Andrew Mountbatten Windsor pritet të jetë i varur nga vëllai i tij, Mbreti Charles III, për shtëpinë dhe paratë e tij, pasi iu hoq titulli “princ” dhe iu kërkua të largohej nga rezidenca e tij.
Kuptohet që Mbreti po e financon vetë akomodimin e ri të Andrew-t dhe po bën “disa masa private të përshtatshme” ndërsa ai largohet nga Royal Lodge.
Familja Mbretërore merr dhjetëra milionë paund çdo vit nga Granti Sovran dhe e përdor atë për të mbuluar koston e detyrave zyrtare, por ky nuk është burimi i vetëm i të ardhurave të Mbretit.
Sa para publike merr Familja Mbretërore?
Në vitet 2025-26, Granti Sovran, i cili siguron fonde shtetërore për monarkinë, u rrit në 132.1 milionë paund, pas një rritjeje të ndjeshme të fitimeve për Crown Estate.
Shifra në sezonin 2024-25 ishte 86.3 milionë paund, për të katërtin vit radhazi.
Kjo përfshinte 51.8 milionë paund për Grantin Sovran kryesor dhe 34.5 milionë paund për modernizimin e Pallatit të Buckinghamit, një projekt 10-vjeçar prej 369 milionë paundësh.
Pasqyra financiare vjetore e Familjes Mbretërore, tha se të ardhurat shtesë u rritën në 21.5 milionë paund, pas një numri rekord vizitorësh në Pallatin Buckingham.
Financimi publik për Familjen Mbretërore është trefishuar në terma realë që nga viti 2012, tregojnë shifrat zyrtare. Granti Sovran ishte 31 milionë paund në vit kur u prezantua në vitin 2012.
Një raport nga Biblioteka e Dhomës së Komunave tha se pjesa më e madhe e rritjes ishte nxitur nga projekti i Pallatit të Buckinghamit.
Një zëdhënës i Pallatit tha: “Gjithmonë është parashikuar që niveli i Grantit Sovran do të bjerë sapo të përfundojë projekti.”
Si përpunohet Granti Sovran?
Fitimet e Pasurisë së Kurorës – një biznes pronash në pronësi të monarkut, por që drejtohet në mënyrë të pavarur – shkojnë në Thesar.
Niveli i fitimit përdoret për të llogaritur financimin e dhënë nga qeveria për Familjen Mbretërore.
Crown Estate kishte asete me vlerë 15 miliardë paund në vitet 2023-24, me prona me vlerë miliarda paund në Londër, përfshirë Regent Street, si dhe gati gjysmën e tokës përgjatë bregdetit të Anglisë, Uellsit dhe Irlandës së Veriut.
Pasuria nuk është pronë private e Mbretit – ajo thjesht i përket monarkut për gjithë kohëzgjatjen e mbretërimit të tij. Mbreti nuk mund t’i shesë asetet e saj ose të mbajë ndonjë fitim për vete.
Granti Sovran fillimisht vlente 15% të fitimeve të Crown Estate të gjeneruara dy vjet më parë. Kjo shumë u rrit në 25% në vitet 2017-18, për të ndihmuar në pagesën e riparimeve të Pallatit Buckingham, përpara se të binte në 12% që nga vitet 2024-25.
Megjithatë, fitimet e larta nga Crown Estate për shkak të gjashtë parqeve të reja eolike në det të hapur çuan në një rritje prej 45 milionë £ në Grantin Sovran në vitet 2025-26.
Sipas Aktit të Granteve Sovrane të vitit 2011, nëse fitimet e Pasurisë së Kurorës bien, monarku merr të njëjtën shumë si vitin e kaluar, me qeverinë që kompenson diferencën.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar tha se gjatë 10 viteve të fundit, të ardhurat e marra nga Pasuria e Kurorës ishin 5 miliardë paund, të cilat u përdorën për shpenzime publike.
Për çfarë shpenzohet Granti Sovran?
Mbreti dhe anëtarët e tjerë të Familjes Mbretërore që punojnë përdorin paratë për të paguar shpenzimet që lidhen me detyrat e tyre zyrtare.
Pjesa më e madhe shpenzohet për mirëmbajtjen e pronave dhe stafin, por mbulon edhe kosto të tilla si udhëtimet për angazhimet mbretërore.
Anëtarët e Familjes Mbretërore kryen 1,900 angazhime në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar dhe jashtë saj gjatë viteve 2024-25.
Më shumë se 93,000 të ftuar morën pjesë në 828 ngjarje në pallatet zyrtare Mbretërore, duke përfshirë pritje, ceremoni dhëniesh çmimesh dhe festa në kopsht.
Si tjetër i merr paratë Familja Mbretërore?
Mbreti gjithashtu merr para nga një pasuri private e quajtur Dukati i Lancasterit, e cila kalohet nga monarku në monark.
Ai mbulon më shumë se 18,000 hektarë tokë në zona të tilla si Lancashire dhe Yorkshire, si dhe prona në Londrën qendrore.
Në fund të marsit 2025, ajo vlente 679 milionë paund dhe kishte realizuar 24.4 milionë paund fitime vjetore.
Kushdo që mban titullin Duka i Kornuollit (aktualisht Princi i Uellsit) përfiton nga Dukati i Kornuollit.
Kryesisht mbulon tokë në Anglinë jugperëndimore. Gjatë vitit deri në fund të marsit 2025, ajo kishte asete me vlerë 1.1 miliardë paund dhe kishte realizuar fitime vjetore prej 22.9 milionë paundësh.
Mbreti dhe Princi William i marrin fitimet nga dukat personalisht dhe mund t’i shpenzojnë ato sipas dëshirës. Megjithatë, ata nuk kanë të drejtë për asnjë të ardhur nga shitja e ndonjë pasurie të trashëguar, e cila duhet të riinvestohet.
Monarku zotëron gjithashtu pallatet mbretërore (të cilat nuk janë pjesë e Pasurisë së Kurorës) dhe një pjesë të Koleksionit Mbretëror të artit, por këto nuk gjenerojnë të ardhura.
Disa pallate kujdesen dhe financohen nga vetë Familja Mbretërore. Të tjera – siç është Kulla e Londrës – menaxhohen nga Pallatet Historike Mbretërore, një organizatë bamirëse e pavarur.
Mbreti gjithashtu zotëron privatisht prona të tilla si Balmoral dhe Sandringham.
Kuptohet që Andrew do të zhvendoset në pronën Sandringham në Norfolk, e cila mbulon afërsisht 8,100 hektarë.
Përveç kësaj, disa anëtarë të Familjes Mbretërore kanë koleksione private arti, bizhuterish dhe pullash të cilat mund t’i shesin ose t’i përdorin për të gjeneruar të ardhura sipas dëshirës.
A paguajnë taksa anëtarët e Familjes Mbretërore?
Në vitin 1992, Elizabeta II u ofrua vullnetare për të paguar tatimin mbi të ardhurat dhe tatimin mbi fitimet kapitale mbi të ardhurat e saj personale, dhe Mbreti bën të njëjtën gjë.
Dy dukat janë të përjashtuara nga taksa e korporatave, por Mbreti dhe Princi William paguajnë vullnetarisht tatimin mbi të ardhurat mbi të ardhurat që gjenerojnë. Megjithatë, shuma e taksës që paguajnë nuk bëhet publike.
Ata nuk paguajnë taksë mbi fitimet kapitale sepse nuk përfitojnë personalisht nga ndonjë rritje e aseteve të dukateve.
Anëtarët e Familjes Mbretërore paguajnë taksë mbi çdo të ardhur të gjeneruar nga asetet private.
Mbreti Çarls nuk është i detyruar të paguajë taksë trashëgimie për paratë që mori kur vdiq mbretëresha e ndjerë, sipas përjashtimit “nga sovrani në sovran” të rënë dakord në vitin 1993 nga kryeministri i atëhershëm John Major.
Po në lidhje me sigurinë dhe kostot e tjera?
Granti Sovran nuk mbulon marrëveshjet e sigurisë së Familjes Mbretërore, të cilat zakonisht paguhen nga Policia Metropolitane, megjithëse kostoja nuk bëhet e ditur.
Disa ngjarje të mëdha gjithashtu nuk përfshihen. Funerali i mbretëreshës së ndjerë në vitin 2022 i kushtoi qeverisë rreth 162 milionë paund .
Kurorëzimi i Mbretit u kushtoi taksapaguesve 72 milionë paund, përfshirë 22 milionë paund për policimin.
Republika, një grup që bën fushatë për një kryetar shteti të zgjedhur, ka argumentuar se faktorë të tillë si siguria duhet të përfshihen në koston e Familjes Mbretërore.
Grupi pretendon se kostoja totale e monarkisë është rreth 510 milionë paund në vit.
