Shkrimtari Martin Camaj nuk bashkëpunoi asnjëherë me ish-Sigurimin e Shtetit është konkluzioni i një hetimi të gjerë të bërë nga Autoriteti i Dosjeve për dosjen e tij, që për habi u hap 10 vite pas arratisjes së poetit në 1948, së bashku me Gjon Destanishën dhe Lazër Marku, që ish-Sigurimi I kërkoi t’i spiunonte.
“Sigurimi i Shtetit ka qenë një institucion represiv, një institucion që nuk i donte shqiptarët, nuk i donte jokomunistët, dhe ne shohim një dosje që është krijuar 10 vite pasi është arratisur Martin Camaj, shohim një dosje që është përpiluar për një armik të Sigurimit të Shtetit”, shprehet Gentiana Sula, kryetare e Autoritetit të Dosjeve.
Camaj nuk iu nënshtrua terrorit ideologjik dhe shtegtoi jashtë vendit, nga ku ndiqte me shumë ndjeshmëri situatën në atdhe.
“Është një dosje që vetëm i sjell nder dhe dinjitet Martin Camajt dhe nuk vërteton që Martin Camaj ka bashkëpunuar me Sigurimin e Shtetit. Në dosje paraqitet një përpjekje për të denigruar figurën e tij, në mënyrë që të mos kishte pushtet kulturor, intelektual dhe politik për të cenuar pushtetin në Shqipëri. Ky ishte thelbi i Sigurimit të Shtetit”, thotë Prof. As. Albert Nikolla, anëtar i Autoritetit të Dosjeve.
Në raportin përfundimtar, theksohet se ndaj Camajt u ushtrua presion dhe se dokumenti që mban firmën e tij për bashkëpunim me ish-Sigurimin është i rremë.
“Tentativa e marrjes në bashkëpunim e Martin Camajt është kryer nën presionin e arrestit dhe si pjesë e praktikave standarde të ish-Sigurimit të Shtetit, për kontrollin e individëve me ndikim. Nuk ka asnjë provë ose të dhënë të identifikuar në dokumente arkivore të krijuar nga ish-Sigurimi i Shtetit që të vërtetojë, që ai ka dhënë informacion”, shton më tej Nikolla.
Gjetje të tilla ndriçojnë më tej figurën e Camajt, që me poezitë dhe shkrimet e tij, u dallua për tingujt e jashtëzakonshëm dhe për fuqinë e thellë të mendimit.
“Raporti i Camajt me gjuhën shqipe, me atë që ai i dha modernitetit të vargjeve shqipe, në një kohë kur mendohej që ky modernitet nuk ekzistonte, por ne e kishim në diasporë, kontributi i tij në ngritjen e katedrës së gjuhës shqipe në Katedrën e Mynihut, pikërisht ky kontribut duhet nxjerrë në pah”, u shpreh Alda Bardhyli, drejtoreshë e Qendrës dhe Librit dhe Leximit.
Publikimi i dosjes hetimore të Camajt erdhi në 100- vjetorin e lindjes së poetit të papërsëritshëm në gjuhë dhe stil.
Mjeku i njohur Myftar Barbullushi, doktor i shkencave në nefrologji, tregon për Top Channel shkakun kryesor të disa sëmundjeve në organizmin e njeriut.
Përgjegjësia kryesore, shpjegon profesor Barbullushi, është indi dhjamor që krijohet në zonën e barkut.
“Përgjegjësia kryesore është indi dhjamor, ai dhjami që krijohet në zonën e barkut, pikërisht nga ato birrat që na pëlqejnë aq shumë”, shprehet prof. Dr Myftar Barbullushi.
Indi dhjamor rrit stresin oksidativ i cili nga ana tjetër ndikon në shtimin e këtyre sëmundjeve. Por a ka lidhje me stresin përditshëm që ne kemi?
“Nuk po flasim për stresin që lidhet me kortizolin, flasim për stresin oksidativ i cili krijohet në qelizë dhe është i lidhur me mikrobiomen”, shton mjeku.
Profesor Barbullushi thekson se nëse ulim obezitetin, do të ulen në mënyrë të ndjeshme sëmundje si diabeti, problemet kardiake, problemet e veshkave dhe çdo sëmundje që ka lidhje me to.
GJKKO nuk pranoi kërkesën e Eria Agos, ish të dashurës së Safet Bajrit për zëvendësim të masës së sigurisë, duke bërë që ajo të vazhdojë të qëndrojë në qeli.
Eria Ago, e cila ndodhet pas hekurave, dyshohet nga prokurorët e posaçëm se ka përkrahur autorët e vrasjes së Fatbardh Licit, duke i larguar nga vendi i krimit.
Për krimin në pranga kanë rënë Safet Bajri, i njohur si i forti i Dobraçit, Behar Bajri dhe krahu i djathtë i klanit kriminal Bajri, Astmer Bilali.
Një operacion i befasishëm i zhvilluar nga Policia e Elbasanit ka çuar në arrestimin në flagrancë të 14 personave, të cilët u kapën në një lokal në zonën e Bradasheshit. Gjatë kontrolleve të ushtruara në ambientet përreth lokalit, forcat e policisë sekuestruan një sasi të konsiderueshme armësh dhe pajisjesh të ndaluara, përfshirë: 3 armë zjarri (pistoleta), municion luftarak, një elektroshot (dorezë neuroparalizuese), 4 radio policie, një jelek me mbishkrimin “Policia”, sende në formë pistolete dhe sinjalizues metalik, një thikë, një shkop metalik, një shumë parash, 4 automjete, 13 celularë dhe një pajisje DVR.
Sipas burimeve zyrtare, personat e arrestuar janë me precedentë penalë të theksuar në fushën e krimeve kundër personit dhe narkotikëve, ndërsa konsiderohen me rrezikshmëri të lartë shoqërore. Operacioni është zhvilluar në kuadër të goditjes së grupeve kriminale që veprojnë në qarkun e Elbasanit, dhe po vijon nën drejtimin e Prokurorisë së Elbasanit për identifikimin e lidhjeve të mundshme të të arrestuarve me ngjarje të tjera kriminale në qytet.
Elbasan/Si rezultat i administrimit të shpejtë të informacioneve të siguruara në rrugë operative, u finalizua në drejtimin e Prokurorisë, operacioni policor i koduar “Fast”, për goditjen e veprimtarisë kriminale në fushën e armëmbajtjes pa leje.
Sekuestrohen 3 armë zjarri pistoleta dhe municion luftarak, elektroshot (dorezë neuroparalizuese), 4 radio si të Policisë, jelek me mbishkrimin “Policia”, send në formë pistolete, sinjalizues (send metalik në formë pistolete), thikë, shkop metalik, shuma parash, 4 automjete, 13 celularë dhe DVR.
Vihen në pranga 14 shtetasit që i posedonin, të cilët u kapën në flagrancë në një lokal në Bradashesh.
Shtetasit e arrestuar, me precedent kriminal të theksuar në fushën e krimeve kundër personit dhe në fushën e narkotikëve (recidivistë), si dhe me rrezikshmëri të lartë shoqërore.
Në vijim të punës intensive për parandalimin dhe goditjen e veprimtarisë kriminale të armëmbajtjes pa leje, shërbimet e Komisariatit të Policisë Elbasan kanë siguruar informacion për një rast të armëmbajtjes pa leje. Si rezultat i administrimit të menjëhershëm të këtij informacioni, është organizuar dhe finalizuar në bashkëpunim me shërbimet e Forcës së Posaçme “Shqiponja” dhe të Forcës së Posaçme Operacionale, në drejtimin e Prokurorisë, operacioni policor i koduar “Fast”.
Në kuadër të operacioni, u arrestuan në flagrancë shtetasit: -E. T., 39 vjeç, H. M., 25 vjeç, A. K., 49 vjeç, M. S., 47 vjeç, B. M., 53 vjeç, J. M., 30 vjeç, A. D., 49 vjeç, E. D., 29 vjeç, banues në Tiranë; -T. Z., 52 vjeç, S. M., 46 vjeç, E. C., 36 vjeç, E. C., 32 vjeç, banues në Elbasan, B. H., banues në Itali dhe një 17-vjeçar (djali i shtetasit T. Z.).
Gjatë operacionit, shërbimet e Policisë kanë ndërhyrë në lokalin e shtetasit T. Z., në fshatin Bradashesh, ku ndodheshin këta 14 shtetas. Gjatë kontrollit në ambientet e lokalit u gjetën 3 armë zjarri dhe municion luftarak.
Në vijim, gjatë kontrollit në banesat e këtyre shtetasve, u gjetën elektroshot (dorezë neuroparalizuese), 4 radio si të Policisë, jelek me mbishkrimin “Policia”, send në formë pistolete, sinjalizues (send metalik në formë pistolete), thikë, shkop metalik, shuma parash, 4 automjete , 13 celularë dhe DVR.
Vijojnë hetimet për dokumentimin e plotë të veprimtarisë kriminale dhe për përcaktimin e përgjegjësisë penale të secilit prej shtetasve të arrestuar.
Materialet procedurale i janë referuar Prokurorisë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë të Juridiksionit të Përgjithshëm Elbasan, për veprat penale “Prodhimi dhe mbajtja pa leje e armëve luftarake dhe municionit”, “Kundërshtimi i punonjësit të policisë së rendit publik”, “Moskallëzimi i krimit”, “Veprime që pengojnë zbulimin e së vërtetës”, “Përkrahja e autorit të krimit”, “Mbajtja pa të drejtë e uniformës” dhe “Prodhimi, mbajtja, blerja apo shitja pa leje e armëve të ftohta”, të kryera në bashkëpunim.
Kanceret e prostatës mund të sillen shumë ndryshe, dhe ndërsa disa mund të përhapen shpejt, të tjerët rriten shumë ngadalë dhe mund të kenë nevojë për trajtim minimal ose edhe aspak.
Çfarë është kanceri i prostatës?
Prostata është një gjëndër me madhësinë e një arre që ndodhet pak poshtë fshikëzës brenda legenit.
Ajo rrethon uretrën – tubin që nxjerr urinën nga trupi përmes penisit.
Kanceri i prostatës – rritja jonormale dhe e pakontrolluar e qelizave – shpesh zhvillohet ngadalë.
Mund të mos ketë shenja ose simptoma për vite me radhë dhe disa njerëz nuk zhvillojnë kurrë probleme prej saj.
Por në të tjera, kanceri mund të jetë agresiv dhe vdekjeprurës.
Kanceri i prostatës që zbulohet herët ka shanset më të mira për trajtim të suksesshëm.
Sa i zakonshëm është kanceri i prostatës?
Organizata “Prostate Cancer UK” thotë se një në tetë burra do të preket nga kanceri i prostatës në një moment të jetës së tyre.
Rreth 52,300 burra diagnostikohen çdo vit në Mbretërinë e Bashkuar dhe ka rreth 12,200 vdekje nga kanceri i prostatës çdo vit, sipas Cancer Research UK.
Është më e zakonshme në moshat e vjetra – tek burrat mbi 75 vjeç. Rastet në moshën nën 50 vjeç janë të rralla.
Rreziku juaj për kancer të prostatës është më i lartë nëse keni një të afërm të ngushtë – një baba, vëlla, gjysh ose xhaxha – i cili ka pasur kancer të prostatës.
Është gjithashtu më e zakonshme tek burrat me ngjyrë.
Ish-çiklisti i pistës, Sir Chris Hoy, vuan nga kanceri i prostatës në fazë të avancuar dhe të pashërueshëm.
nevoja për të urinuar më shpesh – veçanërisht gjatë natës
vështirësi në fillimin e urinimit, rrjedhje e dobët dhe zgjatje e gjatë e urinimit
gjak në urinë ose spermë
Këto simptoma mund të shkaktohen edhe nga gjendje të tjera – por është e rëndësishme që çdo ndryshim të kontrollohet nga një mjek.
A ka ndonjë test për kancerin e prostatës?
Nuk ka një test të vetëm diagnostikues. Mjekët bëjnë një diagnozë bazuar në masa të ndryshme.
Kjo mund të përfshijë një analizë gjaku për antigjenin specifik të prostatës (PSA) dhe një skanim, si dhe një biopsi, e cila përfshin marrjen e një mostre të vogël indesh për ta ekzaminuar në laborator.
Testet PSA nuk përdoren rregullisht për të kontrolluar burrat e shëndetshëm për kancerin e prostatës sepse rezultatet mund të jenë të pasigurta.
Një PSA e lartë nuk do të thotë gjithmonë kancer. Mund të rritet nëse ka një infeksion, për shembull.
Disa burra me një PSA të ngritur mund të kenë një kancer të prostatës që nuk do të kishte shkaktuar probleme ose nuk do të kishte nevojë për trajtim, duke shkaktuar shqetësim të panevojshëm dhe hetime të mëtejshme.
Burrat mbi 50 vjeç zakonisht mund t’i kërkojnë mjekut të tyre të familjes një analizë gjaku PSA nëse dëshirojnë. Mjeku juaj i familjes do t’ju shpjegojë përfitimet dhe rreziqet e mundshme të kryerjes së një analize PSA.
Nëse vendosni që dëshironi një test PSA, duhet të përmbaheni nga aktiviteti seksual dhe ushtrimet e fuqishme, siç është çiklizmi, dy ditët e mëparshme, pasi kjo mund të ndikojë në rezultate.
Mjekët po shqyrtojnë gjithashtu nëse shtimi i skanimeve MRI në testet PSA mund ta përmirësojë situatën.
A do të ndihmonte një program për shqyrtimin e prostatës?
Studiuesit kanë shqyrtuar vazhdimisht nëse do të ishte e dobishme të futej ky shqyrtim.
Këto studime, në përgjithësi, tregojnë se ofrimi i një testi PSA për të gjithë burrat e një moshe të caktuar do të çonte vetëm në një ulje të vogël të numrit të burrave që vdesin nga kanceri i prostatës.
Megjithatë, raporti më i fundit nga Prostate Cancer Research, i jashtëmbën thirrje për një program depistimi të synuar për burrat e moshës 45-69 vjeç me histori familjare të kancerit të prostatës dhe burrat me ngjyrë. Ky grup përfshin rreth 1.3 milion burra në Mbretërinë e Bashkuar.
Organizata bamirëse vlerëson se programi do të kushtojë 25 milionë paund në vit – ose rreth 18 paund për pacient – ngjashëm me depistimin për kancerin e zorrëve dhe të gjirit.
Ai thotë se përfitimet e futjes së shqyrtimit të synuar për ata që janë në rrezikun më të lartë do të tejkalonin kostot financiare dhe logjistike.
Por të tjerë kanë argumentuar se kjo do t’ua hiqte kapacitetin e skanimit pacientëve që trajtohen për sëmundje të tjera.
Disa ekspertë mjekësorë janë skeptikë në lidhje me vlerën e shqyrtimit. Ata argumentojnë se ekziston ende rreziku që pacientët të trajtohen për kancerin kur nuk është absolutisht e nevojshme dhe më pas do të duhet të jetojnë me efekte anësore të tilla si inkontinenca dhe mosfunksionimi erektil.
Si trajtohet kanceri i prostatës?
Janë në dispozicion mundësi të ndryshme dhe mjeku juaj do të jetë në gjendje t’ju këshillojë se cila mund të jetë më e përshtatshme.
Nëse kanceri është në një fazë të hershme dhe nuk shkakton simptoma ose nuk rritet me shpejtësi, mund të jetë e mundur ta mbani nën vëzhgim ose ta “vëzhgoni dhe prisni”.
Disa lloje kanceri të prostatës mund të shërohen me trajtime të tilla si kirurgjia dhe radioterapia.
Terapia hormonale gjithashtu mund të ngadalësojë rritjen e kancerit.
Mund të jetë gjithashtu e mundur të shkatërrohen qelizat kancerogjene duke përdorur të ftohtin ekstrem (krioterapi) ose ultratinguj të fokusuar me intensitet të lartë.
Një program i synuar i shqyrtimit të kancerit të prostatës për burrat në rrezik më të lartë mund të “shpëtojë jetë të panumërta”, tha ish-kryeministri Rishi Sunak për BBC-në.
Organizata për Kërkime mbi Kancerin e Prostatës, në të cilën Sunak është mbështetës, ka publikuar një raport mbi kostot dhe përfitimet e një iniciative të tillë. Ai do të përqendrohet te burrat me ngjyrë dhe/ose ata me histori familjare të kancerit të prostatës, të moshës 45-69 vjeç.
Sunak tha se është “i bindur për urgjencën” e futjes së një programi të tillë, i cili beson se do të ishte i përballueshëm dhe i realizueshëm.
Por disa ekspertë mjekësorë janë skeptikë në lidhje me vlerën e shqyrtimit, duke argumentuar se ekziston rreziku që pacientët të trajtohen për kancerin në mënyrë të panevojshme.
Kërkimet për Kancerin e Prostatës vlerësojnë se programi i shqyrtimit, i cili do të përfshijë një skanim MRI, një test gjaku PSA (antigjen specifik i prostatës) dhe një biopsi, do të kushtojë 25 milionë paund në vit – ose rreth 18 paund për pacient – ngjashëm me shqyrtimin e kancerit të zorrëve dhe të gjirit.
Supozohet se 20% e burrave të kualifikuar – nga të cilët vlerësohet se janë rreth 1.3 milion në Mbretërinë e Bashkuar – do të ftohen çdo vit, me një normë pjesëmarrjeje prej 72%. Aktiviteti diagnostikues (skanimet dhe biopsitë) do të duhet të rritet me 23%, me vetëm një rritje modeste të stafit të NHS, thotë organizata bamirëse.
Prostata është një gjëndër në formë arre në bazën e fshikëzës që rritet natyrshëm me moshën, por ndonjëherë mund të bëhet kanceroze kur qelizat rriten në mënyrë të pakontrolluar. Kanceri i prostatës mund të jetë pa simptoma në fazat e hershme.
I pyetur nëse mund të kishte bërë më shumë gjatë kohës që ishte në Downing Street për të nxitur çështjen e shqyrtimit të kancerit të prostatës, Sunak tha se testimi tani ishte bërë më i besueshëm përmes përdorimit të skanimeve MRI.
“Kam pasur familjarë dhe miq që janë prekur nga kjo – për fat të mirë nuk kanë humbur jetën – por kjo pjesërisht më ka bërë të vetëdijshëm pse është kaq e rëndësishme ta kapim herët – mjekët janë shumë të shkëlqyer tani në trajtimin e sëmundjes nëse e kapni herët.”
Sunak tha se burrat, përfshirë edhe veten e tij, shpesh ngurronin të flisnin hapur për çështjet shëndetësore: “Kjo është arsyeja pse një program proaktiv i kontrollit të synuar mund të bënte një ndryshim në shpëtimin e jetëve.”
Më shumë se 58,000 burra u diagnostikuan me kancer të prostatës vetëm në Angli në vitin 2024, një rritje prej 9% krahasuar me vitin 2023, sipas shifrave të fundit nga Auditimi Kombëtar i Kancerit të Prostatës., i jashtëmshfaqje.
Ndërkohë, një në katër burra me ngjyrë do të diagnostikohet me kancer të prostatës, krahasuar me një në tetë burra të bardhë dhe një në 13 burra të etnive të tjera, sipas Prostate Cancer Research. Burrat kanë gjithashtu më shumë se dyfish më shumë gjasa të zhvillojnë kancerin nëse kanë një histori familjare të tij.
Komiteti Kombëtar i Shqyrtimit në Mbretërinë e Bashkuar po e rishqyrton aktualisht vendimin e tij të pesë viteve më parë për të mos rekomanduar shqyrtimin rutinë. Raportet e medias sugjerojnë se ai mund të qëndrojë në qëndrimin e tij aktual.
Urologu, Prof. Noel Clarke, që përfaqëson Shoqatën Britanike të Kirurgëve Urologjikë, i tha auditit kombëtar se, ndërsa kjo ishte inkurajuese që më shumë burra po diagnostikoheshin dhe trajtoheshin më herët, “ne gjithashtu duhet të trajtojmë pabarazitë e zbuluara nga auditi në mënyrë që mosha ose kodi postar të mos përcaktojnë kurrë cilësinë e kujdesit që marrin burrat”.
Regjisori fitues i çmimit Oskar, Sir Steve McQueen, vdekja e babait të të cilit nga sëmundja e shtyu të kërkonte më shumë informacion rreth saj, pajtohet.
“E kam shumë, shumë të vështirë të mendoj se vetëm për shkak se njerëzit kanë një lloj të caktuar privilegji, ata mund të trajtohen. Është e padrejtë”, tha ai për programin Today të BBC Radio 4.
Ai shtoi se një kontroll më i gjerë i kancerit të prostatës mund të ndihmojë në “barazimin” e situatës.
Sir Steve u diagnostikua vetë me kancer të prostatës në vitin 2022, por u shërua plotësisht.
“Unë kisha potencialin ta gjeja këtë kancer, babai im jo. Tani kemi potencialin të shërojmë kaq shumë burra nga kjo, kur ata as nuk e dinë që kanë kancer”, tha ai.
Sir Chris Hoy vuan nga kanceri i prostatës në fazë të avancuar dhe të pashërueshme.
Kampioni olimpik i çiklizmit, Sir Chris Hoy, i cili vuan nga kanceri i avancuar i prostatës, po mbështet kontrollet më të hershme.
Ai dëshiron që të ulet pragu i moshës për të kërkuar një test gjaku për PSA-në. Aktualisht, ky test nuk u ofrohet rregullisht burrave pa simptoma që janë nën 50 vjeç.
Megjithatë, testi PSA është i diskutueshëm. Nivelet mund të rriten për arsye të tjera përveç kancerit, siç janë infeksionet, duke çuar në rezultate pozitive të rreme. Kritikët thonë se kjo mund të rezultojë në trajtim të panevojshëm dhe efekte anësore.
Sipas autorëve të raportit, përfitimet e futjes së kontrollit të synuar për ata që janë në rrezik më të lartë i tejkalojnë kostot financiare dhe logjistike.
Profesori Hashim Ahmed, Kryetar i Urologjisë në Imperial College, thotë se nevojiten më shumë kërkime për të përcaktuar vlerën e mundshme të shqyrtimit.
“Problemi është se shpesh mund të gjejmë sëmundje që nuk kanë nevojë të trajtohen dhe përfundojmë duke shkaktuar dëm… dhe shqetësimi im për momentin është se ekuacioni i raportit dëm-përfitim nuk është plotësisht i saktë.”
Efektet anësore të mundshme të trajtimit të kancerit të prostatës janë inkontinenca dhe mosfunksionimi erektil.
David Bateman u diagnostikua me kancer të prostatës në moshën 59 vjeç.
Zërat e pacientëve po ndihmojnë në formësimin e debatit. Gjatë një vizite të kohëve të fundit në një klinikë për kancerin e prostatës në Spitalin Guy’s në Londër, Sunak takoi 66-vjeçarin David Bateman.
Ai u diagnostikua me kancer në moshën 59 vjeç, pasi kërkoi një test SPA dhe iu tha se kanceri ishte përhapur në legenin e tij.
Që atëherë, zotit Bateman i është dhënë kimioterapia, radioterapia dhe trajtimi hormonal, por nuk mund të shërohet. Ai mbështet shqyrtimin për ata që janë potencialisht të prekshëm.
“Kjo është shumë e rëndësishme për mua për shkak të djemve të mi – ata janë 38 dhe 40 vjeç – dua që ata të kontrollohen sa më shpejt të jetë e mundur. Nëse do të kisha bërë kontrollin në moshën 50 vjeç, jam i sigurt se nuk do të isha në pozicionin që jam sot”, tha ai.
Qeveria holandeze ka ndërmarrë një hap “shumë të jashtëzakonshëm”, duke marrë kontrollin e “Nexperia”, një prodhues çipash me seli në Holandë, por në pronësi të kompanisë kineze Wingtech. Ky vendim historik, i bazuar në Aktin e Disponueshmërisë së Mallrave, synon të mbrojë furnizimin evropian me gjysmëpërçues kritikë dhe të ruajë sigurinë ekonomike të Evropës.
Ministria Holandeze e Ekonomisë theksoi se vendimi erdhi pas “sinjaleve akute të mangësive serioze të qeverisjes” brenda Nexperia-s, të cilat përbënin një “kërcënim për vazhdimësinë dhe ruajtjen në tokën holandeze dhe evropiane të njohurive dhe aftësive thelbësore teknologjike.”
Ministri Holandez i Çështjeve Ekonomike, Vincent Karremans, tashmë ka autoritetin të anulojë ose bllokojë vendimet e Nexperia-s nëse ato vlerësohen si të dëmshme për interesat e kompanisë, të ardhmen e saj në Evropë, ose në rast se rrezikohet furnizimi me çipa në situata emergjence.
Zyrtarët holandezë theksuan se humbja e këtyre aftësive teknologjike mund të përbënte një rrezik për sigurinë ekonomike holandeze dhe evropiane, megjithëse nuk dhanë detaje specifike mbi rrezikshmërinë e operacioneve të firmës.
Vendimi holandez rrezikon të thellojë tensionet tregtare midis Bashkimit Evropian dhe Kinës. Ky zhvillim vjen pasi SHBA-ja e vendosi Wingtech në “listën e entiteteve” në dhjetor 2024, duke e konsideruar një shqetësim për sigurinë kombëtare dhe duke ndaluar eksportet e teknologjisë amerikane pa miratim të posaçëm.
Zyrtarët shëndetësorë në Angli kanë dhënë alarmin pasi rastet e tuberkulozit (TB) – sëmundja infektive më vdekjeprurëse në botë – janë rritur ndjeshëm vitin e fundit.
Sipas të dhënave të publikuara nga Agjencia e Sigurisë Shëndetësore të Mbretërisë së Bashkuar (UKHSA), gjatë vitit 2024 u regjistruan 5,490 raste tuberkulozi, një rritje prej 13.6% krahasuar me vitin 2023 (4,831 raste).
Edhe pse rreziku për popullatën e përgjithshme mbetet i ulët, ekspertët paralajmërojnë se TB përhapet lehtësisht dhe mund të jetë fatal nëse nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë.
Tuberkulozi shkaktohet nga bakteri Mycobacterium tuberculosis dhe zakonisht prek mushkëritë, por mund të përhapet edhe në tru, shtyllë kurrizore apo veshka.
Simptomat kryesore, të cilat shpesh zhvillohen ngadalë për javë apo muaj, përfshijnë:
Kollë të vazhdueshme që zgjat mbi tre javë (ndonjëherë me gjak)
Temperaturë
Djersitje nate
Lodhje kronike
Humbje peshe dhe oreksi
Nëse nuk trajtohet, TB mund të dëmtojë rëndë mushkëritë ose të përhapet nëpërmjet gjakut, duke shkaktuar komplikacione fatale si meningiti apo dështimi i organeve.
Tuberkulozi mbetet sëmundja infektive më vdekjeprurëse në botë: sipas OBSH-së, vetëm në vitin 2023 vrau rreth 1.25 milionë njerëz, më shumë se HIV, malaria apo Covid-19.
Trajtimi është i mundur me antibiotikë për të paktën gjashtë muaj, por pacientët duhet të përfundojnë të gjithë ciklin për të shmangur rezistencën ndaj ilaçeve.
Sëmundja përhapet përmes kontaktit të zgjatur me një person të infektuar (kur kollitet, teshtin apo flet), por jo lehtësisht përmes kontakteve të shkurtra. Megjithatë, shkencëtarët theksojnë se është si e parandalueshme, ashtu edhe e shërueshme, me mbi 84% të pacientëve që kurohen brenda një viti.
Në Angli, shkalla e infeksionit është aktualisht 9.4 raste për 100,000 banorë, ende më poshtë se kulmi i vitit 2011 (15.6), por në rritje të vazhdueshme.
82% e rasteve të reja i përkasin personave të lindur jashtë Mbretërisë së Bashkuar.
Megjithatë, është vërejtur rritje edhe te personat e lindur në Angli.
Shkalla më e lartë është në Londër (20.6 për 100,000), e ndjekur nga West Midlands (11.5 për 100,000).
Një tjetër shqetësim i madh është rezistenca ndaj antibiotikëve: në vitin 2024, 2.2% e rasteve ishin rezistente ndaj disa ilaçeve, duke e bërë trajtimin më të gjatë dhe më të komplikuar.
Dr. Esther Robinson nga UKHSA tha:
“Është e rëndësishme të kujtojmë se jo çdo kollë e gjatë shoqëruar me temperaturë është grip apo Covid. Një kollë që zgjat mbi tre javë, shpesh me sekrecione, mund të tregojë probleme më serioze, përfshirë tuberkulozin. Konsultohuni me mjekun tuaj, sidomos nëse vini nga vende me incidencë të lartë të TB-së.”
Qeveria britanike ka shpallur një plan të ri kombëtar 2026–2031 për të ulur përhapjen e sëmundjes, për të përmirësuar diagnostikimin dhe aksesin në trajtim, si dhe për të ndihmuar grupet më të rrezikuara.
Rey Manaj shënoi mbrëmë golin që i hap rrugën Shqipërisë për pjesëmarrje në Botëror! Ishte momenti më i bukur i karrierës së tij dhe, ndoshta, i gjithë kombëtares shqiptare. Për atë emocion, ai tha se ishte i gatshëm të jepte 10 vite jetë. Gëzimi i tij u shpreh natyrshëm: fluturoi duke formuar me duar shqiponjën dykrenare. Ky gjest, një simbol krenarie dhe kujtesë për origjinën, u fiksua në foto, në mendjen e shqiptarëve dhe, pak sekonda më pas, u ndëshkua me karton të verdhë.
Kur u pyet pas ndeshjes, Manaj nuk mbante mend as dënimin, as arsyen. Por arbitri nuk foli: rregullorja foli për të. Sipas UEFA-s dhe FIFA-s, çdo shenjë që mund të interpretohet si “mesazh politik ose provokues” është e ndaluar. Kështu, shqiponja dykrenare, e cila është në qendër të flamurit të Shqipërisë dhe në vetë fanellën e kombëtares, trajtohet sikur të jetë një simbol urrejtjeje. Këtu qëndron paradoksi: institucioni që e pranon shqiponjën në uniformë, e dënon po atë shenjë kur bëhet me duar.
UEFA dhe FIFA kanë qëllim të mirë për ta mbajtur futbollin larg politikës, por bëjnë një gabim thelbësor kur vënë shenjën e barazimit mes nacionalizmit përçarës dhe identitetit kulturor. Çfarë përbën ky gjest që e bën atë të quhet “ekstremizëm”? Asgjë. Është një shenjë që s’bën thirrje as për luftë, as për urrejtje, por është thjesht një kujtesë për origjinën. Shqiptarët, kudo që ndodhen, e kanë bërë atë gjest në gëzim, në krenari, në art, në sport. Nga Rita Ora në Wembley, te Xhaka dhe Shaqiri në Rusi, e deri te çdo fëmijë shqiptar në diasporë që e mëson shqiponjën para alfabetit. Nuk është gjest që bëhet vetëm kur luhet ndaj Serbisë!
Shqiponja dykrenare nuk është simbol lufte, por simbol bashkimi. Ajo ka lindur në flamurin e Skënderbeut, është flamur zyrtar i shtetit shqiptar, anëtar i OKB-së, valon në çdo ndeshje ndërkombëtare dhe, më e rëndësishmja, është pjesë e stemës së Federatës Shqiptare të Futbollit, e miratuar vetë nga UEFA dhe FIFA.
Penalizimi i një lojtari për një simbol që është i ligjshëm dhe përfaqësues zyrtar i shtetit të tij, është jo vetëm paradoks i hapur, por edhe padrejtësi e madhe. Është sikur të ndëshkosh një brazilian që vallëzon Samba pas golit, apo një japonez që përkulet nga respekti; ato janë shfaqje të natyrshme të identitetit kombëtar.
Federata Futbollit dhe diplomacia duhet të ndërhyjnë duke kërkuar një sqarim zyrtar nga UEFA dhe FIFA. Nëse shqiponja është në flamur, në fanellë, dhe në identitetin e një kombi anëtar, si mund të quhet papritmas “e ndaluar” në duart e një futbollisti?
Nëse ajo përbën “rrezik politik”, atëherë duhet të ndalohen të gjitha flamujt, të gjitha himnet dhe të gjitha uniformat kombëtare, sepse secila prej tyre ka një histori, një ndjenjë dhe një kujtesë që dikush diku mund ta quajë “provokim”. Vijon në koment
Kur piktori i ri mbeti i plagosur rëndë pasi u rrëzua nga biçikleta, ai filloi të shkruante – me një gjallëri të mahnitshme. Ndërsa pikturat e tij shfaqen, romancieri Alan Hollinghurst feston këtë talent të zjarrtë.
PSe si ishte jeta e Denton Welch para aksidentit, e dimë nga librat që shkroi pas tij. Ato japin një pamje të përvojës së një adoleshenti të pakrahasueshme në gjallërinë dhe çuditshmërinë e saj. Welch lindi në Shangai në vitin 1915, nga një nënë amerikane dhe një baba biznesmen anglez, dhe u soll në Angli kur ishte katër vjeç. Në librin e tij të parë, “Vizita e Parë” e vitit 1943, ai përshkruan kthimin e tij në Kinë në vitin 1932, pasi ishte arratisur nga shkolla Repton në Derbyshire.
Të gjitha karakteristikat e tij si shkrimtar janë të dukshme që në fillim: një sinqeritet i habitshëm në reagimin ndaj ndjesive të të gjitha llojeve, me neverinë fëminore të regjistruar po aq qartë sa edhe tërheqjen; një qartësi stili e paprekur nga konvencionet letrare; dhe një solipsizëm i egër, ndjenja e tij për të tjerët e saktë dhe shpesh e pakursyer, por qëllimi i tij mbizotërues është regjistrimi i nevojave, emocioneve dhe perceptimeve të tij: jo vetëm gjërat e para, por edhe ndjenjat akutisht subjektive që ato ngjallin tek ai.
Për romanin e tij të shkurtër të vitit 1945, “Në Rini është Kënaqësi” , ai shkroi në vetën e tretë për pushimet që kishte kaluar në moshën 15 vjeç me të atin dhe dy vëllezërit e tij më të mëdhenj në një hotel fshati në Surrey. Libri zgjeron ndjesinë tonë për një paradoks qendror tek Welch. Nga njëra anë, është etja e tij për ndjesi të egra fizike, e përqendruar këtu tek një kryetar skautësh që bën kamping në pyllin aty pranë me dy djem adoleshentë, të cilët nxisin fantazitë e një alternative homoerotike ndaj familjes konvencionale nga e cila Welch vazhdon të përpiqet të shpëtojë.
The Postern, Tunbridge, nga Denton Welch. Fotografia: Denton Welch. Mirësjellje e John Swarbrooke Fine Art
Nga ana tjetër, është dëshira e tij për gjëra të vjetra dhe prekëse dhe të brishta, njohja e tij e parakohshme e ndërtesave, dekorimeve, porcelanit dhe objekteve të vertu . Që nga fëmijëria, ai kishte zhvilluar një shije shumë personale, të ndjekur gjatë gjithë jetës së tij të shkurtër si i rritur në vizita të mprehta në dyqanet dhe shitjet e mbeturinave në Kent, kështu që shtëpitë e tij të ndryshme të improvizuara u bënë muze të vegjël të ndjeshmërisë së tij – jo të asaj që ai e quante “shije e mërzitshme e ringjalljes së shekullit të 18-të”, por të një shijeje të fuqishme, të ndritshme, eklektike jo-angleze, “‘Walter Scott’ i bukur”. Grumbullimi i tij i objekteve ilustrohet në shumë fotografi të vendosura me kujdes dhe pasqyrohet më në mënyrë të tërthortë në një numër pikturash dhe vizatimesh të tij.
Ka një pamje tjetër domethënëse të Welch-it, tani 20 vjeç, dhe student në shkollën e artit Goldsmiths në Londër. Ky është portreti i bukur nga miku i tij Gerald Leet, i cili e tregon atë të mbështetur në një divan me flanelë gri dhe një pulovër të verdhë me jakë të rrumbullakët, por zbathur, dhe me diçka pak provokuese rreth tij – një odalisk djaloshar me syze dhe rroba të ngrohta angleze. Libri që e mban lirshëm në dorën e majtë dhe që i mbulon ijët, është Poezi dhe Ese të Oscar Wilde, në serinë e fundit të Collins Pocket Classics. Sytë e tij blu, shumë më të zbehtë se në autoportretet e Welch-it, kanë një intensitet të paharrueshëm. Ato sinjalizojnë ndjenjën e tij të fortë private për veten dhe për atë që ka në dorë të bëjë.
Autoportret mahnitës …. Fotografia: Denton Welch. Mirësjellje e John Swarbrooke Fine Art
Në Goldsmiths, Welch, duke punuar kryesisht në dhomën e urgjencës dhe me gips, kishte qenë mjaft i pasigurt duke “ndjekur rrugën e tij”. Ne nuk mund ta dimë se sa larg ose në çfarë drejtimi do të kishte shkuar nëse do ta kishte mbaruar shkollimin. Në qershor të vitit 1935, ai u rrëzua nga biçikleta në një pjesë të hapur të rrugës në jug të Londrës dhe pësoi lëndime të rënda në shpinë dhe në një numër organesh të brendshme. Muajt e tij në spital dhe në azile pleqsh përshkruhen në librin e tij të fundit “Një zë përmes një reje”, i cili nuk kishte mbaruar plotësisht në kohën e vdekjes së tij, në moshën 33 vjeç, në vitin 1948. Gjatë atyre 13 viteve midis aksidentit dhe vdekjes, vendosmëria dhe etja e tij për jetën dhanë fryte në një krijimtari sfiduese origjinale, si shkrimtar dhe artist.
Pikturat e Welch-it, disa prej të cilave sapo janë shfaqur në John Swarbrooke Fine Art në Londër, janë po aq të tijat sa edhe librat e tij, megjithëse ato kanë tendencë të jenë më të punuara dhe ndonjëherë janë çuditërisht të përpunuara. Grumbullimi i njësive të vogla të ndjesisë në prozën e tij ka një paralele të qartë në mënyrën se si ai e përshkroi punën mbi një pikturë me anë të një procesi shtimi, duke filluar me një vazo me lule dhe duke futur elementë të papritur ndërsa vazhdonte: “Evolucion, jo planifikim!”
Por aty ku kënaqësia e prozës qëndron në transparencën e saj absolute, ajo e pikturave më interesante qëndron në errësirën e tyre. Për librat e tij, ai dizajnoi kopertina, fundfaqe, ballina, faqe titulli dhe tituj të ndërlikuar seksionesh që përfshinin repertorin e tij privat të gjërave të gjalla dhe të pajetë, pemëve, librave, guaskave, maceve dhe kupidonëve. Shpesh nuk mund të jesh i sigurt nëse një objekt në një pikturë të Welch është vizatuar nga jeta apo nga përshkrime të tjera të saj, në skulpturë, porcelan, punime druri ose qëndisje. Format shtazore dhe bimore në ndryshim që ai i kishte njohur që nga fëmijëria në punimet me rripa dhe gips të shtëpive të mëdha elizabetiane rikrijohen në dizajnet e tij. Vizatimet dhe akuarelet e mëvonshme marrin pamjen e gravurave të punuara dendur.
Peizazhet e Welch-it janë pak a shumë të lira nga bashkëvendosjet sureale të natyrave të tij të gjalla dhe ndonjëherë të zymta; megjithëse vepra e vonë “Vila në pyll” është plot me detaje shqetësuese të librit me përralla. Ai i nënçmoi portretet e tij të njerëzve të tjerë, të cilat kanë tendencë të jenë të thjeshta dhe mbresëlënëse dhe jo veçanërisht simpatike. Por ka edhe shtatë autoportrete tërheqëse (asnjë i ekspozuar gjatë jetës së tij), të thjeshta në ngjyrosje dhe kompozim, disa më të vetëdijshme se të tjerat për modele që shkojnë deri në Rilindje. Ndryshe nga përpjekjet energjike të librave për të rigjetur rininë e tij, këto janë përballje të zymta me të tashmen dhe, pa dyshim, me pyetje edhe për të ardhmen.
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
