Pas më shumë se tre vjet lufte, Ukraina ka pranuar një propozim të SHBA-së për një armëpushim të menjëhershëm.
Armëpushimi prej 30 ditëve do të hyjë në fuqi nëse Rusia pranon të njëjtat kushte, sipas një deklarate të përbashkët nga qeveritë e Ukrainës dhe të SHBA-së.
Përkufizimi i marrëveshjes pasoi tetë orë bisedimesh në Jeddah, Arabinë Saudite, mes grupeve përfshirë Sekretarin e Shtetit të SHBA-së, Marco Rubio, dhe nga ana ukrainase, shefin e shtabit të presidentit Volodymyr Zelensky, Andriy Yermak, shkruan politico.
Në një mesazh në platformën X, Zelensky shpjegoi se plani do të përfshinte “një armëpushim të plotë të përkohshëm për 30 ditë, jo vetëm duke ndaluar sulmet me raketa, dronë dhe bomba, jo vetëm në Detin e Zi, por edhe përgjatë gjithë vijës së frontit. Ukraina është gati të pranojë këtë propozim – ne e shohim si një hap pozitiv dhe jemi gati ta pranojmë. Tani, është puna e Shteteve të Bashkuara për të bindur Rusinë ta bëjë të njëjtën gjë”.
Presidenti amerikan, Donald Trump, tha se do të flasë me liderin rus, Vladimir Putin për pranimin e planit të armëpushimit, transmeton Telegrafi.
“Duhet dy njerëz për të vallëzuar tangon”, tha ai.
Luftimet mund të ndalen menjëherë – nëse pranon Rusia
Ekipi i Trumpit thotë se tani do ta çojë planin për një armëpushim 30-ditor në Moskë. “Topi është tani në fushën e tyre”, tha Rubio. Rusia ka qenë deri më tani e kënaqur me qëndrimin e Trumpit, dhe armëpushimi nuk imponon asnjë kusht paraprak për Kremlinin, për aq sa dihet, përveç një pauze në luftë.
Sipas planit të paraqitur për armëpushim, pauza në luftë do të mundësonte hapa humanitar, përfshirë këmbimin e të burgosurve të luftës, çlirimin e civilëve të ndaluar “dhe kthimin e fëmijëve ukrainas të transferuar me forcë,” thuhet në deklaratën e përbashkët.
A do të pranojë Putin?
Përgjigja fillestare e Moskës nuk ishte pikërisht entuziaste. Duke folur për shërbimin e lajmeve shtetëror të Rusisë TASS, zëdhënësja e ministrisë së Jashtme, Maria Zakharova, tha se “ne nuk përjashtojmë kontakte me përfaqësues të SHBA-së në ditët në vijim”.
Përfaqësuesit perëndimorë kanë qenë gjithmonë skeptikë nëse Putin është vërtet i interesuar për paqe afatgjatë, edhe nëse pranon një armëpushim 30-ditor. Rusia ka fituar terren në fushën e betejës, me ndihmën e shteteve të tjera, përfshirë Korenë e Veriut, Kinën dhe Iranin.
Putin ka shtruar gjithashtu kërkesa për një marrëveshje të qëndrueshme që duket se është e pamundur për Ukrainën ta pranojë, përfshirë një ndalim për paqeruajtësit evropianë dhe njohjen ndërkombëtare për territoret e pushtuara nga Rusia.
A do të bëjë kompromis për këto kushte vetëm sepse Trump dëshiron që ai ta bëjë?
SHBA po ndan përsëri inteligjencën me Ukrainën
Pas hapit të rrezikshëm të ndalimit të furnizimit me pajisje ushtarake dhe inteligjencë për Kievin, SHBA tani ka rënë dakord të rifillojë ndarjen e informacionit të saj sekret. Ajo gjithashtu do të rinisë “ndihmën për sigurinë”.
Kjo nuk është një marrëveshje paqeje
Kushtet e propozimit janë për një armëpushim të përkohshëm që mund të zgjatet nëse të dyja palët bien dakord. Pasi luftimet të ndalen, negociatat do të fillojnë menjëherë për kushtet e një paqeje të qëndrueshme. Si SHBA dhe Ukraina kanë premtuar të emërojnë ekipet e tyre negociuese sa më shpejt të jetë e mundur.
Kjo nuk është një marrëveshje për mineralet
Trump ka bërë të qartë se ai dëshiron qasje në rezervat e Ukrainës për mineralet kritike si litiumi, urani dhe titani. Zelensky pritej të nënshkruante një marrëveshje për të drejtat e zhvillimit të mineraleve për kompanitë amerikane gjatë vizitës në Shtëpinë e Bardhë dy javë më parë, por ajo dështoi gjatë një mosmarrëveshjeje të ashpër publike me Trumpin dhe zëvendëspresidentin, JD Vance.
Pas njoftimit të planit të armëpushimit të martën, Trump u tha gazetarëve se do ta ftojë Zelenskyn përsëri në Shtëpinë e Bardhë.
Ukraina nuk ka dorëzuar asnjë territor – ende
Para bisedimeve, Rubio paralajmëroi Kievin se do të duhet të bëjë koncesione, përfshirë për territoret. Por gjatë tetë orëve të diskutimeve në Jeddah të martën, tema e dorëzimit të territoreve nuk është përmendur as fare, sipas një zyrtari ukrainas. Megjithatë, kjo çështje do të shtrohet me siguri nëse fillojnë negociatat substanciale për një zgjidhje të përhershme.
Trump nuk ka pranuar të ofrojë garanci për sigurinë
Presidenti i SHBA-së ka bërë të qartë se ai nuk është i prirur të garantojë “shumë” për sigurinë e ardhshme të Ukrainës, duke e parë këtë si një punë për Evropën, jo për Amerikën. Asgjë në deklaratën e përbashkët të të martës nuk sugjeron se kjo ka ndryshuar.
Evropa duhet ‘të jetë e përfshirë’
Deklarata tha se ukrainasit donin që “partnerët evropianë” të ishin të përfshirë në procesin e paqes. Megjithatë, nuk ishte e qartë nëse pala amerikane e pranoi këtë pikë.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dhe kryeministri britanik, Keir Starmer ishin të shpejtë të lavdëronin progresin drejt paqes në bisedime.
Çfarë ndodh tani?
Starmer do të mbledhë një takim të liderëve evropianë dhe të tjerë të shtunën. Ai ka punuar me Presidentin francez, Emmanuel Macron për të formuar një “koalicion të gatshëm” – shtete që janë të gatshme të dërgojnë trupa si paqeruajtës ose të ofrojnë mbështetje tjetër për një mision ndërkombëtar për të mbështetur një armëpushim të përhershëm.
SHBA nuk është pjesë e këtyre diskutimeve, pasi qeveria e Trump ka sinjalizuar se nuk do të ketë trupa amerikane në terren.
Shumë do të varen nga nëse koalicioni i Starmer dhe Macron është mjaft i fortë për të bindur ukrainasit se do të ndalojë sulmet ruse, dhe mjaft neutral për të bindur Putinin se nuk është një kërcënim.
