Megjithëse frika e largimit masiv pas liberalizimit të vizave për kosovarët nuk është materializuar, në disa sektorë vihen re vështirësi pas largimit të profesionistëve të cilat kanë gjetur mundësi më të mira jashtë Kosovës.
Në analizën e Pulsit Publik të publikuar nga UNDP me mbi 1300 të anketuar që tregon për efektet e liberalizimit të vizave, thuhet se sektori i shëndetësisë dhe arsimit po përballet me mungesë të punëtorëve të kualifikuar, ndërsa strategjitë aktuale janë të pamjaftueshme për t’i adresuar shkaqet rrënjësore të pakënaqësisë të personave që duan të ikin.
Në shëndetësi, veçanërisht në kujdesin dytësor dhe tretësor, kemi radhë të gjata, shërbime të vonuara dhe varësi ndaj profesionistëve më të vjetër që së shpejti mund të dalin në pension. Madje 29% e të anketuarve që punojnë në sektorin e shëndetësisë dhe atë social janë deklaruar se po e konsiderojnë ose e kanë në plan të emigrojnë për qëllime pune.
“Sektori i shëndetësisë është një çështje më të vërtetë serioze, jo vetëm për faktorët shtytës por edhe ata tërheqës. Për shembull në Gjermani ofrojnë më shumë sesa që ne mund të ofrojmë dhe çfarëdo që bëjmë nuk mund të jetë më shumë se Gjermania. Mund të diskutojmë dhe të draftojmë politika dhe strategji të ndryshme kur është në pyetje migrimi por me të vërtetë nuk mund të bëjmë më tepër se Gjermania kur vjen puna tek shëndetësia”, u shpreh Lirim Krasniqi drejtor i Germin.
Edhe pse u tha se duhen të dhëna më të detajuara për të konkluduar nëse ka ikje të trurit, u përmend fakti se në sektorin e arsimit ka rënie të cilësisë për shkak të emigrimit të mwsimdhënësve me përvojë. Ndërsa më të rëndë po e bën fakti se ka mungesë të interesimit nga studentët për të ndjekur karrierën e mësimdhënies.
“Pagat si arsye kryesore, mjedisi i punës, siguria në punë shihen si aftësi kyçe nga shumë studime. Është shumë me rëndësi që të reflektojmë dhe të shohim çfarë mund të bëjë Qeveria nga perspektiva të ndryshme por gjithashtu edhe në sektorin privat, shoqëri civile dhe çfarë Kosova mund të bëjë në përgjithësi në mënyrë që të mbështetës të gjitha ndryshimet”, deklaroi Alex Albertin, USAID Kosova.
Analiza thotë se sektori i energjisë po përballet me vonesa në përfundim të projekteve për shkak të mungesës së stafit teknik, ndërsa sektori i TIK-ut po përballet me rënie të cilësisë së stafit të disponueshëm.
Për të gjithë sektorët në vështirë u rekomandua largimi i burokracive në rekrutim por edhe kushte më të mira të punës, duke përfshirë pagën.
Megjithatë, migrimi nuk duhet të shihet si fenomen negativ dhe se është e pamundur të ndalet.
“Të gjithë kanë të drejtë që të kenë një të ardhme më të ndritshme dhe mundohen që të maksimalizojnë aftësitë e tyre dhe duhet të tregojmë mirëkuptim të pltoë dhe nuk duhet të paragjykohen, madje edhe nëse ka shumë implikime pozitive apo negative nga perspektiva e shtetit dhe shoqërisë”, u shpreh Mrika Kotorri, eksperte e migrimit.
Gjermania është shteti që është vizituar më së shumti nga kosovarët pas liberalizimit të vizave, pasuar nga Zvicra dhe Austria.
Në Pulsin Publik të UNDP ku janë anketuar persona të etnive, moshave dhe vendbanimeve të ndryshme, si e dhënë shqetësuese u pa edhe fakti se shumica prej tyre e perceptojnë jetën në Europë si “ deri diku më të mirë” apo “shumë më të mirë” se në Kosovë, sidomos mes të rinjve, dhe kjo mund të çojë ne migrim të mëtejshëm në të ardhmen.
Ndër ata që po e konsiderojnë të emigrojnë në shtetet e BE-së, tre arsyet kryesore për ta bërë këtë janë pagat më të larta, mundësitë më të mira të punësimit dhe cilësia më e lartë e sistemit të shëndetësisë.
