Bota
Më i madhi i zbuluar ndonjëherë, shkencëtarët të habitur me fosilin e salamandrës!
Një zbulim i jashtëzakonshëm fosilesh në Gray Fossil Site në Tennessee ka zbuluar një kapitull të ri në historinë e lashtë të biodiversitetit të rajonit. Një ekip studiuesish nga East Tennessee State University (ETSU) ka zbuluar një salamandër gjigante plethodontide, Dynamognathus robertsoni, e cila jetoi mbi pesë milionë vjet më parë. Kjo specie e re, që tani ofron një pasqyrë thelbësore mbi ekosistemet e Apalaçeve, ishte një grabitqar i fuqishëm që mund të ketë pasur një ndikim të thellë në evolucionin e komuniteteve të salamandrave të rajonit. Gjetjet kontribuojnë ndjeshëm në kuptimin tonë të jetës parahistorike amfibe në rajonin Jugor të Apalaçeve.
Dynamognathus robertsoni gjigant, me gjatësi afërsisht 16 inç, renditet ndër salamandrat më të mëdhenj tokësorë të zbuluar ndonjëherë. Fosili, i cili është pjesë e thesarit të pasur të gjetjeve në Gray Fossil Site, paraqet një pamje të papritur të jetës së lashtë në Tenesin Lindor. Përpara këtij zbulimi, studiuesit kishin menduar se salamandrat e mëdha, të fshehura në gropa, si salamandra e Red Hills, e cila sot ekziston vetëm në Alabamën jugore, ishin shumë të specializuara dhe kishin pak rëndësi për historinë më të gjerë evolucionare të salamandrave Appalachian. Dynamognathus robertsoni e sfidon këtë nocion, duke ofruar një perspektivë të re mbi diversitetin rajonal të amfibëve prehistorikë.
Speciet e reja të salamandrës janë të njohura për forcën e tyre jashtëzakonisht të fortë të kafshimit, një tipar që ka të ngjarë ta bëjë atë një grabitqar efikas në mjedisin e tyre. Kjo strukturë e fuqishme e nofullës theksohet në emrin e gjinisë së tyre, Dynamognathus, i cili rrjedh nga fjalët greke ‘dynamis’ (fuqi) dhe ‘gnathos’ (nofull). Tiparet fizike të këtij salamandra të lashtë e dallojnë atë nga speciet moderne, duke ofruar një pasqyrë të vlefshme mbi diversitetin e amfibëve prehistorikë. Siç shpjegon Dr. Keila Bredehoeft, një specialiste muzeu e përfshirë në studim: “Ky grup salamandrash ka anatomi të pazakontë të kafkës që u jep atyre një forcë të fortë kafshimi, kështu që emri i gjinisë Dynamognathus është dhënë për të nxjerrë në pah madhësinë dhe fuqinë e madhe të salamandrës krahasuar me të afërmit e saj të gjallë.”
Zbulimi i Dynamognathus robertsoni ofron të dhëna të reja rreth presioneve evolucionare që formësuan komunitetet e larmishme të salamandrave të Apalaçeve. Rajoni, sot shtëpia e mbi 50 llojeve të salamandrave, është një pikë e nxehtë globale për këto krijesa unike, veçanërisht salamandrat pa mushkëri të familjes Plethodontidae. Siç vëren Dr.Joshua Samuels, një bashkautor i studimit, “Klima më e ngrohtë në Tenesi 5 milionë vjet më parë, e ndjekur nga ftohja gjatë epokave të akullnajave të Pleistocenit, mund të ketë kufizuar salamandrat e mëdha që gërmojnë në gjerësi më të ulëta gjeografike, si Alabama jugore, ku jeton sot salamandra e Kodrave të Kuqe.”
Puna e kryer nga studiuesit e ETSU-së në Vendndodhjen e Fosileve Gri nxjerr në pah bashkëpunimin e vazhdueshëm midis fakultetit, studentëve dhe vullnetarëve në zbulimin e historisë së pasur natyrore të Apalaçeve Jugore. Dr.Joe Bidwell, dekani i Kolegjit të Arteve dhe Shkencave në ETSU, thekson rëndësinë e kësaj përpjekjeje bashkëpunuese, duke deklaruar: “Hulumtuesit tanë jo vetëm që po zbulojnë jetë të lashtë, por ata po modelojnë llojin e bashkëpunimit dhe kuriozitetit që përcaktojnë ETSU-në. Ky zbulim emocionues nënvizon rolin jetësor që luan universiteti ynë në ruajtjen dhe eksplorimin e historisë së thellë natyrore të Apalaçeve.” Ky zbulim nënvizon gjithashtu rëndësinë e vazhdueshme të Vendndodhjes së Fosileve Gri, e cila mbetet një nga vendet më kritike për të kuptuar biodiversitetin prehistorik.
Presidenti rus, Vladimir Putin, tha se vendi i tij beson se do të fitojë në Ukrainë, ku Moska po zhvillon një ofensivë që gati katër vjet. Këto deklarata ai i bëri në fjalimin për Vitin e Ri. Fjalimi tradicional i Putinit u transmetua fillimisht në gadishullin e largët lindor të Kamçatkës, që është rajoni i parë i Rusisë që hyri në vitin 2026.
Ai u bëri thirrje rusëve të “mbështesin heronjtë tanë” që luftojnë në Ukrainë, duke thënë: “Ne besojmë te ju dhe te fitorja jonë”.
Ai ua uroi Vitin e ri “luftëtarëve dhe komandantëve” në Ukrainë, duke shtuar se “miliona njerëz në mbarë Rusinë, më besoni, po mendojnë për ju”.
Konflikti në Ukrainë ka shkaktuar dëme të mëdha materiale në UKrainë, teksa humbjet në njerëz të dyja palët vlerësohet se janë të larta.
Shtetet e Bashkuara po udhëheqin përpjekjet për të arritur një marrëveshje për t’i dhënë fund konfliktit më të madh në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Data 31 dhjetor shënon 26-vjeotrin e ngritjes në pushtet të Putinit. Ai u bë president i Rusisë në prag të Vitit të Ri 1999, kur Boris Yeltsin dha dorëheqjen. Fjalimi televiziv i Vitit të Ri, që vazhdon një traditë të nisur nga udhëheqësi sovjetik Leonid Brezhnev, është një ritual i festave në Rusi dhe ndiqet nga miliona familje. Ai transmetohet në televizionin shtetëror pak para mesnatës në secilën nga 11 zonat kohore të Rusisë./REL
Viti 2025 ka sjellë një valë të re inovacionesh teknologjike që po ndryshojnë mënyrën si jetojmë, punojmë dhe ndërveprojmë me botën digjitale.
Revista prestigjioze TIME ka publikuar listën e saj vjetore “The Best Inventions of 2025”, ku përzgjodhi qindra produkte dhe teknologji me ndikim transformues.
Nga inteligjenca artificiale te robotika dhe pajisjet mjekësore të gjeneratës së re, këtu janë 10 shpikjet më të bujshme Hi-Tech të vitit.
1. Rabbit R1 – Asistenti portabël i gjeneratës së re
Një pajisje e vogël me IA të specializuar, që kryen detyra komplekse në emër të përdoruesit. Nuk ka nevojë për aplikacione – thjesht i kërkon dhe vepron në sekondë.
Burimi: TIME – Best Inventions 2025
2. Humane Ai Pin – Pajisja që zëvendëson telefonin
Një mini-kompjuter i veshshëm që projekton ndërfaqen në çdo sipërfaqe. Ai funksionon me komandë zanore dhe synon të reduktojë varësinë nga ekranet tradicionale.
Burimi: TIME
3. LIM X iRobot – Robot ndihmës për përdorim shtëpiak
Robot inteligjent për organizimin e shtëpisë, monitorim, pastrim të avancuar dhe ndihmë të personave me nevoja të veçanta.
Burimi: TIME
4. ProActiv Retract – Drón vetë-palosës për emergjenca
Një drón i ri që paloset automatikisht dhe nis fluturimin brenda sekondave, ideal për shpëtim në zona të vështira.
Burimi: TIME
5. NeuralSight 2.0 – Syze AR me IA të integruar
Syze të realitetit të shtuar që përkthejnë tekstin, identifikojnë objekte dhe projektojnë informacion në kohë reale.
Burimi: TIME
6. EcoCharge X – Bateri inteligjente që rikarikohet në 3 minuta
Një bateri ultratë shpejtë, e aftë të furnizojë pajisje shtëpiake dhe aparatura industriale.
Burimi: TIME
7. Medisync BioPatch – Sensor biometrik për diagnostikim të shpejtë
Një patch inteligjent që analizon parametrat shëndetësorë 24/7 dhe parashikon kriza shëndetësore përpara se ato të ndodhin.
Burimi: TIME
8. FoldCam Pro – Kamera e parë e palosshme 360°
Projeksione 3D, rezolucion ultra HD dhe kapacitet i avancuar stabilizimi – ideale për krijues përmbajtjesh.
Burimi: TIME
9. NanoClean Sphere – Pajisje nano-robotike për pastrim ajri
E përbërë nga mikro-robotë që neutralizojnë ndotësit në hapësira të mbyllura.
Burimi: TIME
10. AeroLink Urban – Drón personal për mobilitet urban
Një mjet fluturues i lehtë që synon të përdoret si “taksi ajrore personale” brenda qyteteve.
Udhëheqësit botërorë kanë uruar qytetarët e shteteve të tyre për afrimine vitit të ri 2026, ndërkohë që të tjerë e shfrytëzojnë fjalimin e fundvitit për të dhënë mesazhe politike.
Presidenti i Kinës, Xi Jinping në fjalimin për Vitin e Ri në Pekin, u shpreh se në 2026 do të bashkojë Kinën dhe Tajvanin.
Duke folur një ditë pas përfundimit të stërvitjeve intensive ushtarake kineze rreth Tajvanit, Xi tha: “Ribashkimi i atdheut tonë, një trend i kohërave, është i pandalshëm”.
Kina pretendon se Tajvani, një ishull që vetë qeveriset, është pjesë të territorit të saj dhe është zotuar prej kohësh ta aneksojë atë, duke përdorur forcën nëse është e nevojshme.
Kush ishin lajmet më të çuditshme dhe virale nga bota në vitin 2025
Putin në fjalimin për Vitin e Ri: Rusia do të fitojë në Ukrainë
Kisha Ortodokse nesër shërbesë për Vitin e Ri, përkon me 70-vjetorin e kryepeshkopit Joan
Sir Ferguson sot në 84-vjetorin e tij i rikthehet historisë personale: Nuk fola dy vite me babain…vetëm pija alkool
10 shpikjet “Hi-Tech” më të bujshme të 2025-ës që po ndryshojnë botën
Presidenti i Kinës mban fjalimin e fundvitit: Në 2026-ën zotohem të bashkohemi me Tajvanin
Vizitorët, tarifë për të hyrë në Britani – Shtetasit që udhëtojnë pa viza duhet të aplikojnë për autorizim
”Kalaja” e pamposhtur, Arsenali pa humbje në ”Emirates” në pjesën e parë të sezonit
Zgjedhjet në Kosovë, minus 52 mijë vota, si shpjegohet rënia e LDK-së?
Ambasada e SHBA në Tiranë u uron shqiptarëve Vitin e Ri: Të forcojmë partneritetin tonë!
“Gjermania po plaket!”, Merz u drejtohet qytetarëve: 2026-a është një pikë kthese për kombin tonë
“Wizz Air” le në mëshirë të fatit pasagjerët e linjës Londër-Tiranë
58000 kilometra në këmbë nga Kili në Britani, historia e pazakontë e ish-ushtarit
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Dy shtetet që e festojnë të parët Vitin e Ri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
“Wizz Air” le në mëshirë të fatit pasagjerët e linjës Londër-Tiranë
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania4 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Albania6 hours ago“Wizz Air” le në mëshirë të fatit pasagjerët e linjës Londër-Tiranë
-
UK4 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
UK1 day agoBllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë