Technologji
Mbyllja e Al Jazeera trondit skenën mediatike të rajonit të Ballkanit
Pas 14 vitesh, rrjeti televiziv rajonal Al Jazeera Balkans (AJB) zyrtarisht mbyllet-transmetimi i fundit i lajmeve ishte të shtunën 12 korrik dhe transmetimi i materialeve të regjistruara më parë do të vazhdojë deri në fund të korrikut, pas së cilës sinjali do të ndërpritet përgjithmonë.
Al Jazeera Balkans ishte i njohur për gazetarinë e tij investigative, serialet origjinale dokumentare dhe rrjetin rajonal të korrespondentëve nga Beogradi, Zagrebi, Shkupi, Podgorica, Lubjana dhe Prishtina. Është organizatori i festivalit ndërkombëtar të filmit dokumentar AJB DOC, i cili mbahet në Sarajevë dhe bashkon autorë nga e gjithë bota.
Një sulm ndaj pluralizmit mediatik dhe interesit publik
Mbyllja e këtij stacioni televiziv ka shkaktuar shumë reagime në komunitetin mediatik, por edhe më gjerë. Shoqata e Gazetarëve Boshnjakë dhe Linja e Ndihmës për Gazetarët kanë deklaruar se mbyllja e AJB përfaqëson “një sulm ndaj pluralizmit mediatik dhe interesit publik”.
“Për katërmbëdhjetë vjet, Al Jazeera Balkans ka raportuar mbi tema kyçe në Ballkan dhe në botë, ka hapur debate mbi sfidat e paqes dhe stabilitetit dhe ka qenë lider në përmbajtjen dokumentare dhe edukative”, thuhet në të.
Shqetësim i veçantë është shprehur për faktin se shumë punonjës mësuan për ndërprerjen e punësimit të tyre nga burime të tjera. Gazetarët e B-H po i bëjnë thirrje menaxhmentit të AJB-së të jetë transparent dhe të zbatojë ndërprerjet e punësimit në mënyrë ligjore, duke ofruar mbështetje për gazetarët – duke përfshirë ndihmë ligjore dhe psikologjike.
Informacion jozyrtar: Pagesat dhe privilegjet për punonjësit
Drejtori i Përgjithshëm i AJB Balkans, Tarik Gjodiq, nuk iu përgjigj pyetjes së DW-së në lidhje me arsyet e ndërprerjes së transmetimit të AJB-së. Siç raportohet nga portali Klix.ba, menaxhmenti i AJB-së u dërgoi një letër punonjësve duke i informuar ata për hapat e mëtejshëm pasi, me vendim të pronarit të Al Jazeera Media Network nga Doha, AJB zyrtarisht ndërpreu transmetimin e përmbajtjes.
“Me keqardhje të madhe duhet t’ju njoftoj se, me vendim të pronarit të AJMN Doha, AJB do të ndërpresë transmetimin e përmbajtjes mediatike më 31 korrik 2025. Në fakt, AJB pushon së ekzistuari për shkak të arsyeve të ndryshuara ekonomike, teknike dhe organizative. Pavarësisht të gjitha përpjekjeve tona, ne nuk kemi qenë në gjendje ta ndryshojmë vendimin”, thuhet në letër, e cila, sipas Klix, iu dërgua stafit.
Ky vendim nënkupton gjithashtu ndërprerjen e punësimit për të gjithë punonjësit. I njëjti burim pohon se punonjësve u është premtuar pagesë për ndërprerje të kontratës së punës mbi minimumin ligjor, me përfitime shtesë, natyra e të cilave nuk është specifikuar ende në detaje. Sipas Klix, atmosfera në redaksi të shtunën ishte emocionale dhe dinjitoze – e shënuar nga një ndjenjë komuniteti dhe krenarie profesionale midis punonjësve.
“Një farë e gazetarisë së lirë po shuhet”
“Po tani çfarë? Kujt t’ia dërgojmë një artikull, një rubrikë, një thirrje për të vërtetën tani? Al Jazeera Balkans është zhdukur. E pakuptueshme, por kështu është. Është sikur dikush afër teje është zhdukur. Më i afërti”, shkruan kolumnisti dhe gazetari Dragan Bursaq për AJB në vlerësimin e tij për mbylljen e këtij stacioni televiziv rajonal. Ai thekson se AJB ishte shumë më tepër sesa një media – ishte, siç thotë ai, “një shkollë, një shtëpi dhe një azil për të vërtetën”.
Ai thekson veçanërisht profesionalizmin e stafit editorial: “E dinim që nuk do të thoshin ‘incident’ në vend të ‘masakrës’, ‘krim’ në vend të ‘gjenocidit’. E dinim që po shkruanim të vërtetën – dhe se e vërteta do të na mbronte.”
Mbyllje edhe në shërbimet amerikane
Mbyllja e AJB vjen në një kohë kur edhe media të tjera ndërkombëtare janë nën presion. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, nënshkroi së fundmi një urdhër për të mbyllur Zërin e Amerikës (VOA). Mediat raportuan se të gjithë punonjësit e VOA-s, si dhe Radio Evropa e Lirë, u “vendosën në leje administrative” më 15 mars. HINA (Agjencia Kroate e Lajmeve) raportoi në atë kohë se udhëheqësit e Bashkimit Evropian do të merrnin në konsideratë marrjen përsipër të financimit të Radio Evropa e Lirë.
Presidentja e Federatës Evropiane të Gazetarëve, Maja Sever, paralajmëron se mbyllja e AJB është një humbje e madhe për publikun dhe demokracinë në rajon.
“Ky nuk është vetëm një sulm tjetër ndaj gazetarisë – ky është gjithashtu një sulm ndaj demokracisë. Kjo është arsyeja pse të gjithë duhet të pyesim veten: kush është i radhës që do të sulmohet nga populizmi, masat shtrënguese dhe injoranca”, tha Sever. Ajo gjithashtu kujtoi shkarkimin e fundit të 26 punonjësve të N1, duke shpjeguar se ishte një “rindërtim” dhe theksoi se gazetarët nga të dy redaksitë punuan me guxim në interes të publikut. “Imagjinoni sa shumë afera, korrupsion dhe vjedhje do të kishin mbetur pa u zbuluar nëse nuk do të kishte gazetarë”, tha Sever.
Mbetja pa punë e gazetarëve
Lejla Turçilo, profesoreshë në Departamentin e Komunikimit/Gazetarisë në Fakultetin e Shkencave Politike në Universitetin e Sarajevës, paralajmëron se ngjarjet e trazuara në tregun mediatik në Bosnjë-Hercegovinë janë problematike për disa arsye.
“Për skenën mediatike të B-H, ky është një reduktim i ndjeshëm në fushën e pluralizmit dhe diversitetit të burimeve dhe perspektivave që qytetarët kishin në dispozicion në kontekstin e të kuptuarit të ngjarjeve lokale dhe globale”, shpjegon ai.
Rreth 200 punonjës të AJB do të humbasin vendet e tyre të punës. “Është e vështirë të imagjinohet që tregu mediatik në B-H mund të thithë kaq shumë profesionistë. Kjo ndikon jo vetëm te gazetarët, por edhe te familjet e tyre dhe shtrihet në shoqëri”, thotë bashkëbiseduesja e DW. Turçilo paralajmëron se ndërprerja e punës së mediave me ndikim, si Zëri i Amerikës dhe AJB, do të zvogëlojë edhe mbikëqyrjen nga aktorët shoqërorë, “gjë që hap hapësirë për një ulje të transparencës së punës, veçanërisht të institucioneve politike”.
“Deststabilizim serioz i skenës mediatike në B-H”
“Edhe pse të gjitha mediat që po mbyllen ose ristrukturohen u themeluan që në fillim me një agjendë specifike, përfshirë edhe atë politike, ose si një krah i zgjatur i politikanëve dhe shteteve nga të cilat vinin, ato ishin ende shumë profesionale dhe të përgjegjshme dhe vendosën vërtet standarde etike dhe profesionale shumë të larta.
Në këtë kontekst, ky është një moment jashtëzakonisht i vështirë për skenën mediatike, por edhe për shoqërinë në tërësi”, thotë Lejla Turçilo. Drejtori i Qendrës Mediatike, Boro Kontiq, i tha DW se mbyllja e AJB dhe Zërit të Amerikës është një shenjë e destabilizimit serioz të skenës mediatike: “Nuk dua të parashikoj të ardhmen e mediave të tjera, por çështja e mbijetesës është seriozisht e kërcënuar. Këto janë media që ishin shtylla kurrizore e profesionalizmit dhe pavarësisë editoriale këtu. Sinqerisht, jam i shqetësuar.”
Dronët e pajisur me teknologji të posaçme kanë ndihmuar shkencëtarët të zbulojnë një virus potencialisht vdekjeprurës në frymën e balenave të Arktikut, duke hapur një kapitull të ri në monitorimin e shëndetit të gjitarëve detarë.
Shkencëtarët fluturuan dronë të pajisur me pajisje të posaçme përmes pikëzave të nxjerra gjatë frymëmarrjes, ose “fryrjeve”, që krijohen kur këta gjigantë dalin në sipërfaqe për të marrë frymë.
Analizat zbuluan praninë e morbillivirusit cetacean, një virus shumë ngjitës që përhapet lehtësisht midis delfinëve, balenave dhe derrave të detit, duke shkaktuar sëmundje të rënda dhe vdekje masive.
Ky është konfirmimi i parë se virusi po qarkullon mbi Rrethin Arktik, duke paraqitur një kërcënim serioz për ekosistemet detare.
Sipas studiuesve, kjo metodë është një hap i madh përpara, pasi lejon monitorimin e balenave të gjalla pa i stresuar apo dëmtuar ato. Virusi mund të përhapet lehtësisht mes specieve dhe të udhëtojë nëpër oqeane, çka e bën edhe më të rrezikshëm.
Shkencëtarët shpresojnë se përdorimi afatgjatë i kësaj teknologjie do të ndihmojë në identifikimin e hershëm të kërcënimeve dhe në mbrojtjen më të mirë të jetës detare në një Arktik që po ndryshon me shpejtësi.
Në një zonë të largët të Himalajeve, Kina po ndërton një sistem hidroenergjetik me vlerë 168 miliardë dollarë në lumin Yarlung Tsangpo, që pritet të prodhojë më shumë energji se çdo hidrocentral tjetër në botë. Projekti, i cili zbaton një rënie lartësie prej 2,000 metrash dhe përfshin tunele dhe stacione kaskade, synon të furnizojë energji për makinat elektrike dhe qendrat e inteligjencës artificiale, duke zvogëluar varësinë nga qymyri dhe emetimet e karbonit.
Megjithatë, ndërtimi ngre shqetësime të mëdha ekologjike dhe sociale, shkruan CNN. Zona e “Great Bend”, ku lumi ndryshon drejtim përreth maleve, është e pasur me biodiversitet, përfshirë specie të rrezikuara si tigri i Bengalit dhe panda e kuqe, dhe banorë vendas si Monpa dhe Lhoba mund të detyrohen të zhvendosen. Vlerësimet e ndikimit mbi ekosistemet dhe shoqëritë lokale mbeten të pasigurta, duke shtuar frikën se projekti mund të shkaktojë dëme të paparashikuara.
Projekti ngre gjithashtu tensione diplomatike. Lumi Yarlung Tsangpo bëhet Brahmaputra në Indi dhe Bangladeshi, duke mbështetur miliona banorë që varen nga peshkimi dhe bujqësia. Autoritetet indiane e kanë quajtur projektin një “bombë uji”, duke paralajmëruar për potenciale ndikime katastrofike në rast të kontrollit ose lëshimit të papritur të ujit. Marrëdhëniet midis Pekinit dhe New Delhit për lumenjtë transnacionalë janë tashmë të ndërlikuara dhe ndërtimi i hidrocentralit mund të tensionojë më tej situatën.
Kina ka theksuar se ka zbatuar masa të forta për mbrojtjen ekologjike dhe sigurinë inxhinierike, duke premtuar monitorim mjedisor dhe komunikim me vendet në vijën e poshtme të lumit. Por ekspertët paralajmërojnë se rreziqet janë të mëdha për shkak të lëvizjeve sizmike, reshjeve të paparashikueshme dhe përmbytjeve, si dhe pasojave për banorët dhe ekosistemet e Himalajeve.
Ndërsa Kina synon të kthejë Tibetin në një qendër të energjisë së pastër, projekti tregon sfidat mes zhvillimit teknologjik, sigurisë kombëtare dhe mbrojtjes së mjedisit, duke bërë që hidrocentrali i Yarlung Tsangpo të konsiderohet një ndër ndërmarrjet më ambicioze dhe kontroverse në historinë e vendit.
Kompania europiane Airbus po eksperimenton me një koncept të ri të fluturimit në formacion, i frymëzuar nga zogjtë, për të ulur konsumin e karburantit dhe ndikimin mjedisor të industrisë ajrore.
Projekti, i quajtur “Fello’fly”, synon të përdorë efektin e krijuar nga avioni që udhëheq formacionin për të përmirësuar efikasitetin e karburantit të avionëve që e ndjekin, një efekt i njohur si “rikuperimi i energjisë nga shtrati i ajrit”.
Testimet u realizuan në bashkëpunim me linjat ajrore Air France, Delta Air Lines, French Bee dhe Virgin Atlantic, duke kryer tetë fluturime mbi Atlantikun e Veriut midis shtatorit dhe tetorit 2025.
Avionët u vendosën në një formacion që imiton pozicionin e zogjve migratorë, ku avioni kryesor gjeneron një ngritje që ndihmon avionët pasues të konsumojnë më pak karburant, duke ruajtur gjithashtu distancën e sigurt sipas rregullave të aviacionit.
Airbus njofton se nëse kjo teknikë zbatohet në fluturimet komerciale, mund të arrihet një kursim karburanti në fluturimet e gjata dhe një reduktim i ndjeshëm i emetimeve të CO2.
Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se reduktimet do të jenë të kufizuara. Çmimi i lartë i karburanteve të pastra, mungesa e avionëve të rinj dhe rritja e vazhdueshme e trafikut ajror e komplikojnë përmirësimin e qëndrueshmërisë.
Parashikohet që deri në vitin 2040 të ketë 8 miliardë pasagjerë në vit, duke rritur ndjeshëm flotën globale.
Sipas një studimi të Transporte dhe Mjedisit, edhe përdorimi i karburanteve alternative SAF nuk do të eliminojë plotësisht përdorimin e karburanteve fosile, duke treguar sfidat e vazhdueshme për një aviacion më të gjelbër.
Presidenti i Federatës Argjentinase të Futbollit, Tapia, rrezikon burgun
Veshjet sintetike mund të ndikojnë në shëndetin riprodhues të grave dhe burrave
Nga frika e deportimit, hondurasit në SHBA dërgojnë më shumë para në shtëpi se kurrë më parë
Shqetësime për ‘superioritetin’ mbi vizitën e jahtit mbretëror në Irlandë në vitin 1996
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Brigitte Bardot: Bjondia seksi që revolucionarizoi kinemanë franceze
Burri qëllohet për vdekje nga policia pas përplasjes së dy makinave
Trump dhe Zelensky duken më optimistë – por tregojnë pak prova se paqja është afër për Ukrainën
John Simpson: ‘Kam raportuar për 40 luftëra, por nuk kam parë kurrë një vit si viti 2025’
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
Pse të rinjtë po largohen për të punuar jashtë vendit?
Titujt e gazetave në UK
Meloni apel për unitet: Aleanca SHBA-BE-Ukrainë, e vetmja rrugë për të ulur Rusinë në tryezë
Zjarr në një azil pleqsh në Indonezi, humbin jetën 16 të moshuar
Albin Kurti fiton zgjedhjet në Kosovë, Vetëvendosja feston me fishekzjarre në Prishtinë
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Dalin Exit Poll-et e para, Vetëvendosja rikonfirmohet forcë e parë, Hamza 23.9 përqind, Abdixhiku 16.1 përqind
Presidenti i Ukrainës, Zelensky mbërrin në Mar-a-Lago, takohet me presidentin Trump
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Numërohen 81% e kutive të votimit në Kosovë: Albin Kurti drejt mandatit të tretë si kryeministër
KQZ numëron mbi 80% të votave, Vetëvendosje në epërsi të thellë
Amnisti penale nga qeveria! Lamallari: 380 të burgosur lirohen, 900 të tjerë përfitojnë ulje dënimi (video)
Elozhi i kujtesës
KQZ: Ka nisur numërimi i votave, sonte rreth orës 23:00 presim t’i kemi rezultatet preliminare
Zjarr në një azil pleqsh në Indonezi, humbin jetën 16 të moshuar
-
Albania2 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Albania14 hours ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK2 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania13 hours ago
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
-
Albania15 hours ago
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
-
UK13 hours agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
-
Kosova15 hours ago
Dalin Exit Poll-et e para, Vetëvendosja rikonfirmohet forcë e parë, Hamza 23.9 përqind, Abdixhiku 16.1 përqind
-
Bota14 hours ago
Presidenti i Ukrainës, Zelensky mbërrin në Mar-a-Lago, takohet me presidentin Trump