Bota
Kërkimi i “nëndetëses turistike” të zhdukur në Oqeanin Atlantik – cilat janë sfidat kryesore dhe skenarët e mundshëm?
Një anije zhytëse që kishte pesë turistë – në një udhëtim të thellë në oqean për të parë rrënojat e Titanikut – u zhduk të dielën, duke nxitur një përpjekje të madhe kërkimi.
Më poshtë ua sjellim një vështrim të situatës ndërsa shpëtimtarët po “luftojnë me kohën” për të kërkuar një zonë rreth gjysmës së madhësisë së Belgjikës për “nëndetësen”, që mund të jetë në fund të oqeanit ose në sipërfaqe, me turistët të mbyllur brenda.
Koha është një shqetësim kyç
Të martën në orën 17:00, ekspertët vlerësuan se ajo kishte rreth 40 orë ajër që “merrte frymë”, që do të thotë se shpëtimtarët kanë pak më shumë se 20 orë për të gjetur anijen e zhdukur.
“Problemi i madh tani është koha”, ka thënë për Al Jazeera, Jonathan Holloway, një kapiten i Marinës Mbretërore në pension në Britaninë e Madhe që shërbente në nëndetëse.
“Ne e dimë se në një moment, atyre do të mbarojë oksigjeni. Por sigurisht, mbarimi i oksigjenit nuk është e vetmja gjë e keqe”.
“Ndërsa nivelet e oksigjenit bien, ju bëheni më pak të aftë për t’u përqendruar, më pak të aftë për të punuar dhe për këtë arsye më pak në gjendje t’i përgjigjeni njerëzve që janë jashtë duke u përpjekur t’ju ndihmojnë”, ka shtuar ai.
Terreni jo i përshtatshëm
Nëse “nëndetësja” është në “dyshemenë e oqeanit”, do të ishte pothuajse e pamundur të shpëtohej, thonë ekspertët.
Rrënojat e Titanikut janë rreth 2.5 milje (4 kilometra) nën sipërfaqe. Kështu, nëndetësja humbi kontaktin më shumë se në gjysmë të rrugës gjatë zhytjes së saj.
“Është errësirë e madhe atje poshtë. Është shumë ftohtë. Shtrati i detit është baltë dhe është i valëzuar. Ju nuk mund ta shihni dorën tuaj”, tregon Tim Maltin, një ekspert për fundosjen dhe rrënojat e Titanikut.
Ndërsa Mike Reiss, një pasagjer i mëparshëm i Titan, tha: “Ata mund të jenë ngecur në fund të oqeanit”.
“Ndoshta ka pasur një çarje dhe ka hyrë uji; Nuk jam shumë optimist për kthimin e tyre”, shtoi ai.
Tërheqja e saj në sipërfaqe
Ekspertët thonë gjithashtu se një shpëtim nuk ka gjasa nga fundi i detit.
Ekzistojnë vetëm një pjesë e vogël e anijeve zhytëse që mund të arrijnë në thellësitë e mbytjes së Titanikut.
Edhe nëse mund ta arrinin atë, zhytësit nuk kanë fuqinë për të tërhequr anijen deri në sipërfaqe.
Çfarë është bërë deri tani?
Të paktën 10,000 milje katrorë (25,900 kilometra katrorë) janë kontrolluar, sipas Rojës Bregdetare të SHBA.
Polar Prince e Kanadasë, që po mbështeste Titan, po kryente kërkime në sipërfaqe me ndihmën e një aeroplani zbulues kanadez Boeing P-8 Poseidon dhe ushtria kanadeze përdori potencialet për të dëgjuar çdo tingull të mundshëm nga Titani.
Veç tjerash, atyre i janë bashkuar edhe anije nga e gjithë Evropa që kanë bashkuar përpjekjet për të shpëtuar një zhytëse të humbur përpara se të mbarojë furnizimi me oksigjen për pesë anëtarët e ekuipazhit në bord.
Ku u zhduk Titan?
Ekuipazhi i Titan humbi kontaktin me ekuipazhin e anijes kërkimore Polar Prince – një orë e 45 minuta pasi ajo filloi një zhytje për të parë rrënojat të dielën.
Mbytja e Titanikut, një anije oqeanike britanike që goditi një ajsberg dhe u mbyt në udhëtimin e saj të parë në prill të vitit 1912, shtrihet rreth 900 milje (1,450 km) në lindje të Cape Cod, Massachusetts dhe 435 milje (700 km) në jug të St John’s, Newfoundland.
Cili është skenari më i keq?
“Skenari i vërtetë i makthit është se ata janë të gjallë, në sipërfaqe… duke mbaruar nga ajri dhe nuk mund të dalin jashtë”, thotë David Pogue, shkrimtar shkencor dhe pasagjer i mëparshëm i Titan.
Sipas Jannicke Mikkelsen, një mike e biznesmenit në bord Hamish Harding dhe eksploruese, mungesa e fuqisë është një nga sfidat kryesore.
“Ata kanë oksigjen të mjaftueshëm për t’i mbajtur gjallë dhe për t’i mbajtur për 96 orë, por ata gjithashtu kanë nevojë për fuqi për të qëndruar gjallë, kështu që skenari më i keq është se ata kanë oksigjen, por nuk kanë fuqi, dhe nëse nuk kanë kanë fuqi, ato do të bëhen hipotermikë shumë shpejt”, tha ajo.
Sezoni i festave ka nisur dhe për shumë familje blerja e lodrave është një nga prioritetet kryesore. Të dhënat më të fundit të Eurostat tregojnë se në vitin 2024 Bashkimi Evropian ishte importues neto i lodrave nga vendet jashtë BE-së.
Sipas Eurostat, BE importoi lodra me vlerë 7.1 miliardë euro nga vende jashtë unionit, një rritje prej 0.6 miliardë eurosh krahasuar me vitin 2023. Ndërkohë, eksportet e lodrave të BE-së drejt vendeve jashtë unionit arritën në 2.5 miliardë euro, duke shënuar një rritje prej 0.2 miliardë eurosh.
Kina ishte furnizuesi kryesor i lodrave për BE-në, duke përbërë 80% të importeve totale, me një vlerë prej 5.6 miliardë eurosh. Pas saj renditen Vietnami me 6% (418 milionë euro) dhe Mbretëria e Bashkuar me 3% (188 milionë euro).
Sa i përket importeve brenda BE-së nga vendet jashtë unionit, Gjermania dhe Holanda ishin importuesit më të mëdhenj, secila me 17% të totalit, ndërsa Franca zuri 14% të importeve sipas vlerës.
Sa i përket eksporteve, Mbretëria e Bashkuar ishte destinacioni kryesor për lodrat e prodhuara në BE, duke thithur 33% të eksporteve jashtë BE-së, me një vlerë prej 838 milionë eurosh. Ajo ndiqet nga Zvicra me 13% (315 milionë euro) dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës me 10% (245 milionë euro).
Të dhënat tregojnë gjithashtu se tre vende të BE-së përbëjnë gati 60% të eksporteve jashtë BE-së për nga vlera. Çekia ishte eksportuesi kryesor me 28%, e ndjekur nga Gjermania me 17% dhe Belgjika me 13%.
Këto shifra theksojnë varësinë e lartë të BE-së nga importet e lodrave, veçanërisht nga Kina, si dhe rolin e rëndësishëm të disa vendeve anëtare në eksportin e lodrave drejt tregjeve ndërkombëtare.
Autoritetet shëndetësore në Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një paralajmërim urgjent pasi mijëra pasagjerë mund të jenë ekspozuar ndaj fruthit, sëmundjes më ngjitëse në botë, në aeroportin ndërkombëtar Neëark Liberty në New Jersey.
Sipas Departamentit të Shëndetësisë të New Jersey-t (NJDOH), një person i infektuar, jo rezident i këtij shteti, ka udhëtuar nëpër terminalet B dhe C më 19 dhjetor, mes orës 07:00 dhe 19:00, gjatë kulmit të udhëtimeve festive.
Zyrtarët paralajmërojnë se vendndodhja e saktë e personit nuk dihet, ndërsa po kryhet gjurmimi i kontakteve. Personat e ekspozuar mund të shfaqin simptoma deri më 2 janar 2026. Fruthi shfaqet me temperaturë të lartë, kollë, rrjedhje hundësh, sy të skuqur dhe skuqje të lëkurës, ndërsa mund të shkaktojë ndërlikime të rënda, si pneumonia dhe encefaliti.
Sipas CDC-së, në SHBA janë regjistruar mbi 2000 raste fruthi gjatë vitit 2025 dhe tre viktima, duke e bërë këtë shpërthimin më të madh që nga viti 1992.
Ekspertët fajësojnë rënien e normave të vaksinimit, duke theksuar se vaksina MMR mbetet mjeti më efektiv për parandalimin e sëmundjes. Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të vaksinohen dhe të kontaktojnë mjekun para çdo vizite shëndetësore në rast dyshimi për ekspozim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka prezantuar një plan me 20 pika për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, të cilin e ka cilësuar si “përpjekjen më të mirë” për arritjen e paqes. Drafti, i diskutuar së fundmi me përfaqësues të SHBA-ve dhe i paraqitur edhe ish-presidentit amerikan Donald Trump, konsiderohet rreth 90% i përfunduar, por mbetet ende i hapur për disa çështje kyçe.
Plani përfshin një sërë masash që synojnë stabilizimin e situatës në Ukrainë dhe parandalimin e një përshkallëzimi të ri të konfliktit.
Çfarë parashikon plani?
Mes pikave kryesore janë ngrirja e vijës së frontit, krijimi i një ushtrie të fuqishme ukrainase prej rreth 800 mijë trupash, e mbështetur financiarisht nga partnerët perëndimorë, si dhe vendosja e garancive të forta të sigurisë, të ngjashme me nenin 5 të NATO-s.
Gjithashtu, parashikohet anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Europian, me kërkesën që të përcaktohet një afat i qartë për këtë proces. Kievi kërkon që kjo të jetë një garanci politike dhe strategjike për të ardhmen e vendit.
Siguria dhe garancitë ndërkombëtare
Plani përfshin një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetje ushtarake nga vendet evropiane, përfshirë mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare. Gjithashtu, parashikohet krijimi i një mekanizmi monitorimi për të shmangur rifillimin e luftimeve dhe për të garantuar respektimin e marrëveshjes.
Një tjetër element i rëndësishëm është lirimi i të gjithë robërve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe organizimi i zgjedhjeve pas arritjes së një marrëveshjeje paqeje.
Donbasi, nyja më e ndërlikuar
Rajoni i Donetskut mbetet pika më e vështirë e negociatave. Kievi refuzon çdo skenar që parashikon dorëzimin e territoreve të pushtuara dhe propozon krijimin e një zone të çmilitarizuar, ku të dyja palët të tërhiqen dhe siguria të garantohet nga forca ndërkombëtare.
Çështja e Zaporizhzhias
Një tjetër pikë e ndjeshme është centrali bërthamor i Zaporizhzhias, aktualisht nën kontroll rus. Zelensky propozon që ai të funksionojë si një “joint venture” mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, me administrim të përbashkët dhe mbikëqyrje ndërkombëtare. Sipas tij, kjo do të garantonte sigurinë energjetike dhe do të shmangte rreziqet e një aksidenti bërthamor.
Qëndrimi i Moskës
Nga ana tjetër, Moska ka reaguar me tone të ashpra. Presidenti rus Vladimir Putin ka deklaruar se Perëndimi po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të pranojë kushte të pafavorshme, ndërsa ka paralajmëruar se Rusia do të vazhdojë operacionet ushtarake nëse nuk arrihet një marrëveshje “e pranueshme”.
Putin ka theksuar se kontrolli i plotë i rajonit të Donetskut mbetet një nga objektivat strategjikë të Rusisë, duke e konsideruar atë një zonë kyçe për sigurinë dhe interesat e saj.
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
Europa mbushet me lodra kineze
Shqipëria “kampione” e rritjes së çmimeve
Dinamo fiton Superkupën e Shqipërisë
Shpërthim i fuqishëm në Shkodër, vdes 55-vjeçari
Vuçiç njofton shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Serbi, vitin e ardhshëm
Në Serbi, 33 mijë më shumë të vdekur se të lindur
Mafia shqiptare është aleate e karteleve rivale më të mëdha në Meksikë
AKSHI, transformim historik dixhital, apo kopshti privat i kryeministrit?
Muçobega dhe Basha betonizojnë gjirin e Llamanit
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Kryetari shqiptar i komunës së Morbachut bëhet viral në Gjermani
Bujqësia po e humb peshën e saj në ekonomi, sektori në rënie të lirë
Berisha uron Kurtin për fitoren: Zgjedhjet, një sukses i vërtetë i demokracisë në Kosovë!
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Titujt e gazetave në UK
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
-
Albania19 hours agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
UK18 hours agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania3 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports17 hours agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania19 hours agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania1 day ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK1 day agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim