Ministrja britanike Angela Rayner u ka urdhëruar zyrtarëve kinezë të shpjegojnë pse i kanë redaktuar projektet për bodrumet dhe zonat e tjera në një “mega-ambasadë” që do të ndërtohet në Londër, raporton The Telegraph.
Rayner, e cila si ministre e Planifikimit është përgjegjëse për të vendosur nëse projekti në Royal Mint Court mund të vazhdojë, i ka dhënë Pekinit dy javë kohë për të shpjeguar pse pjesë të caktuara të planit janë “gri”.
Kjo vjen ndërsa frika se kompleksi mund të bëhet një vatër spiunazhi në zemër të Londrës është rritur dhe ka raportime se Kina mund t’i shndërrojë dhomat e bodrumit në “burgje spiunazhi”.
Kërkesat e Rayner u përcaktuan në një përditësim që departamenti i saj i dërgoi DP9, një konsulencë planifikimi që përfaqëson ambasadën kineze. Kjo sugjeron një ndryshim të mundshëm të tonit në qasjen e qeverisë britanike ndaj projektit.
Sir Keir Starmer loboi drejtpërdrejt për propozimet e kryeministrit kinez Xi Jinping dhe më parë kishte refuzuar të ndërhynte në projekt, pavarësisht presionit të SHBA-së për ta bllokuar atë për arsye sigurie.
Letra e Rayner, e dërguar të mërkurën, iu drejtua gjithashtu Yvette Cooper, Sekretares së Brendshme, dhe David Lammy, Sekretarit të Jashtëm. Aktorë të tjerë kyç, përfshirë këshillin vendor dhe Policinë Metropolitane, morën kopje të saj.
Nga mediat britanike u zbulua se Rayner i kishte kërkuar Pekinit të shpjegonte pse disa drafte të paraqitura si pjesë e planeve të ambasadës ishin shënuar si të redaktuara. Këto përfshijnë “planin master” të propozuar të bodrumit, i cili përmban dy grupe dhomash anonime dhe një tunel të etiketuar më parë nga kritikët si një “burg modern” i mundshëm për spiunët.
Draft i redaktuar
Një shënim i bashkangjitur diagramit thotë: “Ky draft është redaktuar për arsye sigurie.”
Letra gjithashtu thotë se “planifikimet e brendshme fizike” të dy ndërtesave, Ndërtesës së Shkëmbimit Kulturor dhe Ambasadës, të dyja të cilat kanë bodrume, janë “të zbehta”. Kërkohet më tej një mendim nëse Rayner mund të marrë një “vendim të ligjshëm” mbi lejen e ndërtimit bazuar në planet e redaktuara.
Përditësimi u nda në mediat sociale nga Luke de Pulford, kreu i Aleancës Ndërparlamentare për Kinën dhe ka të ngjarë të ringjallë shqetësimet e përhapura në lidhje me “mega-ambasadën” e propozuar, me kritikët që paralajmërojnë vazhdimisht se ajo mund të përbëjë një kërcënim për sigurinë kombëtare britanike.
SHBA-të thuhet se i kanë kërkuar Mbretërisë së Bashkuar të refuzojë propozimet për arsye sigurie, duke pasur parasysh afërsinë e vendndodhjes me një qendër të dhënash të ndjeshme pranë qendrave kryesore financiare.
Sir Iain Duncan Smith, ish-lideri i Partisë Konservatore, i shkroi Rayner muajin e kaluar për të përsëritur këto shqetësime, duke thënë se do të ishte “e papërshtatshme” të miratohej kërkesa derisa të ishte zhvilluar një plan për të adresuar një “çështje kaq serioze”.
“Mega-ambasada” e propozuar në vendin e ish-Montazhit Mbretëror, pranë Kullës së Londrës, ka qenë nën pikëpyetje për vite me radhë, me Rayner që bëri thirrje për një rishikim të vendimit vitin e kaluar.
Pas një hetimi publik, Inspektorati i Planifikimit thuhet se ka dhënë dritën jeshile për projektin, ndërsa Zëvendëskryeministrja duhet të marrë një vendim përfundimtar deri në shtator.
De Pulford tha se shpresonte që kërkesat “e rrepta” të përcaktuara në letër tregonin se qeveria kishte “parë dritën” dhe do t’i ndalte planet.
Ai i tha The Telegraph: “Ky plan është një katastrofë për sigurinë kombëtare, njerëzit dhe interesat e Mbretërisë së Bashkuar. Ai nuk duhet të kishte arritur deri këtu.”
“Nuk e shoh se si Pekini do t’i përmbushë kushtet e Sekretarit të Shtetit. Pra, ose marrëveshja është arritur tashmë dhe qeveria po përpiqet të duket e ashpër, ose ata e kanë parë vërtet çfarë fshihet pas planit. Pas një beteje të gjatë dhe të vështirë, ne sigurisht shpresojmë për të dytën”, shtoi De Pulford.
Shpjegim i kërkuar
Rayner i kërkoi Kinës të “identifikonte me saktësi dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse” se çfarë ishte redaktuar, natyrën e redaktimeve dhe arsyetimin për këtë. Letra gjithashtu u kërkon Cooper dhe Lammy të japin informacion të përditësuar mbi dy kushtet që vendosën për “mega-ambasadën” në shkurt.
E para ishte konsolidimi i të gjitha ambienteve konsullore kineze në Londër në një kompleks të ri, dhe e dyta ishte ndërtimi i një perimetri të fortë rreth një pjese të vendit, në mënyrë që njerëzit të mund të kishin ende qasje në disa nga ndërtesat historike.
Nëse Cooper dhe Lammy refuzojnë të tërhiqen nga kërkesat e tyre, Pekini do të duhet të bjerë dakord për rregullime ose të braktisë planet.
Përmbushja e kërkesave të perimetrit do të ishte e vështirë pasi autoriteti vendor i planifikimit tha se kjo do të përbënte një “ndryshim të rëndësishëm” të planit zhvillimor, i cili do të kërkonte konsultime të mëtejshme.
Planet për ambasadën u refuzuan fillimisht nga këshilli i Tower Hamlets në vitin 2022 për arsye shëndetësore dhe sigurie. Propozimi u tërhoq më pas nga Kina, përpara se të riparaqitej një muaj pasi Partia Laburiste erdhi në pushtet. Xi Jinping thuhet se kërkoi personalisht mbështetjen e Starmer për planin e ambasadës së re kineze në një telefonatë midis dy udhëheqësve.
Më pas, Rayner përdori pushtetin e saj si ministre për të marrë kontrollin e vendimit të planifikimit, pasi thuhet se Lammy e ka nxitur ta bëjë këtë.
Një bazë spiunazhi?
Konservatorët kanë paralajmëruar se është “e mundshme” që ambasada të përdoret si bazë për spiunazhin kinez dhe i kanë bërë thirrje qeverisë ta bllokojë atë.
Chris Philp, sekretari i Brendshëm në hije, i tha Sky News në qershor se “kemi parë qeverinë kineze të marrë masa të ashpra ndaj disidentëve, duke drejtuar stacione sekrete policie në Mbretërinë e Bashkuar, madje duke ofruar shpërblime për kokat e disidentëve, disa prej të cilëve i kam takuar”. “Ne nuk duhet të japim leje për këtë”, shtoi ai.
Rayner përballet gjithashtu me kritika nga partia e saj nëse e refuzon kërkesën, me një deputet të Partisë Laburiste që i tha The Telegraph në qershor se ata mendonin se do të ishte gabim ta miratonin atë.
Mosmarrëveshja paraqet një dilemë të pakëndshme për Keir Starmer, i cili ka ndjekur një strategji angazhimi me Pekinin, ndërsa përpiqet të ruajë një marrëdhënie pozitive me Donald Trump, i cili është shumë skeptik ndaj Kinës.
Peter Kyle, ministri i Shkencës, tha se Mbretëria e Bashkuar do të ofrojë një “përgjigje të plotë” për çdo frikë të ngritur në lidhje me sigurinë.
Robert Jenrick, ministri në hije i Drejtësisë, tha se do të mbështeste një shqyrtim gjyqësor të vendimit nëse planet miratoheshin. Kjo do të përfshinte kundërshtimin e ligjshmërisë së vendimit, gjë që do të rriste mundësinë e rrëzimit të tij në gjykatë.
Ambasada kineze gjithmonë i ka hedhur poshtë kritikat ndaj propozimit dhe pretendimet për një kërcënim për sigurinë kombëtare. Në përgjigje të raporteve të mëparshme se dhomat e bodrumit po përdoreshin si “qendra spiunazhi”, zëdhënësi kishte thënë se “elementët anti-kinezë janë gjithmonë të prirur të shpifin dhe sulmojnë Kinën“.
