Martin Cooper bëri histori duke zhvilluar telefonin e parë celular dhe gjithashtu duke bërë thirrjen e parë.
Por ai ndjen se bota është bërë shumë e fiksuar pas shpikjes së tij.
Problemi me telefonat celularë është se njerëzit i shikojnë shumë. Të paktën kështu mendon njeriu që i shpiku 50 vjet më parë, përcjell Telegrafi.
Martin Cooper, një inxhinier amerikan i quajtur “Babai i celularit”, thotë se pajisja e vogël që të gjithë kemi në xhepa ka një potencial pothuajse të pakufishëm dhe një ditë mund të ndihmojë edhe në mposhtjen e sëmundjeve.
Por tani, vlerëson ai, mund të jemi “paksa tepër të fiksuar”.
“Unë jam i tmerruar kur shoh dikë që kalon rrugën dhe shikon celularin…”, ka thënë 94-vjeçari për AFP nga zyra e tij në Del Mar, Kaliforni.
“Por pasi disa njerëz të goditen nga ndonjë makinë, ata do ta kuptojnë”, ka thënë ai me shaka.
Cooper mban një Apple Watch dhe përdor një iPhone, duke “lundruar” në mënyrë intuitive midis emailit të tij, fotove, YouTube dhe kontrolleve për aparatin e tij të dëgjimit.
Ai ka në dorë modelin më të fundit sa herë që përditësohet dhe i bën një test të plotë.
Por, rrëfen ai, me disa milionë aplikacione të disponueshme, të gjitha mund të “testohen jo mjaftueshëm”.
“Unë kurrë, kurrë nuk do ta kuptoj se si ta përdor celularin ashtu siç bëjnë nipërit dhe mbesat e mia”, pranon ai.
Zhvillimi i shpejtë
iPhone i Cooper – të cilin ai thotë se i pëlqen ta përdorë më së shumti për të folur me njerëzit – është sigurisht një rrugë shumë e gjatë që nga “tulla” e rëndë që ai përdori për të bërë thirrjen e parë me celular më 3 prill të vitit 1973.
Në atë kohë ai punonte për Motorola, duke udhëhequr një ekip projektuesish dhe inxhinierësh që ishin të angazhuar për të krijuar teknologjinë e parë të lëvizshme.
Kompania kishte investuar miliona dollarë në projekt, duke shpresuar të mposhtte Bell System, një gjigant që dominoi telekomin amerikan për më shumë se një shekull që nga fillimi i tij në 1877.
Inxhinierët e Bell kishin hedhur idenë e një sistemi telefoni celular menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore dhe nga fundi i viteve 1960 e kishin çuar deri në vendosjen e telefonave në makina – pjesërisht për shkak të baterisë së madhe që u nevojitej.
Por për Cooper-in, kjo nuk përfaqësonte “lëvizshmëri të vërtetë”.
Në fund të vitit 1972, ai vendosi se donte një pajisje që mund ta përdorni kudo.
Kështu, me të gjitha burimet e Motorola-s në dispozicion të tij, ai mblodhi së bashku ekspertë për gjysmëpërçuesit, transistorët, filtrat dhe antenat, të cilët punuan pandërprerë për tre muaj, përcjell Telegrafi.
Dhe deri në fund të marsit, ata e kishin arritur atë, duke zbuluar telefonin DynaTAC – Dynamic Adaptive Total Area Coverage.
“Ky telefon peshonte mbi një kilogram – dhe kishte një jetëgjatësi të baterisë prej afërsisht 25 minuta bisede”, kujton ai.
“… Ky telefon ishte aq i rëndë sa nuk mund ta mbanit lart për 25 minuta”.
Megjithatë, ajo telefonatë e parë nuk duhej patjetër të zgjaste shumë. Thjesht duhej të funksiononte.
Dhe kush duhej të telefonohej përveçse rivalit të tij?
“Kështu që isha duke qëndruar në Sixth Avenue (në Nju Jork)… Dhe më ra në mendje se duhej të telefonoja homologun tim në Bell System… Dr Joel Engel”.
“Dhe unë thashë, ‘Joel, ky është Martin Cooper… Unë po flas me ju në një celular të dorës. Por një celular i vërtetë, personal, i lëvizshëm, i dorës’”.
“Kishte heshtje në anën tjetër të linjës. Unë mendoj se ai po shtrëngonte dhëmbët”.
Si u zhvillua më tej
Celularët “me përmasa tulle” që qëndrojnë në të gjithë xhepat tanë sot, telefonat celularë janë ndjekur nga një gjysmë shekulli inovacioni.
1973: Dalja në treg
Pas telefonatës historike të Cooper, duheshin edhe 10 vjet të tjera që celulari i parë të tregtohej.
Në vitin 1983, Motorola fillon të shesë DynaTAC 8000X në Shtetet e Bashkuara për 3,995 dollarë.
Me një nofkë “tulla”, ai peshonte vetëm një kilogram dhe ishte me një gjatësi 33 centimetra.
1992: ‘Gëzuar Krishtlindjet’
Më 3 dhjetor të vitit 1992, punonjësi i Vodafone, Richard Jarvis merr mesazhin e parë me tekst.
Kompjuteri i tij i uron “Gëzuar Krishtlindjet”.
Mesazhi një ditë do të shitej në ankand në formën e një NFT në 2021 për 150,000 dollarë.
1997: Finn-ovation
Marka finlandeze Nokia fillon një varg inovacionesh që shtyjnë kufijtë e celularit.
Në vitin 1997 modeli i tij 6110 prezantoi lojërat celulare te masat me “Snake”.
Dy vjet më vonë, 7110 është telefoni i parë që përdori rrjetet pa tel për shfletim interneti.
Në 2003, Nokia lanson modelin e saj të përballueshëm, të fuqishëm 1100, duke synuar vendet në zhvillim.
Me 250 milionë njësi, ai ishte bërë telefoni më i shitur në histori.
2001: 3G në Japoni
Në vitin 2001, Japonia ishte vendi i parë që përfitoi nga një rrjet celular 3G, duke lejuar qasje në internet me shpejtësi të lartë.
Ai erdhi pas risive të tjera japoneze, duke përfshirë një telefon me aftësi të telefonatave me video, Kyocera VP-210 në 1999 dhe një vit më vonë Sharp SH04, i pari me një kamerë të pasme të integruar.
2007: iPhone i parë
“Sot, Apple do të rizbulojë telefonin”, tha Steve Jobs teksa prezantoi iPhone para një turme në vitin 2007.
Ai premtoi një iPod, një telefon dhe një “komunikues interneti” të gjitha në një pajisje, e cila përfundimisht shitet nga 499 deri në 599 dollarë.
App Store u prezantua në vitin 2008.
Në të njëjtin vit, HTC Dream është smartfoni i parë i lëshuar me sistemin operativ Android të Google.
2009: Messenger-i
WhatsApp nis në vitin 2009 dhe ndiqet shpejt nga shumë aplikacione të tjera të mesazheve – Viber, WeChat, Telegram, Signal.
Këto aplikacione, të cilat përdorin internetin, u bënë më të njohura se SMS në vitin 2012.
Stokholmi është qyteti i parë që u ofroi përdoruesve mbulim 4G me shpejtësi shumë të lartë në vitin 2009.
2011: ‘Emoji’
Siri mbërrin në vitin 2011, duke i lejuar përdoruesit e iPhone 4S të Apple të dërgojnë mesazhe, të caktojnë takime, të bëjnë telefonata apo edhe të kërkojnë në internet thjesht duke “pyetur me zë” telefonin tuaj.
Google dhe Amazon zhvillojnë asistentë zanorë konkurrues në vitet pas.
Në të njëjtin vit, “emoji-t” pushtojnë planetin kur fytyrat e vogla, të skicuara në vitin 1999 nga Shigetaka Kurita, integrohen në bibliotekën e personazheve të iPhone.
2019: 5G, celularët e palosshëm
Më 5 prill të vitit 2019, Koreja e Jugut bëhet vendi i parë i mbuluar nga 5G me premtimin e navigimit edhe më të shpejtë.
Në të njëjtin vit, firma koreano-jugore Samsung bëhet nga prodhuesit e parë të mëdhenj që lëshojnë smartfonë me ekran të palosshëm.
