Maqedonia
Maqedoni, nga e hëna fillon vaksinimi i fëmijëve dhe të rinjve
Nga e hëna fillon vaksinimi i fëmijëve dhe të rinjve të moshës 12 deri 18 vjeç. Sipas të dhënave nga sistemi kombëtar “Termini im” deri dje në mesditë gjithsej 1623 fëmijë dhe të rinj shfaqën interes për vaksinimin, informuan për MIA-n nga Ministria e Shëndetësisë. Ka 225 raste aktive të Kovid-19 në vend, dhe që nga dje, terapia më moderne për trajtimin e virusit është në dispozicion në vend.
Vaksinimi, sipas autoriteteve shëndetësore, zhvillohet normalisht në të gjitha pikat në të gjithë vendin, interesi po rritet çdo ditë, dhe deri më tani një total prej 440 299 qytetarë janë vaksinuar dhe 259 894 janë rivaksinuar.
Fëmijët dhe të rinjtë e moshës 12 deri 18 vjeç që kanë shfaqur interes për vaksinim do të marrin një takim vaksinimi sot, i cili do të fillojë të hënën. Vaksinimi do të jetë në pikat ekzistuese të vaksinimit në qytet që ata kanë deklaruar gjatë regjistrimit, informuan për AIM-n nga Ministria e Shëndetësisë.
Numri më i madh i fëmijëve dhe të rinjve të regjistruar, siç theksohet, është në Shkup, në poliklinikat “Bukuresht” – 376, “Jane Sandanski” – 267, “Çair” – 101 dhe “Bit Pazar” – 5. Në Tetovë janë regjistruar 103 fëmijë, në Manastir 99, Kumanovë 86, Ohër 76, Veles 70, Kavadar 53, Gostivar 49, Strumicë 43, Gjevgjeli 40, Shtip 38, Strugë 25, Negotinë 15, Koçan 14, dhe në qytetet tjera numrat janë nën 10. Nga dy fëmijë u raportuan në Vevçan, Demir Hisar dhe Makedonski Brod, dhe nga një në Kratovë dhe Makedonska Kamenica, theksuan nga Ministria.
Në Vranjë, 11,540 shtetas të Maqedonisë janë vaksinuar me dozën e parë deri më tani, ndërsa 8,306 qytetarë tanë janë vaksinuar me dozën e dytë, njoftoi korrespodenti i AIM-s nga Beogradi. Shumica e qytetarëve maqedonas në Vranjë u vaksinuan me vaksinën kineze Sinofarm, ndërsa një numër më i vogël morën vaksinat e Fajzer, Sputnik V dhe Astra/Zeneka.
Sipas të dhënave të publikuara dje nga Instituti i Shëndetit Publik, gjatë 2,866 testeve, janë regjistruar 26 raste të reja me Kovid-19. Shtatë pacientë të rikuperuar janë regjistruar, por asnjë pacient i vdekur nuk është regjistruar. Numri i përgjithshëm i personave të diagnostikuar me Kovid në vend që nga fillimi i epidemisë është 155,866, numri i pacientëve të rikuperuar është 150,154, numri i vdekjeve është 5,487. Deri më tani, një total prej 920,045 teste të Kovid-19 janë kryer në vend.
Sipas Ministrisë së Shëndetësisë, metoda më moderne e terapisë për pacientët me virusin Kovid-19 mbërriti dje, “terapi koktej” monoklonale me antitrupa ndaj ilaçeve “Casirivimab dhe Imdevimab”, miratuar për përdorim nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) . Casirivimab dhe Imdevimab (i njohur më parë si REGN-COV2 ose REGEN-COV2) është një koktej i dy antitrupave monoklonalë të krijuar posaçërisht për të bllokuar infektivitetin e SARS-CoV-2, virusi që shkakton Kovid-19., qëndron në kumtesë.
“Marrëveshja Kornizë me prodhuesin “Hoffman-La Roche, Ltd (Roche)” – Zvicër, e nënshkruar nga 19 shtete anëtare të BE-së, vendi ynë dhe Norvegjia. Fondet për këtë prokurim janë siguruar në kuadër të projektit për menaxhim urgjent të krizës së shkaktuar nga Kovid-19, realizuar nga Banka Botërore. Zbatimi i metodës së trajtimit për pacientët tanë, me këtë terapi aktualisht na bën të vetmin vend në Ballkanin Perëndimor për qytetarët e të cilit është i disponueshëm ky ilaç. Terapia prokurohet për nevojat e Klinikës për Sëmundje Infektive dhe Kushtet e Shkurtra dhe do të zbatohet për pacientët jo të shtruar në spital të trajtuar me Kovid-19. Kjo pritet të zvogëlojë nevojën për shtrim në spital të pacientëve”, theksojnë nga Ministria.
Dokumenti në lidhje me Kovid-19, gjegjësisht certifikata e vaksinimit ose PCR negativ / testi i shpejtë ose konfirmimi i virusit të infektuar, së bashku me formularin e plotësuar PLF janë ende të pandryshuar dhe të detyrueshëm për hyrjen në Greqi për turistët, përfshirë ata nga Maqedonia Veriore, sipas ministrit të ri vendimi që hyri në fuqi në orën 6 dje dhe është i vlefshëm deri më 22 korrik, njofton korrespodentja e AIM-s nga Athina.
Për hyrje në Greqi, të gjitha pikat kufitare tokësore janë të hapura 24 orë në ditë, me përjashtim të Merzanit për në Shqipëri, e cila është e hapur nga ora 8 e mëngjesit deri në ora 8 pasdite, kështu që ju mund të udhëtoni nga Maqedonia Veriore në fqinjin jugor përmes Evzonit (Bogorodica), përmes Niki (Medzitlija) dhe Dojran.
Vendi ynë është ende në listën e vendeve për të cilat zbatohet përjashtimi i ndalimit të hyrjes në Greqi të shtetasve të vendeve të treta, dhe përveç Maqedonisë së Veriut, lejohet udhëtimi për shtetasit e Azerbajxhanit, Australisë, Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Armenia, Emiratet e Bashkuara Arabe. Emiratet, SHBA, Britania e Madhe, Japonia, Jordania, Izraeli, Kanada, Katari, Kina, Kosova, Kuvajti, Bjellorusia, Libani, Libani, Mali i Zi, Moldavia, Bahreini, Brunei, Zelanda e Re, Koreja e Jugut, Ukraina, Rusia, Arabia Saudite, Singapor.
Maqedonia
Pse po rritet numri i turqve që kërkojnë shtetësi në Maqedoninë e Veriut?
“Jeta në Turqi është bërë politikisht shumë e vështirë, por edhe tepër e shtrenjtë për një familje, prandaj për mua ishte më e lehtë të shpërngulesha këtu dhe të kërkoja shtetësi maqedonase”, shpjegon 28-vjeçari Benk Bingjul për Shërbimin e Maqedonisë së Veriut të Radios Evropa e Lirë (REL).
Ai prej disa muajsh punon si menaxher në një kafene në Shkup, e cila është në pronësi të biznesmenëve turq. Kanë kaluar tashmë dy vjet qëkurse ai u shpërngul nga Antalia në Shkup me bashkëshorten e tij maqedonase. Për këtë arsye ka marrë leje qëndrimi, ndërsa para një muaji bëri kërkesë për shtetësi maqedonase. Ai thotë se i mungon qyteti i lindjes për shkak të jetës pranë detit dhe plazhit, por këtu jeta është më e lirë.
“Për shembull, në shitore, një blerje e zakonshme për shtëpi: perime, vezë, mish, qumësht, edhe nëse blen minimalisht, duhet të paguash rreth 280–300 euro. Ndërsa me këto para në Shkup mund ta mbushësh makinën e vjetër plotësisht: bagazhin, sediljen e përparme dhe të pasmen. Në Turqi kjo është e pamundur”, thotë Bingjul.
Ai nuk e flet mirë gjuhën maqedonase, por thotë se ushtron me bashkëshorten e tij. Një nga kushtet që, sipas ligjit maqedonas, duhet të plotësojë është dhënia e provimit për njohjen e gjuhës maqedonase.
“E kuptoj disi maqedonishten, di të lexoj me alfabet latin, por jo me cirilik. Këtë duhet ta mësoj”, thotë ai. Megjithatë, ky kusht nuk vlen për ata që dëshmojnë se kanë prejardhje maqedonase.
Vala e kërkesave të turqve për shtetësi maqedonase
Përveç njerëzve si Bingjul, të cilët kërkojnë shtetësi maqedonase për shkak të martesës me shtetase maqedonase, gjithsej 10.500 qytetarë turq kanë kërkuar shtetësi maqedonase gjatë katër vjetëve të fundit mbi bazën e prejardhjes maqedonase, tregojnë të dhënat që REL-i i ka marrë nga Ministria e Punëve të Brendshme (MPB).
Sipas MPB-së, këta janë shtetas të Turqisë që duhet të dëshmojnë në institucionet maqedonase se janë mërgimtarë nga ky vend dhe se kanë prejardhje etnike maqedonase. Në përgjigjen për REL-in, MPB-ja thekson se arsyeja e rritjes së numrit të kërkesave për shtetësi maqedonase lidhet me ndryshimet e fundit ligjore.
“Ndryshimet ligjore të vitit 2021 kontribuuan në një rritje enorme të numrit të kërkesave për fitimin e shtetësisë maqedonase nga mërgimtarët që jetojnë në Republikën e Turqisë”, tha MPB-ja.
Përkufizimi i ri i “mërgimtarit” në Ligjin për Shtetësinë
Bëhet fjalë për ndryshime në Ligjin për Shtetësinë të propozuara nga qeveria e atëhershme e udhëhequr nga koalicioni LSDM dhe BDI. Ministri i atëhershëm i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski, propozoi në Kuvend ndryshime në ligj me të cilat përcaktohet se kush konsiderohet mërgimtar.
Sipas ligjit, mërgimtari dhe pasardhësi i tij i gjeneratës së parë mund të fitojnë shtetësi maqedonase pa jetuar në vend, pa e njohur mjaftueshëm gjuhën maqedonase dhe pa hequr dorë nga shtetësia e mëparshme – rregull që vlen për shtetasit e huaj.
“Mërgimtar, në kuptim të këtij ligji, konsiderohet qytetar i Republikës së Maqedonisë së Veriut që është shpërngulur nga Republika e Maqedonisë së Veriut në një shtet tjetër, pa marrë parasysh gjininë, racën, ngjyrën e lëkurës, prejardhjen kombëtare dhe shoqërore, bindjet politike dhe fetare, si dhe statusin pasuror dhe shoqëror”, thuhet në Ligjin për Shtetësinë.
Sipas regjistrimit të vitit 2021, i realizuar në periudhën kur këto ndryshime ligjore hynë në fuqi, 3.9 për qind e qytetarëve të Maqedonisë së Veriut i përkatësin etnisë turke. Të dhënat tregojnë se nga 83.000 turq etnikë, rreth 71.000 jetojnë në vend, ndërsa 12.000 jashtë vendit.
Biznesi, punësimi dhe arsimi si motive për migrim
Interesi i qytetarëve turq për qëndrim në vend vërehet edhe në jetën e përditshme – nga dyqanet që ofrojnë ushqime tradicionale turke deri tek të rinjtë që shëtisin në qendër të Shkupit.
Analisti Donço Gerasimovski thotë se motiv për rritjen e kërkesës për shtetësi maqedonase nga qytetarët turq mund të jenë biznesi, punësimi ose arsimi, ndërsa sipas tij interesi më i madh shihet në fushën e biznesit.
“Merrni si shembull ndërtimtarinë operative. Sa objekte po ndërtohen në vendin tonë, ndërtesa banimi të mëdha dhe të gjera, të realizuara nga kompani turke. Që ta bëjnë këtë në përputhje me ligjin, ata duhet të rregullojnë edhe shtetësinë e tyre. Gjithçka është në funksion të interesit të biznesmenëve, sportistëve dhe atyre që kanë më shumë fitime këtu sesa në vendet e tyre”, shpjegon Gerasimovski.
Ai shton se kjo ndikon edhe në strukturën etnike të popullsisë. “Të gjithë këta persona, varësisht nga vendet nga vijnë, e rrisin numrin e asaj përkatësie etnike”, thotë ai. Me rritjen e interesit për shtetësi, në vend vërehet edhe rritje e kapitalit turk, përkatësisht e kompanive të hapura nga pronarë turq.
Mbi 4.000 kompani të themeluara me kapital turk
Sipas të dhënave që REL-i ka marrë nga Dhoma Ekonomike Maqedonaso-Turke (MATTO), për vitin 2024 numri i kompanive të regjistruara me kapital turk nga persona juridikë dhe fizikë arrin në 4.132. Sipas tyre, interesi i biznesit buron nga marrëdhëniet e afërta maqedonaso-turke.
“Ato bazohen në lidhjen e përbashkët historike nga periudha osmane, numrin e konsiderueshëm të mërgimtarëve nga këto troje në Republikën e Turqisë, si dhe lidhjet familjare dhe kulturore ekzistuese mes qytetarëve të të dyja vendeve. Për më tepër, Republika e Maqedonisë së Veriut paraqet një portë strategjike drejt tregjeve të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian për kompanitë nga Republika e Turqisë, gjë që rrit atraktivitetin e saj si destinacion investimesh”, thuhet në përgjigjen e MATTO-s për REL-in.
Në rritje është edhe numri i studentëve që vijnë në vend. Sipas profesorit Kiril Barabareev nga Universiteti “Goce Dellçev” në Shtip, gjatë 12 vjetëve të fundit rreth 900 studentë nga Turqia janë regjistruar në këtë universitet.
“Sipas bisedave që kam pasur, Turqia ka shumë të rinj që nuk arrijnë të regjistrohen në sistemin e tyre universitar dhe, duke qenë se arsimi privat atje është shumë i shtrenjtë, ata kërkojnë universitete në rajon ku mund të studiojnë”, thotë ai.
Pasaporta maqedonase dhe udhëtimi pa viza në zonën Shengen si motiv
Mediat turke, pas ngjarjeve në Mal të Zi, ku në tetor të këtij viti u hoq përkohësisht regjimi pa viza për shtetasit turq për shkak të një sërë incidentesh, shkruajnë se Maqedonia e Veriut është bërë destinacion i ri tërheqës për qytetarët turq për shkak të përparësive që ofron.
Një nga arsyet që theksohet është mundësia për udhëtim pa viza në zonën Shengen me pasaportë maqedonase. Po ashtu, përmenden procedura e shpejtë dhe e lirë për themelimin e kompanive, si dhe kostot e përballueshme të jetesës – qiraja, ushqimi dhe transporti – që janë më të ulëta krahasuar me Turqinë.
“Afërsia me Evropën, edhe pse nuk është anëtare e BE-së, pozita strategjike në Ballkan mundëson qasje të lehtë drejt Evropës”, thuhet në analizë.
Ndërkohë, Mali i Zi më 24 dhjetor hoqi vizat për shtetasit turq, por e uli qëndrimin e lejuar nga 90 ditë në 30 ditë, me qëllim, sipas qeverisë malazeze, parandalimin e migrimit ilegal dhe harmonizimin me politikën e vizave të Bashkimit Evropian.
Sipas ndryshimeve të fundit të rregullave evropiane për udhëtimin pa viza, të miratuara muajin e kaluar, është hapur mundësia për pezullim më të shpejtë të regjimit pa viza për vendet jashtë BE-së që paraqesin shqetësim për migrimin ose sigurinë. Maqedonia e Veriut, së bashku me Shqipërinë, Malin e Zi, Kosovën, Bosnjën dhe Serbinë, bën pjesë në grupin e vendeve që mund të përballen me monitorim të shtuar për zbatimin e këtyre rregullave.
Disa nga arsyet për vendosjen e kufizimeve mund të jenë harmonizimi i dobët me politikën e vizave të BE-së dhe programet për dhënien e shtetësisë për investitorë, të ashtuquajturat “pasaporta të arta”, që mundësojnë marrjen e shtetësisë pa lidhje reale dhe të dëshmueshme me vendin. Gjithashtu, po shqyrtohen edhe rreziqe sigurie të lidhura me kërcënime hibride, përfshirë përdorimin politik të migrimit dhe dobësitë në sigurinë e dokumenteve personale, gjë që e ndërlikon edhe më tej pozitën e vendeve të treta që kanë regjim pa viza me BE-në./REL
Maqedonia
“E kishin lënë makinën ndezur”, Policia e Tetovës jep detaje për vjedhjen e veturës së Adrit dhe Ilirianës në Maqedoninë e Veriut
Sektori për Punë të Brendshme në Tetovë ka dalë me detaje në lidhje me rastin e vjedhjes së makinës së artistëve Adri dhe Iliriana.
Nga SPB Tetovë thonë se rastin në polici e ka raportuar K.R (31) nga Kosova, ndërsa makina e artisëve në rastin që është vjedhur ka qenë e ndezur.
“Më 26.12.2025 në ora 04:15 në SPB Tetovë, K.R.(31) nga Kosova ka denoncuar se rreth orës 01:40, nga hapësira e parkimit të një objekti hotelierik në fshatin Zhelinë të Tetovës, i është marrë automjeti i tij i pasagjerëve „Audi A6“ me marka kombëtare të Kosovës, i cili ishte me dyer të pa bllokuara dhe me motor të ndezur, e në të cilin ndodheshin dokumenti i tij i udhëtimit dhe ai i bashkëshortes së tij. Po ndërmerren masa për gjetjen e automjetit dhe për zbardhjen e rastit”, thonë nga SPB Tetovë.
Lajmin për vjedhjen e makinës e bëri të ditur Adri përmes një njoftimi në llogarinë e tij në Instagram, duke kërkuar ndihmë nga qytetarët për gjetjen e veturës së tij.
“Ju kisha lut shqiptarëve të Maqedonisë me na ndihmu për gjetjen e veturës pasiqë edhe e kemi lajmëru veturën në institucione”, shkruan Adri në postimin e tij.
Ai ka lënë gjithashtu numrin e kontaktit për çdo informacion që mund të çojë në gjetjen e veturës.
Automjeti në fjalë është i tipit Audi 6, dhe Adrit dhe Iliriana shpresojnë që me ndihmën e qytetarëve të mund ta rikuperojnë sa më shpejt.
Maqedonia
Shifrat/ Rritet numri i shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, ulet i maqedonasëve
Në 10-vjeçarin e fundit, Maqedonia e Veriut po përballet me rënie të numrit të popullsisë, por jo në të gjitha komunitetet. Shqiptarët shënojnë shifra pozitive sa i përket lindjeve dhe vdekjeve, ndërsa maqedonasit kanë regjistruar një shtim natyror negativ prej rreth 4.100 personash më pak. Specialistët theksojnë se duhet të ndryshohen politikat dhe se çiftet e reja duhet të kenë mbështetje për krijimin e familjeve.
Në nivel shtetëror janë regjistruar 16.061 lindje dhe 20.201 vdekje, duke rezultuar me një shtim natyror negativ. Megjithatë, ndarja sipas përkatësisë etnike zbulon një diferencë të thellë mes komuniteteve kryesore.
Popullsia maqedonase: 6.841 lindje, 14.760 vdekje, bilanc –7.919
Popullsia shqiptare: 5.473 lindje, 3.309 vdekje, bilanc +2.164
Te maqedonasit, për çdo 100 lindje ka pasur rreth 216 vdekje, tregues i qartë i plakjes së popullsisë dhe rënies së vazhdueshme të lindshmërisë. Ndërsa te shqiptarët, për çdo 100 lindje ka rreth 60 vdekje, që mbajtën bilancin natyror pozitiv edhe në kushte emigrimi.
Bilanci sipas komunave
Shkup (gjithsej): –17 (maqedonas –1.395, shqiptarë +1.287)
Karposh: –244 (maqedonas –242, shqiptarë +1)
Kisela Voda: –258 (maqedonas –253, shqiptarë 0)
Manastir: –459 (maqedonas –774, shqiptarë –15)
Çair: +351 (maqedonas –100, shqiptarë +427)
Saraj: +332 (maqedonas +3, shqiptarë +329)
Studeniçan: +137 (maqedonas +1, shqiptarë +84)
Haraçinë: +138 (maqedonas +2, shqiptarë +133)
Analistët vlerësojnë se ndryshimi demografik do të ndikojë drejtpërdrejt në strukturën e arsimit, tregun e punës dhe sistemin pensional, si dhe në balancat politike dhe ekonomike të vendit në dekadat e ardhshme.
Në të kaluarën, Maqedonia e Veriut ka pasur politika për shtimin e popullsisë, si pagesa mujore për fëmijën e tretë dhe të katërt, të cilat nuk kanë treguar sukses të dukshëm. Së fundmi, është paralajmëruar rikthimi i fokusit te politika të reja, duke përfshirë lehtësime për blerjen e banesave për çiftet e reja, me synimin për të adresuar arsyet pse të rinjtë martohen më rrallë dhe krijojnë familje me vonesë.
Madje, në mënyrë të diskutueshme dhe për të testuar opinionin publik, kryeministri Hristijan Mickoski kishte deklaruar se beqarët do të paguanin taksa, deklaratë që u prit me reagime të ashpra në opinion.
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania4 days agoShqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
UK4 days agoRrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
UK19 hours agoBllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
-
Albania19 hours agoIronia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
