Konsiderohet si fshati liqenor më i vjetër në Evropë, ai i zbuluar nën ujërat e thella të liqenit të Ohrit, në Shqipëri. Një grup studiuesish kanë kryer studime pranë Linit, në bregun shqiptar të liqenit, pikërisht në kufirin malor me Maqedoninë e Veriut, duke nxjerrë në dritë mbetje druri të fosilizuar dhe fragmente të çmuara lisi.
Lidhur me këtë gjetje të studiuesit, kureshtja e mediave italiane ka qenë i lartë ku shkruajnë“ Megjithatë, misteri se si dhe pse u ndërtua ky vendbanim 8000-vjeçar i shtëpive me këmbë vazhdon ende. Adrian Anastasi, një arkeolog shqiptar, tregon se ndërtimi i një fshati mbi shtylla druri ishte një detyrë komplekse, arsyeja e së cilës ende nuk dihet. Një teori sugjeron se zgjedhja mund të ketë ardhur nga nevoja për mbrojtje”.
Arkeologët besojnë se një pjesë e bregdetit shqiptar të liqenit ishte shtëpia e një vendbanimi shtëpish të shtruara rreth 8,000 vjet më parë, duke e bërë atë fshatin më të vjetër buzë liqenit në Evropë të zbuluar deri më tani.Datimi me radiokarbon i vendit e vendos atë midis viteve 6000 dhe 5800 para Krishtit
“Është disa qindra vjet më i vjetër se vendet e liqeneve të njohura më parë në rajonet e Mesdheut dhe Alpine,” tha Albert Hafner, një profesor arkeologjie në Universitetin e Bernës në Zvicër.
“Me sa dimë, është më i vjetri në Evropë,” i tha ai.
Fshatrat e tjerë më të vjetër të liqenit u zbuluan në Alpet italiane dhe datojnë rreth vitit 5000 para Krishtit, tha eksperti i banesave liqenore neolitike evropiane. Hafner dhe ekipi i tij i arkeologëve zviceranë dhe shqiptarë kanë kaluar katër vitet e fundit duke gërmuar në Lin, në anën shqiptare të liqenit të Ohrit, i cili përfshin kufirin malor midis Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë. Vendbanimi besohet të ketë strehuar nga 200 deri në 500 njerëz, me shtëpi të ndërtuara në shtylla mbi sipërfaqen e liqenit ose në zona të përmbytura rregullisht nga ujërat në rritje.
Dhe ngadalë po zbulon disa sekrete befasuese.
Gjatë një zhytjeje të fundit, arkeologët zbuluan prova që sugjeronin se vendbanimi ishte i fortifikuar me mijëra dërrasa me thumba të përdorura si barrikadë mbrojtëse.
“Për të mbrojtur veten në këtë mënyrë, ata duhej të prisnin një pyll”, tha Hafner.
Por pse do t’u duhej fshatrave të ndërtonin fortifikime kaq të gjera për t’u mbrojtur? Arkeologët janë ende në kërkim të një përgjigjeje për këtë pyetje të pakapshme. Studiuesit vlerësojnë se rreth 100,000 thumba u futën në shtratin e liqenit jashtë Linit dhe Hafner e quan gjetjen “një thesar të vërtetë për kërkime”. Liqeni i Ohrit është një nga liqenet më të vjetër në botë dhe ka ekzistuar për më shumë se një milion vjet.
Të ndihmuar nga zhytës profesionistë, arkeologët po eksplorojnë shtratin e liqenit, shpesh duke zbuluar fragmente fosile druri dhe copa të çmuara lisi.
“Si një orë zvicerane”
Analiza e unazës së pemëve ndihmon ekipin të rindërtojë jetën e përditshme të banorëve të zonës, duke ofruar “vështrime të vlefshme për kushtet klimatike dhe mjedisore” të periudhës, tha arkeologu shqiptar Adrian Anastasi.
