Në Tiranën e Erion Veliajt, zhurmat nuk janë më problem për t’u zgjidhur, por një mundësi për të bërë tendera. Aty ku dikur bëheshin vargje për “Tironën e zhurmshme”, sot bëhen prokurime publike për të “zbuluar” burimin e tyre.
Kjo është Tirona jonë, Tirona kontradiktës…ATY KU KRYETARI BERTET ME MEGAFON/ Gjithçka mund të ndodhë, jetojmë në Tiron!”. Qysh kur ish-kryetari i bashkisë Tiranë, Edi Rama e këndoi këtë këngë në bashkëpunim me “West Side Family”, vetëm zhurmat nuk u zhdukën.
Tani për zhurmat nuk bëhen më vargje, por tendera! Erion Veliaj ia ka kaluar mësues Edit, nxjerr para edhe nga zhurmat. 50 milionë lekë jep kryebashkiaku që të “zbulojë” nga vjen zhurma?! Bashkia Tiranë ka planifikuar të shpenzojë plot 700 milionë lekë deri në vitin 2027 për një “Hartë Strategjike të Zhurmave”.
Por çfarë do të thotë realisht ky projekt? Në vend që të përdorë të dhënat ekzistuese nga institucionet përkatëse si Instituti i Shëndetit Publik dhe Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Bashkia vendos të hapë një tender të ri. Një tender që fillimisht u anulua më 12 gusht 2024 për mungesë ofertash, për t’u rishpallur sërish më 24 dhjetor 2024, në kulmin e festave të fundvitit.
Siç ndodh rëndom në prokurimet e Veliajt, edhe ky tender është pezulluar për shkak të një ankese nga një prej kompanive pjesëmarrëse, Environmental Management Consultants, e cila i është drejtuar Komisionit të Prokurimit Publik.
Është fjala për tenderin me objekt: “Krijimi i Hartës Strategjike të Zhurmave në Bashkinë e Tiranës”. Burimi i financimit për këtë hartë është buxheti i bashkisë që vihet vënë në dispozicion me anë të VKB-së nr.125, datë 22.12.2023 ‘’Për miratimin e programit buxhetor afatmesëm 2024-2026 dhe detajimin e buxhetit të Bashkisë Tiranë për vitin 2024”.
Tenderi u iniciua më 17 korrik 2024 me njoftimin në Agjencinë e Prokurimit Publik, me fond limit 4.999.722 lekë pa tvsh. Afati i fundit për paraqitjen dhe hapjen e ofertave ishte vendosur në datën 29 korrik 2024.
Tenderi u anulua në 12 gusht 2024. “Bazuar në Ligjin Nr. 162/2020, datë 23.12.2020 “Për Prokurimin Publik”, Neni 98, pika 1: b) në procedurat me një fazë nuk është dorëzuar asnjë ofertë e përshtatshme”, thuhet në njoftimin zyrtar. Duket se janë prishur pazaret!
Denoncimi në KPP
Tenderi u rishpall më 24 dhjetor 2024. Mes festave të fundvitit i erdhi radha edhe “hartës së zhurmave”.
Data e fundit për dorëzimin e dokumenteve ishte më 6 janar 2025, por ankesa e njërës prej studiove pjesëmarrëse e ka pezulluar procedurën. Operatori ekonomik “ENVIRONMENTAL MANAGEMENT CONSULTANTS” më 27 janar 2025 ka aplikuar online në Komisionin e Prokurimit Publik duke depozituar një ankesë për tenderin.
Shumë zhurmë… për 700 milionë lekë!
Erion Veliaj, siç është dëshmuar edhe nga hetimet dhe raportimet ne media, ka krijuar një rrjet kompanish të tipit “5D” që i mban me tendera. Dhe në këtë kuadër shpiken prokurime si ky që po raportojmë.
Nga shqyrtimi i objektit të tenderit, duket qartë se Bashkia Tiranë nuk ka funksion të merret me matjen e zhurmave, rrjedhimisht “hartën strategjike” duhet ta përpilojë me të dhënat e institucioneve të tjera shtetërore, që janë të akredituara dhe të ngarkuara me ligj.
Sipas dokumenteve të tenderit, Bashkia Tiranë ndërmerr nismën për të zbatuar një fushatë monitorimi në funksion të krijimit dhe miratimit të Hartës Strategjike të Zhurmës, si pjesë përbërëse e Planit Lokal për Menaxhimin e Zhurmave.
“Informacioni gjeneruar nga kjo fushatë monitorimi si edhe analiza e detajuar e përkthyer në hartëzimin e ndotjes do të mbështesë hartimin më tutje të masave të bazuara në fakte. Kjo në funksion të rritjes së shkallës mbrojtës së shëndetit dhe të mjedisit nga zhurmat, duke përcaktuar mënyrën e shmangies dhe masat për parandalimin, reduktimin dhe zhdukjen e efekteve të dëmshme të ekspozimit ndaj tyre, përfshirë bezdinë nga zhurma”, citojmë bashkinë.
Dhe kjo hartë “Heat-Map” do të shërbejë për shpalljen e zonave të qeta në mjedis të banuar ose në mjedis të hapur si dhe vendosja e kufizimeve për zhurmën në përputhje me nivelet e lejuara të zhurmave në mjedis sipas udhëzimit të Ministrisë.
Duket sikur bashkia po zbulon për herë të parë ekzistencën e zërit. Në fakt, për këtë qëllim, bën matje Instituti i Shëndetit Publik dhe Agjencia Kombëtare e Mjedisit. Ato kanë 15 stacione monitorimi në qytetin e Tiranës. Bashkia duhet t’i marrë ato të dhëna dhe të bëjë planet apo hartat e “luftës” kundër zhurmës.
Më poshtë është tabela e zonave më të ekzpozuara ndaj zhurmës në Tiranë.
Kjo është harta e monitorimit të zhurmave, që kërkon të bëjë me tender Veliaj:
Pra, me kërkesë të bashkisë mund të merren të dhëna të detajuara nga Instituti i Shëndetit Publik dhe të përditësohen hartat ekzistuese.
Për më tepër, Bashkia Tiranë ka shkuar më përpara dhe ka miratuar një Plan Veprimi për Kontrollin e Zhurmave (dokumenti më poshtë).
Jo vetëm kaq, por në këtë plan janë llogaritur edhe buxhetet sipas viteve që do të harxhohen për mbajtjen e zhurmave në normat e lejuara, që shkon në 700 milionë lekë dhe përfshin afatin deri në vitin 2027. Plani është porositur nga bashkia dhe është bërë nga një studio private,
“Kosto totale të njohura për zbatimin e masave të rekomanduara për periudhën 5 vjeçare përfshin: 70,000,000 Lekë (prokurime mallrash, shërbime konsulence, trajnime, mirëmbajtje dhe kalibrim pajisjesh, fushatë ndërgjegjësimi dhe edukimi, printime, etj). Zbatimi i Planit të Zhurmave është parashikuar të kërkojë një fond prej 30,000,000 Lekë vitin e parë për shkak të blerjes së pajisjeve, kalibrimit të tyre, trajnime, vendosja e mjeteve sinjalizuese…” citojmë planin.
Nëse janë blerë aparatet e matjen e nivelit të zërit, sipas planit, pse duhet tender për hartën e zhurmave? A nuk mundet bashkia të krijojë një database me matjet, apo një hartë?
Kujtojmë se kryetari i Bashkisë Tiranë, Erion Veliaj, është nën hetim nga SPAK. Prokuroria e Posaçme sqaroi se hetimet, ende në fazë paraprake, kishin gjetur prova për të paktën katër akuza.
A është ky një projekt i domosdoshëm? Apo një skemë e radhës për të kanalizuar fondet drejt rrjetit të kompanive që bashkia “ushqen” përmes tenderave?
Pse është ky tender i dyshimtë?
1. Institucionet kanë të dhëna ekzistuese – Në Shqipëri tashmë ka 15 stacione monitorimi të zhurmave. Nuk ka nevojë për tendera të rinj, por për përdorimin e të dhënave që ekzistojnë.
2. Bashkia nuk ka kompetencë për këtë çështje – Matja dhe monitorimi i ndotjes akustike nuk është funksion i pushtetit vendor, por i institucioneve të specializuara.
3. Kosto të fryra dhe tendera të panevojshëm – Veliaj ka miratuar një Plan Veprimi për Kontrollin e Zhurmave që parashikon shpenzimin e 70 milionë lekëve çdo vit për 5 vite me radhë, për pajisje, trajnime, mirëmbajtje e printime.
Pra, zhurmat në Tiranë nuk janë problem për t’u zgjidhur, por një burim i ri për të përfituar fonde publike.
Një kryetar bashkie nën hetim për korrupsion
Nuk është hera e parë që Erion Veliaj përfshihet në skema të dyshimta financiare. SPAK ka konfirmuar se kryebashkiaku i Tiranës është zyrtarisht nën hetim për korrupsion pasiv, pastrim parash dhe fshehje pasurie. Prokuroria ka bërë të ditur se ka prova konkrete që e lidhin Veliajn me disa vepra penale, përfshirë favorizime tenderash dhe marrëdhënie të dyshimta me bizneset që përfitojnë fonde publike.
Në këtë kontekst, edhe “Harta Strategjike e Zhurmave” duket më shumë si një tjetër mekanizëm për të ricikluar fondet publike në rrjetin e tij të kompanive të preferuara.
A do të zbulojë kjo hartë burimin e vërtetë të zhurmës në Tiranë? Ndoshta jo. Por një gjë është e sigurt: zhurma më e madhe në këtë qytet vjen nga skandalet dhe aferat e bashkisë.
