nga Elis Buba-usalbanianmediagroup
Në rrëfimet greke gjithnjë kanë mbizotëruar përshkrimet e rezistencës historike kombëtare gjatë Luftës së Dytë Botërore, por shumë grekë gjithashtu bashkëpunuan me forcat pushtuese gjermane. Kjo temë ka qenë një tabu për shumë kohë, por nga e vërteta nuk shkëputemi dot.
Stratos Dordanas, asistent profesor për historinë moderne dhe bashkëkohore evropiane dhe ballkanike në Universitetin e Maqedonisë, Selanik, ka shpjeguar këtë fenomen në një intervistë dhënë pak kohë më pare për DW.
Sa i përhapur ishte bashkëpunimi me nazistët dhe çfarë bënë konkretisht bashkëpunëtorët grekë?
Sot jemi të sigurt se shumë grekë kanë bashkëpunuar me trupat gjermane dhe SS gjatë luftës dhe për shumë arsye të ndryshme. Për disa, marrja e armëve ishte një aventurë e re, siç ishte adoptimi i ideologjisë naziste. E lidhur me këtë ishte mundësia për të fituar para si zyrtarë publikë, ose për të përfituar nga shpërndarja e plaçkës së luftës ose e pasurisë që ishte përvetësuar nga hebrenjtë. Disa njerëz gjithashtu shpresonin të rrisnin shanset e tyre të mbijetesës në kushtet e vështira të pushtimit. Dhe të tjerë ende e shihnin bashkëpunimin si të vetmen mënyrë për të mbrojtur familjet dhe fshatrat e tyre nga sulmet e luftëtarëve të rezistencës.
A kishte ndonjë emërues të përbashkët pas gjithë këtyre motivimeve për të bashkëpunuar?
Po, antikomunizmi. Në këtë periudhë, antikomunizmi ishte një pjesë e rëndësishme e shoqërisë greke dhe u intensifikua përmes ndjenjave antisllave dhe veçanërisht antibullgare. Kjo shkaktoi reflekset patriotike të një pjese edhe më të madhe të popullsisë greke, e cila kishte frikë se Maqedonia do të shkëputej në dobi të Bullgarisë aleate me nazistët. (Pas rreshtimit me fuqitë e Boshtit në 1941, Bullgaria Maqedonisë.)
Sa grekë i mbështetën gjermanët?
Në total, mbi 20,000 individë të armatosur shërbyen në batalione të shumta. Ata ishin armiqtë më të frikësuar nga ELAS dhe u raportuan me urdhër të zyrtarit të lartë të SS dhe policisë për Greqinë, Walter Schimana.
Çfarë ndodhi me bashkëpunëtorët pas përfundimit të luftës? A kishte gjyqe?
Pas luftës, veçanërisht nga viti 1945-1950, u gjykuan të gjithë anëtarët e batalionit të sigurimit të mbijetuar, si dhe ideologët nazistë. Megjithatë, shpejt u bë e qartë se shteti grek në të vërtetë nuk kishte ndërmend të ndëshkonte bashkëpunëtorët. Edhe kur jepeshin dënime të rënda, ato shfuqizoheshin me dekret mbretëror ose bordet e lirimit me kusht pas një kohe të shkurtër. Kështu, duke filluar nga fillimi i viteve 1950, ish-mbështetësit e nazizmit u inkorporuan në shtetin antikomunist, nëse nuk do të kishin qenë tashmë të tillë duke luftuar në Ushtrinë Helenike gjatë Luftës Civile Greke [që vuri forcat komuniste kundër ushtrisë greke nga viti 1946 -1949.]
Pas të dhënave të pasqyruara në këtë intervistë që e përcollëm pjesërisht, u interesuam dhe krijuam një listë të dhënash mbi këta bashkëpunëtorë të nazistëve;
Kishte batalione të ndryshme sigurie (të ngritura nga qeveria Rallis) që punonin me forcat pushtuese dhe ishin në varësi të drejtuesit të lartë të policisë SS.
(07.09.43-12.10.44) High SS dhe Pol.Führer GR/HSSPF / Athinë / (30 burra)
(07.09.43-10.43) Kdr., SS. Brigadefi. Jürgen Stroop, i ashtuquajturi “Xhelati i Varshavës” (shkatërrimi i getos hebreje)
nga 10.1943 Kdr., SS. Gruf. dhe Gjeneral Ltn. Waffen SS Walter Shimana, përgjegjës për vuajtjet dhe vrasjet e papërshkrueshme në Athinë dhe zonën përreth. Schimana merrte urdhra direkt nga Himmler dhe shpesh i injoronte udhëzimet e Hgr. E, kreu vetëvrasje në Salzburg pas zbulimit të tij në 1945.
Përveç batalioneve të sigurimit, kishte edhe njësi të ndryshme vullnetare fashiste, si më poshtë:
Major Poulos, Freiwil.Btl. I. / Veria (nga marsi 1944), Katerini (korrik-shtator 1944)
Freiwil.Btl. II. / Veria (nga marsi 1944)
Freiwil.Btl. III./ Serwia-Kosani (nga marsi 1944), Kosani (korrik-shtator 1944)
Freiwil.Btl. IV./ Jannitsa (nga marsi 1944)
Freiwil.Btl. V./ Kosani (nga marsi 1944), Ptolemaida (nga shtatori 1944)
Freiwil.Btl. VI. / Kosani (nga marsi 1944)
Freiwil.Btl. VII. / Sochos-Langadas (nga marsi 1944), Kilkis (nga shtatori 1944)
Freiwil.Btl. VIII./ Sochos-Langadas (nga marsi 1944)
Freiwil.Btl. IX. / Krya Vrissi (vetëm shtator 1944)
Freiwil.Btl. X / Vichos dhe Eubea (nga marsi 1944)
Vullnetar Pol.Btl. “Selanik” / LXXXXI. AK (nga korriku 1944)
Freiwil.Pol.Half-Btl. “Larisa” / LXXXXI. AK (nga gushti 1944)
Freiwil.Pol.Btl. “Eubea I”/ Chalcis / LXVIII.A .K. (nga marsi 1944)
Freiwil.Pol.Btl. “Eubea II” / Kalcis / LXVIII. AK (nga marsi 1944)
Freiwil.Pol.Btl. “Euböa III” / Chalkis
Freiwil.Pol.Btl. “Leonidas” Sparta / LXVIII. AK (nga dhjetori 1943)
Freiwil.Btl. “Agrinion” / XXII. Geb.AK (vjeshtë 1944)
Freiwil.Btl. “Megalopolis” / LXVIII. AK (vjeshtë 1944)
Freiwil.Btl. “Amfissa” / LXVIII. AK (nga ora 08.44)
Freiwil.Btl. “Karditsa” / XXII. AK (nga 08.
Freiwil.Macedon.Btl I. (IMRO) në Kastoria / LXXXXI. AK
Freiwil.Maqedoni.Btl. II. (IMRO) në Follorinë / LXXXXI. AK
Freiwil.Maqedoni.Btl. III (IMRO) në Edessa / LXXXXI. AK
“EASAD”: themeluar në Kardicë në pranverën e vitit 1944 (duke mbështetur SS-Pol.Pz.Gren.Div. 4-të)
“Anton Tsaous Group”: operonte në zonën në veri të qytetit të Dramës; drejtuar nga Antonios Fosteridis; ai kishte një grup luftarak prej rreth 5000 vetësh.
Krijimi i një “Legjioni Vullnetar Grek” ose “Blutë e Bardhë” u promovua nga ministri i Mbrojtjes Genaral Bakos. Legjioni duhej të luftonte në frontin rus.
Gjermanët ishin entuziastë për idenë dhe atasheu ushtarak von Klemm mori përsipër organizimin e shoqatës.
Shërbimet e inteligjencës britanike paralajmëruan italianët se vullnetarët grekë, pasi të pajiseshin me armë, do të formonin grupe partizane për të sulmuar garnizonet italiane (Kujtimet Gen. Tsolakoglou). Ambasadori italian kërkoi që ambasada gjermane të pengonte operacionin. Altenburgu informoi Berlinin, ku atasheu italian Cosmelli ndërkohë kishte ndërmarrë hapat e duhur me Ribentropin.
Ribentrop iu dorëzua presionit italian dhe ndaloi formimin e legjionit.
Shkatërrimi “Fuchsbau” i godinës së ESPO është i vërtetë.
ESPO ishte një organizatë pro-gjermane. Themeluesi ishte mjeku Georgios Vlavianos i cili së bashku me nacionalsocialistë të tjerë ngritën ESPO-n menjëherë pas pushtimit të Athinës.
Në shkurt 1942 Vlavianos u zëvendësua nga Spyros Sterodimas. Qëllimi kryesor i ESPO ishte krijimi i “Legjionit Blu”.
Më 20 shtator 1942, godina e organizatës u hodh në erë. Ishte një grup i lëvizjes së fshehtë “PEAN” me Kostas Pierrikos, A. Mytilinäos, Julia Bimba dhe Spyros Galatis që kreu operacionin.
Shpërthimi i lëndës plasëse që Julia mundi të sillte në ndërtesë ndodhi në orën 12:03. 43 ushtarë gjermanë dhe 29 anëtarë të ESPO-s u vranë, 3 gjermanë dhe 12 kalimtarë u plagosën.
Mes viktimave ishte edhe drejtuesi i organizatës Sterodimas./ Elis Buba-usalbanianmediagroup
Burime:
Greek Volunteers Of The Waffen-SS
Deutsche Welle – Nazi collaboration: A taboo topic in Greece
