Në tetor 1943, pasi nazistët filluan një pushtim brutal të ish-aleatit të tyre, trupat gjermane varën gjashtë civilë italianë në një kodër në Italinë jugore, si ndëshkim kolektiv për vrasjen e një ushtari, i cili kishte kërkuar ushqim.
80 vjet më vonë, disa nga të afërmit e burrave të vrarë në Fornelli, më në fund do të marrin një pjesë prej 12 milionë eurosh të dhënë nga një gjykatë italiane, si kompensim për traumën e familjeve të tyre.
“Ne ende e shënojmë ngjarjen çdo vit. Ajo nuk është harruar,” tha Mauro Petrarca, stërnipi i një prej të vrarëve, Domenico Lancellotta, një 52-vjeçar katolik romak, baba i pesë vajzave dhe një djali.
Të gjithë, përveç njërit prej anëtarëve të familjes, të gjallë në kohën e vrasjeve, tani kanë vdekur, por sipas ligjit italian, dëmet që u detyrohen mund t’u kalohen ende trashëgimtarëve të tyre. Kjo do të thotë se Petrarca do të marrë rreth 130,000 euro (142,000 dollarë) sipas kushteve të një vendimi gjyqësor të vitit 2020.
Në një kthesë ironike, do të jetë Italia dhe jo Gjermania ajo që do të paguajë, pasi humbi një betejë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, nëse Berlini mund të jetë ende përgjegjës për dëmet e lidhura me krimet dhe mizoritë e Luftës së Dytë Botërore.
Organizatat hebraike në Itali besojnë se Berlini duhet të paguajë për të pranuar përgjegjësinë e tyre historike. Por grupet e viktimave gjithashtu kanë frikë se Roma po zvarritet në trajtimin e një përmbytjeje pretendimesh që mund të rëndojnë në llogaritë e shtetit.
“Kjo është një çështje shumë e munduar, si nga pikëpamja politike ashtu edhe nga ajo ligjore,” tha Giulio Disegni, nënkryetar i Unionit të Komuniteteve Hebraike Italiane (UCEI), i cili ka ndjekur çështjen në emër të viktimave hebreje të tmerreve naziste.
Një studim i financuar nga qeveria gjermane dhe i publikuar në vitin 2016 vlerësoi se 22 mijë italianë ishin viktima të krimeve të luftës naziste, duke përfshirë deri në 8 mijë hebrenj të dëbuar në kampet e vdekjes.
Mijëra italianë të tjerë u detyruan të punonin si punëtorë të skllavëruar në Gjermani, duke i bërë ata të drejtë për dëmshpërblime.
Njerëzit e parë që mund të përfitojnë nga fondi i ri qeveritar i krijuar për të trajtuar pretendimet janë pasardhësit e gjashtë burrave katolikë Fornelli, të cilët u varën ndërsa ushtarët gjermanë luanin muzikë në një gramafon të vjedhur nga një shtëpi aty pranë.
Vrasja e tyre erdhi një muaj pasi Italia kishte nënshkruar një armëpushim me forcat aleate, duke i dhënë fund pjesëmarrjes së saj në Luftën e Dytë Botërore dhe duke braktisur nazistët, të cilët filluan menjëherë pushtimin e vendit.
