Austriakët armatosen. Një tregtar armësh në Vjenë mendon, se pas bumit në shitjet private të armëve qëndron ndjenja e pasigurisë.
“Shikoni, të gjithë mund të gjuajnë”, shkruhet në fletëpalosjen, që Markus Schwaiger, ka përgatitur për klientët. Pushkët janë të vendosura në raftet e dyqanit të tregtarit të armëve „Euroguns” në lagjen Penzing të Vjenës. Një shënim mbi banak këshillon „mbani distancën” në kohët e koronës. Distanca një metër e gjysmë matet këtu me pistoleta dhe pushkë, humor prej tregtari armësh.
I zoti i dyqanit Markus Schwaiger kontrollon me monitorë poligonin e qitjes në bodrum. Ai shikon në monitorin bardh e zi shenjestrën dhe kokat e Christian Ortner, të shoqes së tij Irina dhe katër fëmijëve të tyre. Para tyre ndodhen dy pistoleta dhe gëzhoja, të gjithë mbajnë kufje për t’u mbrojtur nga akustika.
“Bum”. Zhurma e pistoletës Glock është shumë e fortë megjithë kufjet mbrojtëse. Ajo është arma standarde e forcave të armatosura dhe policisë në Austri. Arma është e lehtë. “Nëntë milimetra”, thotë Ortner duke shpjeguar kalibrin, ndërsa e rimbush. Në dysheme ka gëzhoja fishekësh.
Christian Ortner ka sjellë dy armë me vete, ai tregon pistoletën Ruger, që ndodhet pranë gëzhojave. “Ajo gjuan me shumë precizion”. Qitësi i thotë DW se me Glock ka qëlluar në ushtri. Ai thotë se qitjen në bodrum e bën për qejf, “armët i kam trashëguar nga babai”.
“Gëzohesh, kur qëllon në shenjë”
Mamaja Irina është për herë të parë në bodrumin poligon, dhe qëllon menjëherë në shenjë. Ajo brohoret, Ortner e lavdëron. “Është kënaqësi”, thotë edhe vajza e Irinës, “njeriu gëzohet, kur qëllon në shenjë.” Stërvitje me armë me faktor argëtimi, madje edhe për më të vegjëlit.
Djali më i vogël i Ortner thotë, “mund të mësosh mirë të mbrohesh.” Vërejtjen se me armën, që sapo e mbush, mund të vrasë edhe dikë, mamaja Irina e kundërshton shpejt: “Ne këtë e bëjmë vetëm në qilar.”
Fitime prej 55 milionë eurosh
Dyqani ka edhe një klub qitjeje, anëtar i të cilit është Ortner. Miqtë e tij bëjnë qitje prej një kohe më të gjatë. Edhe ai pohon bumin e armëve: “Edhe unë kam dëgjuar që është rritur”. Prodhuesit e armëve si Glock apo Steyr-Mannlicher kanë patur vitin e kaluar një fitim prej 55 milionë eurosh, parashikimet e shitjeve për vitin e koronës 2020 dhe për vitin e ardhshëm janë optimiste.
Tregtari i armëve Schwaiger gëzohet për bumin e armëve në Austri. Një ditë në mars blerësit kishin qëndruar në radhë deri në rrugë, thotë tregtari i armëve: “Në orën dhjetë të mëngjesit ishte shitur plumbi i fundit”. Qeveria e kryeministrit Sebastian Kurz pati vendosur rregullat e bllokimit.
Blerje me ngut deri në kapsollën e fundit
Midis marsit dhe gushtit 2020 arsenali privat i austriakëve u rrit me 22.000 armë zjarri, që i bie të jenë 1000 në javë. Sot 320.000 austriakë kanë një ose më shumë armë në shtëpi.
Tregtari i armëve Schwaiger krahason furinë e blerjes së armëve me ngutin për blerjen e makaronave dhe letrave higjienike. “Gjithmonë, kur ka pasiguri,” thotë ai, “njerëzit blejnë armë ose shtojnë rezervat në municione.
Një akt instinktiv, që sugjeron siguri, sepse virusi nuk mund të luftohet me pistoletë. Ish ushtari Schwaiger shpjegon sjelljen e blerësve të tij me gjasat për mangësitë në furnizim. Gjatë një pandemie, nëse shkalla e infeksionit ështe e lartë, furnizimi me rrymë elektrike dhe energji mund të ndërpritet dhe mund të ndodhin plaçkitje. Kjo i shqetëson njerëzit, arma në dollap jep siguri.
Si gjatë krizës së refugjatëve
Kështu ka qenë gjatë krizës së refugjatëve, kur dhjetëra mijëra migrantë kalonin nëpër Austri çdo ditë dhe pjesërisht edhe qëndronin. Në atë kohë armatimi privat arriti në 1.400 armë në javë.
Pas një rënie të vogël shifrat e shitjeve të prodhuesve janë rritur përsëri gjatë krizës së koronës. 5.000 pronarë të rinj armësh u regjistruan këtë vit. Edhe diskutimet rreth shtrëngimit të ligjeve për të drejtën e armëmbajtjes çuan në blerje me furi, shpjegon tregtari i armëve: “Ata duan t’i mbledhin shpejt.”
Njerëz fare normalë
Frikacakë? Apo të çmendur pas armëve? Kush janë njerëzit, që ndihen më të sigurt me armë? Kush janë klientët e Schwaiger? “Nganjëherë ka nga skena prepper”, thotë tregtari i armëve. Por shumica janë “njerëz krejtësisht normalë, që ndoshta shqetësohen pak më shumë se të tjerët, se mund të ndodhë diçka”.
Schwaiger nuk beson se ekstremistët e djathtë armatosen gjithnjë e më shumë legalisht, shumica e tyre e kanë të ndaluar mbajtjen e armës. “Ata atëherë do të duhet të sigurojnë armë në mënyrë të paligjshme,” thotë ai. “Klientët e tij nuk kanë prirje politike.”
Pak akte dhune me armë zjarri
Policia në Austri nuk e sheh me sy të mirë armatimin. Ajo i frikësohet aksidenteve apo thjesht shtimit të dhunës. Schwaiger kundërshton. Vetëm disa sulme ndaj kioskave kryhen me armë zjarri, edhe atëherë me armë të paligjshme.
Statistikat aktuale të kriminalistikës i japin atij të drejtë, ata rendisin vetëm 357 akte dhune në vitin 2019, nga të cilat vetëm një me armë zjarri. Statistikat nuk tregojnë nëse kjo është përdorur ndopak, apo ishte mbajtur thjesht në xhep. Sipas Ministrisë së Brendshme në Vjenë numri i akteve të dhunës me armë zjarri ka rënë prej vitesh. Arma e preferuar e kriminelëve të dhunshëm është si dhe më parë thika.
Klientët e dyshimtë nuk marrin armë
Tregtari i armëve Schwaiger pohon se ai gjithsesi nuk u shet armë të gjithëve. Kush është “i tensionuar” dhe bie dukshëm në sy, nuk merr armë.
Schwaiger e këshilloi të mos blinte armë gjahu një grua të ve, që jetonte vetëm dhe larg qytetit pas vdekjes së burrit të saj: “Ajo mund t’i bëjë diçka vetes”. Fundja arma duhet praktikuar. Pensionistia doli nga dyqani me një armë frikësuese boshe. “Që të fut frikën dhe askush nuk lëndohet.”
Armë gjahu dhe pushkë gjuetie
Armatimi privat në Austri është bërë i mundur nga ligji për armët në vendin e alpeve, që tradicionalisht ka shumë gjahtarë. Sipas Shoqatës së Gjuetarëve vendi ka 130.000 të tillë. Aksesi në armët e gjuetisë është i lehtë. Ligji i lejon një qytetari 18-vjeçar nga BE-së, që banon në Austri, të blejë një armë të “kategorisë C”.
“Këto janë kryesisht pushkë me gjatësi mbi 60 centimetra”, thotë Schwaiger. Mjafton të shkosh te tregtari i armëve dhe të nënshkruash një marrëveshje blerjeje. Pastaj është “faza e ftohjes”: “Gjatë këtyre tri ditëve unë verifikoj, nëse ekziston një ndalim armëmbajtjeje, dhe pastaj ai mund të marrë armën.”
Fletëpalosja si reklamë
Dallimi midis një pushke gjahu dhe një arme të përdorur nga snajperët nuk është më shumë i madh, thotë ish ushtari Schwaiger. “Gjithsesi askush nuk mund të ruajë një armë të mbushur në komodinën e natës”, sepse fishekët dhe pushkët apo pistoletat duhet të mbyllen mirë dhe të ruhen veçmas.”
Një pistoletë Glock si ajo e Christian Ortner jepet vetëm me licencë armësh, thotë Schwaiger. Kushti për këtë është licenca për armë dhe një raport psikologjik. Këtë e ofron edhe tregtari i armëve për më pak se 400 euro si dhe trajnimin për qitje. Duke u ndarë ai jep një paketë me fletëpalosje për t’i shpërndarë: “Shikoni të gjithë gjuajnë”.
