Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi, ka deklaruar se materiali i pasuruar bërthamor i vendit mbetet i varrosur “nën rrënojat” e objekteve të dëmtuara gjatë luftës së fundit me Izraelin, duke theksuar se vlerësimi i gjendjes së tij po vazhdon për të paraqitur një raport te Këshilli Suprem i Sigurisë Kombëtare.
Kjo deklaratë erdhi në një intervistë televizive, ku Araghchi u shpreh se Irani nuk do të heqë dorë nga programi i tij bërthamor, të cilin e konsideron një “çështje krenarie kombëtare”, pavarësisht dëmeve të rënda të shkaktuara nga sulmet ajrore të Izraelit dhe Shteteve të Bashkuara.
Lufta e shkurtër mes Iranit dhe Izraelit, e cila zgjati 12 ditë në qershor 2025, shënoi një kulmim të tensioneve të gjata rajonale dhe solli goditje të drejtpërdrejta ndaj infrastrukturës bërthamore iraniane.
Sulmet, të mbështetura nga SHBA-ja, synuan objekte kyçe si ato në Natanz, Fordow dhe Isfahan, duke pretenduar se kanë vonuar programin bërthamor iranian me 1-2 vjet.
Presidenti amerikan Donald Trump deklaroi se sulmet kishin “shkatërruar plotësisht” këto site, ndërsa drejtori i Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA), Rafael Grossi, vlerësoi se dëmet ishin “të rënda”, por Irani mund të rifillojë pasurimin brenda muajsh.
Në intervistën e tij të transmetuar në televizionin shtetëror iranian, Araghchi tha se “të gjitha materialet tona janë… nën rrënojat e objekteve të bombarduara”.
Ai shtoi se Organizata Atomike e Energjisë së Iranit (AEOI) po vlerëson gjendjen dhe aksesueshmërinë e këtij materiali për të paraqitur një raport te Këshilli Suprem i Sigurisë Kombëtare, organi më i lartë i vendimmarrjes në fushën e sigurisë.
Ky vlerësim pritet të përfshihet edhe në një raport që Irani do t’ia dorëzojë IAEA-së së shpejti, duke u përpjekur të tregojë se programi bërthamor nuk është zhdukur plotësisht.
Deklarata e Araghchit vjen në një kohë kur Irani ka refuzuar propozimet amerikane për ndalimin e plotë të pasurimit të uraniumit, duke e cilësuar atë si një të drejtë të pakundërshtueshme sipas Traktatit të Nukleareve të Pa-Proliferimit (NPT).
Në intervista të mëparshme me media si Fox News dhe CBS, ai ka theksuar se “pasurimi është një arritje e shkencëtarëve tanë dhe tani një çështje krenarie kombëtare”, duke mos dhënë detaje specifike mbi sasinë e materialit të ruajtur. Sipas vlerësimeve të CIA-s, pjesa më e madhe e uraniumit të pasuruar në nivel të lartë (afër nivelit ushtarak) mbetet e varrosur nën rrënoja në Isfahan dhe Fordow, por Irani pretendon se rezervat ishin evakuar pjesërisht para sulmeve.
Kjo situatë ka ringjallur negociatat e ngecura midis Teheranit dhe Uashingtonit, të ndërmjetësuara nga Omani dhe vende të tjera.
Araghchi ka shprehur gatishmërinë për biseda, por jo direkte për momentin, duke kërkuar garanci se sulmet nuk do të përsëriten. G7 ka mbështetur armëpushimin dhe ka bërë thirrje për rifillimin e negociatave, ndërsa Europa ka akuzuar për “qasje të pamatur” ndaj programit iranian. Megjithatë, Irani ka paralajmëruar se çdo veprim i tillë do të ketë “pasoja të përjetshme”.
