ka folur me terma të mjegullt për sulmet me raketa të kryera nga Hezbollahu në veri të Izraelit dhe për një vrasje në Bejrut – për të cilën është fajësuar Izraeli – duke bërë thirrje të vagullta për ulje të tensioneve dhe njëkohësisht duke mos përmendur me emër asnjë grup.

Por, sa i përket sulmeve të rebelëve Huthi ndaj anijeve komerciale në Detin e Zi, Kina ka pasur një qasje tjetër.

Advertisement

Një anije, e regjistruar në Hong Kong, u sulmua nga rebelët Huthi në dhjetor dhe Cosco, anija shtetërore kineze e transportit që transporton pothuajse 11 për qind të mallrave të tregut, pezulloi më 8 janar dërgesat për në Izrael përmes Detit të Kuq.

Disa analistë kinezë, sikurse Jiang Limeng nga Instituti i Kinës për Raporte Bashkëkohore Ndërkombëtare, institut i lidhur me Ministrinë e Sigurisë Shtetërore, kanë paralajmëruar se problemet në Detin e Kuq mund të dëmtojnë interesat kineze duke rritur çmimin e energjisë, duke ulur tregtinë globale dhe duke kontribuar në një paqëndrueshmëri më të gjerë në Lindjen e Mesme. Por, ekspertë të tjerë kinezë i kanë parë këto sulme si një mundësi.

Në një video të publikuar në fund të dhjetorit në Douyin – që është aplikacioni kinez simotër me platformën TikTok – Xiao Yunhua, profesor në Universitetin e Mbrojtjes Kombëtare të Ushtrisë Popullore Çlirimtare, argumentoi se rebelët Huthi “pa dashje i bën një favor të madh Kinës” sepse ngufatja e linjave tregtare ka të ngjarë të çojë në rritjen e përdorimit të linjave hekurudhore të ndërtuara nga Kina për tregtinë tokësore midis Kinës dhe Evropës.

Advertisement

“Rebelët Huthi në mënyrë indirekte kanë kontribuar për zhvendosjen e transportit nga deti në tokë, duke minuar supremacinë detare të SHBA-së dhe duke promovuar ndërkombëtare [të Pekinit] të multipolaritetit global”, tha Xiao.

A po rritet ndikimi kinez?

Kina e ka portretizuar veten si lojtare neutrale gjeopolitike në Lindjen e Mesme dhe viteve të fundit ka fuqizuar qëndrimin e saj me lojtarët rajonalë, sikurse Irani dhe Arabia Saudite.

Advertisement

Energjia, veçmas nafta, kanë qenë në masë të madhe arsyeja e angazhimit të fundit të Peknit.

Kina është blerësja kryesore në botë e naftës nga Arabia Saudite – prodhueses së dytë në botë të naftës pas SHBA-së – dhe gjysma e importeve të naftës së Kinës dhe mbi një e treta e gjithë naftës që përdoret në Kinë, vjen nga Gjiri Persik, sipas Kpler, një firmë konsulence e inteligjencës.

Po ashtu, në dy vjetët e fundit, sipas Kpler, Kina ka trefishuar importet e naftës iraniane.

Advertisement

Kina po ashtu i kishte premtuar Iranit më 2021 se do të investohet 400 miliardë dollarë në këtë shtet, në këmbim të furnizimeve me naftë dhe karburante. Megjithatë, sanksionet perëndimore ndaj Teheranit ia kanë pamundësuar Pekinit që të përfitojë nga kjo marrëveshje.

Pekini ka qenë aktiv edhe në aspektin diplomatik.

Në qershor të vitit 2023, Kina e ngriti raportin e saj me Autoritetin Palestinez në nivel të “partneritetit strategjik” – rangu i dytë më i lartë i ndërveprimeve diplomatike – dhe udhëheqësi kinez, Xi Jinping, ofroi një propozim me tri pika për rrugën drejt një zgjidhjeje me dy shtete, me synim për të arritur “një zgjidhje të drejtë dhe të qëndrueshme për çështjen e Palestinës”.

Advertisement

Në mars të vitit 2023, Pekini ndërmjetësoi një marrëveshje për t’i ndihmuar Iranit dhe Arabisë Saudite që të rivendosnin raportet, marrëveshje që ndihmoi të përforcohej pozicioni i Kinës si paqebërëse në rajon.

Analistët thanë se kjo rriti pritshmëritë që Kina të luajë një rol më të madh diplomatik pas shpërthimit të luftës në Gazë, por Pekini deri më tani nuk i ka përmbushur këto pritshmëri.

Fan Hongda, profesor i studimeve të Lindjes së Mesme në Universitetin e Shangait për Studime Ndërkombëtare, shkroi në nëntor se Pekini mund të përballet me një sërë problemesh nëse lufta Izrael-Hamas vazhdon dhe paqëndrueshmëria përhapet edhe në shtetet tjera.

Advertisement

“Me Pekinin që veçse po i kushton vëmendje të madhe çështjes palestineze, shtetet e tjera – dhe veçmas në Lindjen e Mesme – po e vënë në dyshim aftësinë e Kinës që t’i përgjigjet luftës Gaza-Izrael”, shkroi ai. “Qartazi, kjo është një sfidë edhe për Kinën”.

Ky paralajmërim veçse është bërë realitet. Përpjekjet e Kinës për të ndërmjetësuar janë zvogëluar pasi Pekini mbajti konferencën në nëntor dhe i dërguari i Kinës për Lindjen e Mesme, Zhai Jun, nuk ka pasur aktivitete publike që kur realizoi vizitën e tij të vetme në rajon në muajin tetor.

Lufta në Gazë po ashtu ka dëmtuar raportet e Pekinit me Izraelin, i cili më herët po bëhej një partner gjithnjë e më i ngushtë i Pekinit në Lindjen e Mesme dhe shtet ku kompanitë kineze investuan shumë në teknologjinë e avancuar dhe në portet e tij strategjike.

Advertisement

Mundësi afatshkurtër vs. rrezik afatgjatë

Fan po ashtu paralajmëroi se paqëndrueshmëria në rritje është kundër interesave të Kinës, pasi do të largonte nga rajoni përqendrimin në tregti dhe investimet ekonomike dhe fokusi do të ishte në siguri.

“Nëse situata në Lindjen e Mesme vazhdon të përkeqësohet, udhëheqësit në Lindjen e Mesme pashmangshëm do të përqendrohen më shumë në sigurinë kombëtare, e cila nuk është në thelb të bashkëpunimit Kinë-Lindje e Mesme”, shkroi ai.

Advertisement

Përderisa Kina ka treguar se mund t’iu përgjigjet mundësive, Fan paralajmëroi se një konflikt i zgjatur mund të shfaqë limitet e Pekinit në terma afatgjatë.

Përderisa Wang ka biseduar me sekretarin amerikan të Shtetit, Antony Blinkne, për stabilizimin e rajonit, SHBA-ja ka dalë të jetë aktorja e vetme që ka fuqi të mjaftueshme diplomatike për t’u angazhuar në mbarë Lindjen e Mesme.

Blinken realizoi një turne rajonal, që përfshiu ndalesa në Jordani, Katar, Emirate të Bashkuara Arabe, Arabi Saudite, Izrael, Bregun Perëndimor, Egjipt, Turqi dhe Greqi. Ndërkaq, ka ende pyetje lidhur me atë nëse Pekini ka vullnet apo aftësi që të ushtrojë presion ndaj Teheranit, apo partnerëve të tij, për të ulur tensionet.

Advertisement

“Kina mund të bëjë pak për të bindur Iranin që të frenojë Hezbollahun libanez nga sulmet në veri ndaj Izraelit, apo të ndalë micilitë shiite irakiane që të ngacmojnë trupat amerikane dhe diplomatët”, shkroi Ahmed Aboudouh, bashkëpunëtor në Këshillin e Atlantikut.

“Edhe nëse do të mund të bënin këto, kinezët nuk do të vinin në rrezik raportet e tyre me partnerët strategjikë për t’i servuar Uashingtonit një fitore”, shtoi ai.

Situata mund t’i kthehet bumerang Kinës nëse paqëndrueshmëria do të vazhdojë të përhapet, shkroi Niu Xinchun, drejtor i studimeve për Lindjen e Mesme në Institutin e Kinës për Raporte Bashkëkohore Ndërkombëtare, institut që udhëhiqet nga Ministria kineze e Sigurisë së Shtetit, dhe ka selinë në Pekin.

Advertisement

“Nëse Lindja e Mesme vërtetë zhytet në një trazirë të shkallë së plotë, Kina, si partnerja më e madhe tregtare e rajonit dhe blerësja më e madhe e naftës së Lindjes së Mesme, do të shndërrohet në viktimën më të madhe”, shkroi ai.

Niu shtoi se Kina vazhdon të jetë e vetmja anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së që nuk ka baza ushtarake apo trupa të stacionuara në Lindjen e Mesme dhe se do të ketë më pak ndikim për të përdorur nëse bisedat kalojnë në çështjet e sigurisë kombëtare.

“Ndikimi i Kinës në shpërthimin e krizave në rajon dhe shkallës së tyre është i kufizuar”, shkroi ai./REL

Advertisement
Continue Reading

Bota

Zelensky mohon sulmin me dron ndaj rezidencës së Putinit

Published

on

By

Presidenti Volodymyr Zelensky ka mohuar akuzat e Rusisë se Ukraina ka kryer një sulm me dron ndaj njërës prej rezidencave të presidentit Vladimir Putin dhe ka akuzuar Moskën se po përpiqet të prishë bisedimet e paqes.

Ministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Lavrov, pretendoi se Kievi kishte nisur një sulm gjatë natës duke përdorur 91 mjete ajrore pa pilot me rreze të gjatë veprimi (UAV) në rezidencën shtetërore të Putinit në rajonin veriperëndimor të Novgorodit të Rusisë.

Rusia tha se tani do të rishikojë qëndrimin e saj në negociatat e paqes. Ende nuk është e qartë se ku ndodhej Putini në kohën e sulmit të supozuar.

Zelensky e hodhi poshtë pretendimin si “gënjeshtra tipike ruse”, që synonin t’i jepnin Kremlinit një justifikim për të vazhduar sulmet ndaj Ukrainës.

Advertisement

Ai tha se Rusia më parë kishte shënjestruar ndërtesat qeveritare në Kiev.

“Është thelbësore që bota të mos heshtë tani. Nuk mund ta lejojmë Rusinë të minojë punën për arritjen e një paqeje të qëndrueshme” tha Zelensky në X.

Në një deklaratë të ndarë në Telegram të hënën, Lavrov tha se të 91 dronët që ai pretendoi se u nisën në rezidencën e Putinit u interceptuan dhe u shkatërruan nga sistemet ruse të mbrojtjes ajrore.

Advertisement

Ai shtoi se nuk ka raportime për viktima apo dëme materiale si pasojë e sulmit.

“Duke pasur parasysh degjenerimin përfundimtar të regjimit kriminal të Kievit, i cili ka kaluar në një politikë terrorizmi shtetëror, pozicioni negociues i Rusisë do të rishikohet”, tha ai, teksa shtoi se Rusia nuk kishte ndërmend të dilte nga procesi i negociatave me SHBA-në

Pretendimi nga Moska vjen pas bisedimeve midis SHBA-së dhe Ukrainës në Florida të dielën, ku presidentët Trump dhe Zelensky diskutuan një plan të rishikuar paqeje për t’i dhënë fund luftës. 

Advertisement
Continue Reading

Bota

Trump kërcënon Iranin: Do të na duhet t’i shkatërrojmë nëse rindërtojnë programin e raketave

Published

on

By

Presidenti amerikan, Donald Trump kërcënoi të hënën se do të mbështesë një sulm tjetër kundër Iranit nëse ky i fundit përpiqet të rindërtojë programin e tij të raketave balistike.

“Kam dëgjuar se Irani po përpiqet të ndërtojë përsëri fuqinë e tij dhe, nëse po, do të na duhet t’i rrëzojmë”, tha Trump përpara se të takohej me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu.

“Do t’i rrëzojmë. Do t’i shkatërrojmë plotësisht”, theksoi ai.

Trump shtoi se do të mbështeste një sulm ndaj Iranit menjëherë nëse ky i fundit përpiqet të rindërtojë aftësinë e tij bërthamore, duke e këshilluar vendin që në vend të kësaj të kërkojë një marrëveshje me SHBA-në.

Advertisement

“Kjo është më e zgjuar. Ata mund të kishin bërë një marrëveshje herën e fundit përpara se ne të kalonim, e dini, një sulm të madh ndaj tyre”, theksoi ai.

SHBA-të më herët këtë vit bombarduan tre objekte bërthamore në Iran, në një sulm që Trump e ka cilësuar që atëherë si një sukses të madh ushtarak. Netanyahu në javët e fundit ka paralajmëruar se Irani po zgjeron përsëri programin e tij të raketave balistike.

Advertisement
Continue Reading

Bota

U sulmua nga një peshkaqen, gjendet trupi i pajetë i atletes amerikane 

Published

on

By

Një atlete 55-vjeçare e disiplinës triatlon, ka humbur jetë në një sulm të tmerrshëm nga një peshkaqen në brigjet e Kalifornisë.

Siç raporton New York Post, Erica Fox ishte zhdukur që nga java e kaluar kur, sipas dëshmitarëve, ajo u pa duke notuar në brigjet e Pacific Grove, në Monterey Bay, kur një peshkaqen e sulmoi.

Që atëherë, atletja ishte shpallur e zhdukur nga autoritetet lokale pasi trupi i saj nuk ishte gjetur.

Në fakt, dëshmitarët okularë raportuan se kishin parë një peshkaqen me një trup njeriu në gojë të dilte nga uji dhe pastaj të fundosej përsëri.

Advertisement

Sot, frika e të gjithëve u konfirmua pasi, pas disa ditësh kërkimesh, mbetjet e gruas 55-vjeçare u gjetën në breg, pranë vendit ku ajo u sulmua për vdekje. Konkretisht, trupi u gjet në plazhin Davenport në Santa Cruz, rreth 15 kilometra nga vendi i ngjarjes.

Trupi i Fox u identifikua nga babai i saj. Edhe pse Zyra e Sherifit lokal tha se ende nuk e ka identifikuar zyrtarisht trupin, afërsia e dy vendeve sugjeron se është i atletes.

Megjithatë, për shkak të natyrës së zhdukjes së Fox, Zyrat e Sherifit të Qarkut Santa Cruz dhe Monterey, së bashku me Departamentin e Policisë së Pacific Grove, po hetojnë ende rastin.

Advertisement

Fox po stërvitej me të tjerë, duke notuar në grupe në vend si pjesë e stërvitjes së tyre të përditshme. Midis shokëve të saj të ekipit ishte edhe bashkëshorti i saj prej 30 vitesh, Jean-François Vanreuzel.

Tragjedia ndodhi më 23 dhjetor, kur grupi u njoftua nga një pronar varke që po kalonte se një peshkaqen ishte parë rreth 100 metra larg, dhe autoritetet ngritën alarmin dhe mbyllën plazhin.

Ekipi më pas u drejtua për në breg dhe zbuluan se Fox nuk ishte e pranishme.

Advertisement

“Thjesht u ndjeva e mpirë. Shpresoja që ndoshta ajo doli nga uji dhe pastaj vendosi të kthehej në këmbë”, tha shoqja e ekipit Sharon Carey.

Autoritetet u njoftuan menjëherë dhe një operacion kërkimi nisi menjëherë pas kësaj për të gjetur Fox.

Pas rreth 15 orësh kërkimi në ujë me anije, helikopterë dhe zhytës, operacioni u ndërpre. Zyra e Sherifit të Monterey-t dhe një ekip vullnetarësh vazhduan kërkimin, i cili përfundoi më herët në mënyrën më tragjike.

Advertisement

Megjithatë, Zyra e Sherifit të Qarkut Monterey, së bashku me ekipet e pavarura të kërkimit Bedrock Ocean Exploration dhe Angel’s Recovery Dive Team, vazhduan kërkimin edhe pas përfundimit zyrtar.

Fox ka garuar në dy gara Ironman dhe në evente të ndryshme të tjera për 20 vjet. Miqtë dhe familja e përshkruan atë si një “person jashtëzakonisht të lumtur, të gjallë, qesharak dhe të sjellshëm” e cila ishte e njohur mirë me rreziqet e oqeanit të hapur. Kohët e fundit ajo kishte marrë pjesë në një Seminar për Peshkaqenin e Madh të Bardhë për të mësuar më shumë rreth grabitqarit kryesor të oqeanit.

Në vitin 2013, ajo ndau një foto në Facebook të një peshkaqeni që notonte përkrah një zhytësi. “Kjo është kafsha më e rrezikshme në planet dhe një peshkaqen po noton qetësisht pranë saj”, shkruante ajo në postim.

Advertisement
Continue Reading

Live ALBUK TV

UK22 hours ago

FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli

Albania23 hours ago

U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri

Albania3 days ago

Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”

Sports21 hours ago

Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën

UK3 days ago

Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër

Albania23 hours ago

Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë

Albania2 days ago

VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë

UK2 days ago

Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim

Albania2 days ago

“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri

Kosova15 hours ago

Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes

Albania2 days ago

Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor

UK1 day ago

Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin

Bota15 hours ago

Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë

Bota1 day ago

Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?

Albania3 hours ago

Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban

Trending