Zvarritja e procesit të liberalizimit të vizave ende është duke vazhduar nga vendet e Bashkimit Evropian (BE), përderisa Kosova ka mbetur vendi i vetëm në rajon që nuk e posedon lëvizjen e lirë për qytetarët e saj.
Megjithëse ditë më parë ka skaduar afati për vendet e BE-së që me të ashtuquajturën procedurë të heshtur, t’i paraqesin vërejtjet e tyre në propozimin e Çekisë për liberalizimin e vizave për Kosovën, njohësi i integrimeve evropiane, njëherësh profesori Dritëro Arifi, në një prononcim për Telegrafin ka thënë se çështja e liberalizimit të vizave mund të ndodh ose në vitin 2023 ose në fillim të vitit 2024.
Sipas tij, duke e parë situatën e krijuar të jep përshtypjen se për Kosovën në BE do të flitet deri në një kohë të pacaktuar.
“Dy takimet e Këshillit të Evropës shkuan njëjtë duke thënë ‘kemi pyetje shtesë’, e kjo ta jep përshtypjen që do të flitet për një kohë të papërcaktuar. Pra, do të flasim për Kosovën, por s’do të marrim vendim. Kjo i bie që jemi në ato ujëra të një vendimi të papërcaktuar. Ky është opsioni i parë për vitin 2023″.
“Opsioni i dytë që mundet me ndodh, e krejt kjo varet se sa ka vullnet politik është që Kosovës t’i jepet liberalizimi i vizave, por me një kusht ‘nëse në fund të vitit 2023 ose në fillim të vitit 2024’, por që atëherë Kosova duhet ta instalojë sistemin ETIAS. Këto janë dy opsione që mund të ndodhin”, ka thënë Arifi.
Ai po ashtu ka theksuar se ka hezitim brenda grupit punues të Këshillit Evropian, e gjitha kjo sipas tij pasi “nuk është lobuar mjaft nga vendet e BE-së”.
“Mendoj që ka hezitim pasi s’ka kohezion brenda grupit punues të Këshillit Evropian. Pasi nuk është lobuar mjaftueshëm e fuqishëm nga vendet e BE-së, nga Gjermani e Franca këtu është krejt problemi. Pasi jam i bindur që po të kishim pasur lobim të mjaftueshëm nga këto dy vende të fuqishme të BE-së, edhe vendet tjera që mund të jenë skeptike mund ta ndryshonin mendimin”, është shprehur tutje profesori.
Gjatë analizës së tij, Arifi ka potencuar se edhe pse Kosova ka lobuar shumë pak në këtë drejtim nuk ka se çfarë të bëjë më shumë.
Sipas tij, vetëm aleatët e Kosovës mund ta ndihmojnë atë që të marrë liberalizimin e vizave për qytetarët e saj.
“Kosova ka bërë pak në lobim të jashtëm, por edhe nëse do të bënte më shumë nuk besoj që do të mjaftonte, sepse vendet kanë një skepticizëm se pavarësisht ne çka flasim ata do të na shikojnë me atë syrin e zi. Por kur flasin aleatët tanë për ne është një fotografi krejt tjetër”.
“Por, siç po duket liberalizimi i vizave ka të bëjë dhe me elemente, kjo pasi dialogu është duke çaluar për shkak se nuk ka vendim të prerë në grupet punues të Këshillit Evropian. Ndoshta është njëfarë kushtëzimi se nëse nuk ka përparim në dialog atëherë nuk ka viza. Në njëfarë forme po del si sekret publik, ndoshta nuk është por supozimet po na dërgojnë aty”, ka thënë ndër të tjera Arifi.
Ndryshe, nga burimet diplomatike të REL-it në Bruksel mësohet se “së paku dy shtete” e ndërprenë këtë procedurë dhe penguan që propozimi të marrë dritën e gjelbër.
Sipas burimeve, Spanja ishte ajo që paraqiti vërejtje, ndërsa disa shtete tjera kërkuan më shumë sqarime.
Propozimi i Çekisë, vend që aktualisht udhëheq Presidencën e BE-së, ishte që hyrja në fuqi e liberalizimit të vizave për Kosovën të lidhej me funksionalizimin e sistemit të udhëtimit ETIAS, siç kërkoi Franca, por njëherësh të caktohej edhe data e fuqizimit të vendimit: “jo më vonë se 1 dhjetori i vitit 2023”.
Siç bëhet e ditur, situata e krijuar nuk do të thotë se propozimi çek nuk do të kalojë as në të ardhmen.
Tani pritet që Presidenca çeke, në takime dypalëshe me vendet që paraqitën vërejtje, t’i sqarojë disa çështje teknike.
Po ashtu, synohet që propozimi të kalojë në nivel më të lartë, atë të ambasadorëve, para fundit të këtij viti.
Spanja, e cila do të marrë udhëheqjen e Presidencës së BE-së në gjysmën e dytë të vitit 2023, sipas burimeve, do të preferonte që hyrja në fuqi e liberalizimit të vizave për Kosovën të shtyhet për një muaj, përkatësisht më 1 janar të vitit 2024. Arsyet për këtë nuk janë të qarta.
Diplomatët në BE, megjithatë, besojnë se Presidenca çeke, gjatë dy javëve të ardhshme, do të arrijë pajtimin e vendeve anëtare për miratimin e propozimit të saj.
Mësohet se edhe Sllovakia – që sikurse Spanja nuk e ka njohur pavarësinë e Kosovës – kërkoi “disa sqarime” rreth propozimit çek.
