Një prej zonave më të ndotura nga radioaktiviteti në Shtetet e Bashkuara, Hanford Site në shtetin e Uashingtonit, po cilësohet si një “Çernobil nëntokësor” dhe “katastrofë në pritje”. Por pavarësisht rreziqeve, qeveria amerikane po shqyrton mundësinë për ta kthyer atë në një qendër për zhvillimin e inteligjencës artificiale.
Hanford u ndërtua gjatë Luftës së Dytë Botërore si pjesë e Projektit Manhattan, ku u prodhua plutoni për bombën që ra mbi Nagasaki-n më 9 gusht 1945. Në atë kohë, mbi 55 mijë punëtorë punuan në këtë zonë, shumica pa e ditur që ishin pjesë e një projekti bërthamor.
Sipas Departamentit të Ekologjisë të Uashingtonit, nën tokë ndodhen 177 depozita që rrjedhin dhe përmbajnë mbi 212 milionw litra mbetje radioaktive. Për më tepër, më shumë se 1.514 trilionë litra lëngje të ndotura janë derdhur në tokë, duke përçuar ndotjen deri në lumin Kolumbia.
Në vitin 1985, komuniteti bujqësor Ringold pranë zonës u pagëzua “milja e vdekjes”, për shkak të numrit të lartë të kancereve të shkaktuara nga ekspozimi ndaj jodit radioaktiv 131. Ndërkohë, shumë banorë të Richland janë konsideruar “downwinders”, të ekspozuar ndaj ndotjes për shkak të erërave që bartnin grimcat radioaktive, shkruan A2 CNN.
Zona vazhdoi prodhimin e plutonit edhe gjatë Luftës së Ftohtë deri në vitin 1989, kur një inspektor ngriti alarmin dhe raportoi para Kongresit. Pas mbylljes, u firmos marrëveshja “Tri-Party” mes EPA, Departamentit të Energjisë dhe Departamentit të Ekologjisë për të nisur pastrimin. Por, pavarësisht tre dekadave përpjekjesh dhe një buxheti prej 2 miliardë dollarësh në vit, ndotja vazhdon.
Shtatë nga nëntë reaktorët janë futur në “kokon”, një metodë që i izolon për 75 vjet deri në uljen e rrezatimit. Por të paktën 67 depozita nëntokësore kanë rrjedhur, duke lëshuar lëndë të rrezikshme.
Në mënyrë të papritur, Departamenti Amerikan i Energjisë tani po propozon Hanfordin si një nga 16 zonat për ndërtimin e infrastrukturës për inteligjencën artificiale, shkruan A2. Nëse projekti miratohet, ndërtimet do të nisin brenda këtij viti dhe përfundimi parashikohet në 2027.
Sekretari i Energjisë, Chris Wright, e quajti garën për AI si “projekti i ri Manhattan”, duke paralajmëruar se SHBA do të udhëheqë edhe këtë revolucion teknologjik – por në një vend që ende ruan plagët e armëve të saj të para bërthamore.
