Liqeni më i madh natyror në perëndim të Misisipit po thahet përtej niveleve të tij më të ulëta në historinë e regjistruar, duke rritur frikën për pluhurin toksik, kolapsin ekologjik dhe dëmet ekonomike. Ama liqeni mund t’i ketë disa aleatë të rinj: ligjvënësit republikanë konservatorë.
Shpërthimi i ri i energjisë nga Qeveria e shtetit që mbizotëron GOP-in vjen pasi nivelet e liqenit së fundi kanë prekur një pikë të dobët gjatë një thatësire shumë të madhe rajonale, e cila u përkeqësua nga shkaku i ndryshimit klimatik. Megjithatë, uji është larguar nga liqeni për vite me radhë me qëllim që të furnizojë shtëpitë dhe të korrat në Utah.
Këtë vit mund të ketë një investim shumë të madh në liqen, i cili ka qenë qe shumë kohë i menduar, me guvernatorin Spencer Cox, i cili ka propozuar që shpenzimi i 46 milionë dollarëve t’i kushtohet kësaj çështjeje. Mirëpo, disa prej Dhomës së Përfaqësuesve shqetësohen se idetë që kanë përparuar deri më tash në legjislaturën e shtetit nuk shkojnë aq larg sa ta ndalojnë katastrofën ekologjike me këto lëvizje të ngadalta.
Një propozim do ta trajtonte përdorimin e ujit në shtëpi dhe biznese, duke e matur ujin e jashtëm që konsiderohet si një nga më të lirët në vend. Tjetri propozim do t’i paguante fermerët për ndarjen e ujit të tyre në rrjedhën e poshtme, e një i tretë do t’i drejtonte paratë nga honorarët e nxjerrjes së mineraleve për të përfituar liqenin.
“Për një kohë të gjatë e mora si të mirëqenë liqenin. Ishte aty dhe mendoja se do të ishte aty gjithmonë”, ka thënë kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve Brad Wilson në një samit që ai mblodhi për këtë çështje. Ama të mësuarit për pozicionin e pasigurt të liqenit këtë verë e la atë të tmerruar. “Great Salt Lake është në telashe…Duhet të ndërmarrim hapa”.
Efektet e liqenit
Tharja e liqenit paraqet rreziqe serioze për miliona zogj migrues dhe për ekonominë e bazuar në liqen, e cila vlen rreth 1.3 miliardë dollarë në nxjerrjen e mineraleve, karkalecave me shëllirë dhe rekreacionit. Gjithashtu, ekzistojnë rreziqe edhe për shëndetin: shtrati masiv i thatë i liqenit mund të dërgojë pluhur me arsenik në ajër e që miliona njerëz e thithin atë.
“The Great Salt Lake ka nevojë për hapa të mëdhenj për t’u shpëtuar. Nuk do të bëhet asgjë me hapa të vegjël”, ka theksuar Zach Frankel, drejtor ekzekutiv i Këshillit jofitimprurës Utah Rivers. “Çka duam të bëjmë tani janë hapa të vegjël që duhet të ishin bërë 20 vjet më parë”.
Liqeni mori një goditje të fortë vitin e kaluar, me efekte shkatërruese në mikrobialitetet e tij, versioni i liqenit the Great Salt i një shkëmbi koralor. Kërpudhat që duken sikur dyshekë me gëzof të gjelbër me mikrobe, janë baza e zinxhirit ushqimor të liqenit dhe ushqimi kryesor për karkaleca me shëllirë.
Karkalecat mbështesin një industri shumëmilionëshe që furnizon ushqim për fermat e peshkut dhe ushqen miliona zogj migrues. Liqeni është po ashtu burimi më i madh i magnezit në vend dhe së shpejti mund të sigurojë litium, mineral kyç për bateritë e energjisë së rinovueshme.
Nivelet e liqenit
Vitin e kaluar liqeni arriti nivel të ulët rekord prej 170 vjetësh dhe vazhdoi të bjerë, duke arritur në një nivel të ri të ulët prej 1.277.2 metrash në tetor. Një pjesë e konsiderueshme e mikrobialiteteve u ekspozuan ndaj ajrit, duke vrarë mikrobet vitale. Zhdukja ka të ngjarë të marrë vite për t’u rikthyer edhe nëse ato janë zhytur plotësisht përsëri në ujë, ka shpjeguar Michael Vanden Berg, gjeolog shtetëror.
E nëse nivelet e ujit vazhdojnë të bien, liqeni mund të bëhet shumë i kripur për mikrobet e ngrënshme për të mbijetuar, diçka që tashmë ka ndodhur në ujërat e krahut verior të liqenit.
Megjithëkëtë, Vanden Berg është optimist për krahun jugor, ku një port i mikrobialiteve të gjelbra i mbijetuan rënies së liqenit në vitin e kaluar.
“Është keq, ama ende jo katastrofike, ka thënë ai. “Ka ende kohë për ta ndrequr e zbutur situatën”.
Në disa mënyra, ndreqja është e thjeshtë: Duhet më shumë ujë të rrjedhë nëpër liqen.
Ama kjo nuk është një detyrë e vogël për shtetin që është rritur për 18.4% gjatë dekadës së fundit, me afro 3.28 milionë njerëz.
Utah në përgjithësi ka ujë relativisht të lirë. Një auditim shtetëror i vitit 2015 ka zbuluar se çmimet e ujit në Salt Lake City ishin më të ulëta se pothuajse në çdo qytet tjetër të anketuar, duke përfshirë këtu edhe Phoenix, Las Vegas dhe Santa Fe.
Mirëpo, një nëngrup shtëpish kanë qasje në ujin me çmim të ulët – më i liri në vend, sipas Këshillit të Lumenjve në Utah.
Rreth 200.000 shtëpi dhe biznese paguajnë një tarifë fikse për një sezon të tërë uji vaditës. Quhet një sistem ujësjellës dytësor, i bërë nga furnizimi bujqësor dhe i konvertuar në komunitetet që tani janë kryesisht periferike.
Teksa shumica e njerëzve kanë matës uji në shtëpitë e tyre, përdorimi i tij nuk matet për përdoruesit dytësorë të ujit.
Ka pasur shtyrje për të ndryshuar sistemin më parë, dhe një pjesë e arsyes është kostoja për metër prej rreth 1.500 dollarë, por guvernatori ka mbështetur shpenzimin e rreth 250 milionë dollarëve në paratë federale të ndihmës pandemike për instalimin e tyre.
Këshilli i Utah Rivers do të dëshironte që njerëzit të paguajnë më shumë për atë ujë, por ka pasur pak diskutim publik për këtë vit. Tim Hawkes, përfaqësues i GOP-it në Utah argumenton se edhe ruajtja e 20% përmes ndërgjegjësimit do të rriste në mënyrë dramatike shanset që liqeni të qëndrojë i shëndetshëm.
Ky vit do të jetë një vit më i lagësht se 2021-ta, ani pse kjo nuk përkthehet menjëherë në më shumë ujë për liqenin. Së pari vjen rimbushja e furnizimeve me ujë të pijshëm. Pastaj vjen liqeni.
