Vendet evropiane, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, kanë rënë dakord të negociojnë një qasje të re ndaj traktatit kryesor të të drejtave të njeriut të kontinentit, në një përpjekje për ta bërë më të lehtë deportimin e emigrantëve të paligjshëm.
Kjo vjen pas një takimi të ministrave të drejtësisë në Strasburg, pas thirrjeve nga disa vende për të ripërpunuar Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ) për epokën moderne.
46 vendet që janë pjesë e konventës tani do të punojnë drejt miratimit të një “deklarate politike” mbi këtë çështje në një samit majin e ardhshëm.
Kjo vjen pas presionit politik mbi këtë çështje – përfshirë Konservatorët dhe Reform UK, të cilët po bëjnë thirrje për një tërheqje të plotë të Britanisë nga traktati.
‘Urrejtje dhe përçarje’
Qeveria laburiste e Sir Keir Starmer e ka hedhur poshtë këtë qasje, duke kërkuar në vend të kësaj ndryshime në mënyrën se si funksionon GJEDNJ-ja në praktikë, duke përfshirë edhe mënyrën se si interpretohet ajo nga gjyqtarët në gjykatat britanike.
Anëtarësimi në GJEDNJ është shfaqur si një vijë ndarëse kyçe në debatet mbi kalimet me anije të vogla në Kanalin Anglez. Kritikët e traktatit argumentojnë se një proces më i lehtë për kthimin e refugjatëve të refuzuar do t’i dekurajonte njerëzit nga udhëtimi.
Në një artikull të përbashkët, Me udhëheqësen daneze Mette Frederiksen përpara takimit të së mërkurës, Sir Keir argumentoi se nevojiten ndryshime urgjente për të mposhtur “forcat e urrejtjes dhe përçarjes” në të gjithë Evropën.
Duke folur pas takimit të së mërkurës, Alain Berset, kreu i Këshillit të Evropës, i cili mbikëqyr konventën, tha se vendet nënshkruese nuk po kërkojnë aktualisht që vetë traktati të rishkruhet.
“Ishte fillimi i një procesi, mbi bazën e konsensusit, sepse është e vetmja mënyrë për të bërë përparim”, tha ai në një konferencë për shtyp.
Ai shtoi se deklaratat e mëparshme politike u kishin lejuar vendeve të “përmbushnin” sfidat e përbashkëta, ndërsa shtoi se nuk donte të parashikonte “çfarë do të ndodhë saktësisht” në prag të samitit të May-t.
“Le të fillojmë të bëjmë një punë të mirë dhe pastaj do të shohim se çfarë do të thotë kjo si përfundim,” u tha ai gazetarëve.
Nëse do të arrihej një deklaratë e tillë politike, kjo mund të ishte një nga reformat më të rëndësishme në mënyrën se si zbatohet ligji i të drejtave të njeriut në historinë 75-vjeçare të konventës.
Megjithatë, detajet e asaj që do të dakordësohet do të jenë thelbësore, së bashku me efektin praktik që kjo ka në rastet e migracionit në të gjithë Evropën.
Partia Laburiste ka njoftuar tashmë plane për të kufizuar azilkërkuesit duke përdorur klauzolën e “të drejtës për jetë familjare” në KEDNJ për të shmangur dëbimin nga Mbretëria e Bashkuar.
Kritikët thonë se GJEDNJ-ja po pengon largimin e më shumë migrantëve të paligjshëm, ndërsa mbështetësit thonë se pretendimet për rolin e GJEDNJ-së në çështjet e migracionit janë të ekzagjeruara.
Bisedimet në Strasburg trajtuan Nenin 8 të konventës, i cili mbron të drejtën për jetë familjare, dhe Nenin 3, ndalimin e trajtimit çnjerëzor, të cilin kritikët e kanë argumentuar se e bën më të vështirë deportimin e disa migrantëve.
Në një deklaratë të përbashkët, 27 vende të GJEDNJ-së, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, thanë se donin që koncepti i trajtimit çnjerëzor të “kufizohej në çështjet më serioze” në mënyrë që shtetet të mund të marrin vendime “proporcionale” për të larguar kriminelët e huaj.
Ata shtuan se duan gjithashtu të shohin të drejtën për jetë familjare të ndryshuar në mënyrë që lidhjet shoqërore, kulturore dhe familjare të kriminelëve të huaj të kenë “më pak peshë” gjatë vendimeve për largime.
Takimi i së mërkurës pasoi presionin e ushtruar nga nëntë anëtarë të Këshillit të Evropës, të udhëhequr nga Italia dhe Danimarka, të cilët bënë thirrje për reforma në një letër në maj.
Mbretëria e Bashkuar nuk e nënshkroi atë letër të hapur – por ka lobuar prapa skenave për bisedime mbi reformat.
Anëtarësimi në konventë është bërë gjithnjë e më i diskutueshëm në Mbretërinë e Bashkuar vitet e fundit.
Plani i brendshëm i njoftuar tashmë i Partisë Laburiste përfshin nxjerrjen e ligjeve për të kufizuar mënyrën se si zbatohet e drejta për jetë private dhe familjare në rastet e largimit.
Por si Konservatorët ashtu edhe Reform UK kanë thënë se do ta braktisin atë nëse do të fitonin zgjedhjet e ardhshme.
Kemi Badenoch ka thënë se largimi nuk do të ishte një “plumb argjendi”, por një hap i nevojshëm për të “mbrojtur kufijtë tanë, veteranët tanë dhe qytetarët tanë”.
Udhëheqësi liberal demokrat, Sir Ed Davey, tha se do ta kundërshtonte një veprim të tillë, duke thënë se konventa “mbështet lirinë tonë” dhe “nuk do të bënte asgjë për të ndaluar anijet ose për të rregulluar sistemin tonë të prishur të imigracionit”.
