Udhëheqësit dhe aktivistët ukrainas thonë se Rusia po mban peng 20 mijë ukrainas, të cilët janë rrëmbyer që nga fillimi i sulmit ndaj Ukrainës. Siç njofton nga Varshava korrespondentja e Zërit të Amerikës Lesia Balalets , një grua ukrainase po pret me plot vuajtje për bashkëshortin, i cili u arrestua në tetor dhe më vonë u dërgua në një burg në Moskë.
“Ma dërgoi këtë fotografi dhe më tha, ‘Shiko, tani zyrtarisht jam vullnetar’”, thotë zonja Olga Kayova.
Zonja Olga dhe bashkëshorti i saj Yuriy Kayovy janë nga Khersoni, një qytet në jug të Ukrainës. Kur filloi lufta, zoti Yuriy iu bashkua nismës lokale të Kryqit të Kuq, për të dërguar ndihmë humanitare nga qyteti i Zaporizhias, i kontrolluar nga Ukraina, në Kherson, një qytet që në atë kohë ishte nën kontrollin e forcave ruse. Në njërin nga ato udhëtime, zoti Yuriy u arrestua nga forcat ruse.
“Më 6 gusht të vitit 2022, një i njohur, që ishte me Yuriy-n më mori në telefon dhe më tha se bashkëshorti im është arrestuar.”
Më vonë, ajo mësoi se bashkëshorti i saj po mbahej në qytetet e pushtuara të Melitopolit dhe Khersonit dhe më vonë ishte transferuar në qendrën e mbajtjes, në Simferopol. Më nuk dëgjoi për të dhe kishte frikë se ai mund të kishte vdekur.
“Më 6 tetor, një avokate më mori në telefon nga Simferopoli. Më dërgoi një fotografi të një shënimi që burri im e kishte shkruar me dorë. Aty e kuptova se ai ishte gjallë. Avokatja tha se Yuriy po akuzohej për pjesëmarrje në terrorizëm ndërkombëtar”, thotë ajo.
Ajo tha se pas disa javësh, avokatja e kishte njoftuar se bashkëshorti i saj ishte dërguar në burgun e Lefortovos, në Moskë.
Këtë tetor, bëhet një vit nga koha kur ai u dërgua atje. Dhe ka shumë të tjerë sikur ai, civilë të cilët Ukraina i konsideron si pengje të mbajtura nga rusët. Organizata e Kombeve të Bashkuara thotë se ka qindra raste të tilla. Udhëheqësit e Ukrainës thonë se bëhet fjalë për dhjetra mijëra urkainas të rrëmbyer. Rusia i ka hedhur poshtë këto akuza.
“Komisioneri për të drejtat e njeriut i parlamentit ukrainas thotë se rreth 23-25,000 civilë ukrainas po mbahen peng në Rusi. Pra, është një numër shumë i lartë”, thotë ajo.
Rrëfimi i familjes Kayov është përfshirë në filmin “HerSons”, të bazuar në dëshmitë e mbledhura në Qendrën Raphael Lemkin për dokumentimin e krimeve ruse në Ukrainë.
“Filmi përmban katër rrëfime për pengjet civile. Tre prej tyre janë aktualisht në burg në Rusi – dy prej të cilëve në burgun Lefortovo të Moskës. I treti është në qytetin Rostov. I katërti kaloi 54 ditë i mbyllur në Khersonin, që atë kohë ishte i I pushtuar dhe tani është i lirë”, thotë ajo.
Regjisorja Hanna Beregova thotë se ka material të mjaftueshëm për të paktën tre vazhdime të filmit.
Analistët thonë se krejt çfarë të afërmit dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut mund të bëjnë për civilët ukrainas, që po mbahen peng, është të bëjnë publike rastet e tyre.
Për dallim prej të burgosurve të luftës, civilët e rrëmbyer, në bazë të ligjit ndërkombëtar, nuk janë pjesë e operacioneve të shkëmbimit të të burgosurve.
“Të burgosurit e luftës të paktën kanë status ndërkombëtar, të bazuar në Konventën e Gjenevës. Por kur bëhet fjalë për pengjet civile, mbajtja e tyre peng nuk ka bazë ligjore”, thotë ajo.
Ajo thotë se në çfarëdo rasti, shkëmbimi i civilëve ukrainas me të burgosurit rusë të luftës nuk është opsion për Ukrainën.
“Pa dashur të ekzagjerojë, ka miliona ukrainas në territoret e okupuara. Nëse shteti ukrainas lejon shkëmbimin e civilëve ukrainas me ushtarë rusë, atëherë deri nesër, do të kemi të paktën edhe 20 mijë pengje civile.”
Autoritetet ukrainase dhe aktivistët e mbrojtjes së të drejtat të njeriut po bëjnë thirrje për ndërmjetësim ndërkombëtar, me palët e treta, për të ndihmuar në lirimin e civilëve të rrëmbyer.
Zonja Olga Kayova, ndërkohë, ka arritur të angazhojë një avokate private për bashkëshortin e saj.
Me ndihmën e avokates, ajo herë pas here merr letra nga bashkëshorti i saj, që japin shpresë se ai një ditë do të kthehet në shtëpi.
