Një zbulim i kohëve të fundit në Fortesën Romake Magna në Anglinë veriore i ka lënë arkeologët pa fjalë. Një koleksion këpucësh “jashtëzakonisht të mëdha”, që datojnë mbi 2000 vjet më parë, është zbuluar gjatë një gërmimi në vendin e lashtë.
Sipas Science Alert, këpucët, me gjatësi më shumë se 30 centimetra (rreth 11.8 inç) dhe të gjata, janë ekuivalente me madhësinë evropiane 49 ose madhësinë amerikane 15, dhe u zbuluan nga arkeologë që punojnë me Vindolanda Trust. Zbulimi i tetë këpucëve të mëdha në Fortesën Romake Magna, pjesë e Trashëgimisë Botërore të Murit të Hadrianit, është veçanërisht mbresëlënës. Ndryshe nga vendet e tjera romake, ku këpucët e mëdha janë një gjetje e rrallë, gati një e katërta e këpucëve të zbuluara në Magna janë të kësaj madhësie jashtëzakonisht të madhe.
Rachel Frame, një arkeologe e lartë në projekt, e quajti zbulimin ”vërtet të pazakontë ” dhe theksoi se prania e këtyre këpucëve të mëdha meriton hetime të mëtejshme. Ajo shpjegoi: “Tani të gjithë po përpiqemi të kuptojmë se kush mund të ketë qenë këtu”.
Misteri thellohet ndërsa ekipi punon për të përcaktuar se cilat regjimente romake ishin të vendosura në fortesë dhe pse këto këpucë jashtëzakonisht të mëdha janë përqendruar në këtë zonë të veçantë.
Madhësia dhe sasia e këpucëve po ngrenë pyetje rreth njerëzve që mund t’i kenë veshur ato. Frame spekulon se gjerësia dhe diversiteti i Perandorisë Romake mund të ofrojë disa përgjigje. “Kur njerëzit mendojnë për romakët, ata mendojnë për italianët, ndonjëherë harrojnë se sa e gjerë ishte Perandoria dhe sa larg shtrihej”, shpjegoi ajo. Fortesa, e vendosur pranë Greenhead, ishte një pikë kyçe në perandori dhe është e mundur që ushtarë nga prejardhje të ndryshme kulturore të kenë kaluar nëpër rajon, duke lënë pas gjurmë të këpucëve të tyre dalluese.
Kjo teori e diversitetit mbështetet nga shumëllojshmëria e ndikimeve kulturore të vërejtura në të gjitha postat ushtarake romake. Prania e këtyre këpucëve të mëdha mund të tregojë një grup ushtarësh nga një zonë e caktuar e perandorisë, që potencialisht sjellin me vete zakonet e tyre, duke përfshirë edhe madhësitë e këpucëve që ishin më të mëdha se norma.
Një nga arsyet kryesore pse këpucët kanë mbijetuar për kaq gjatë janë kushtet e jashtëzakonshme të ruajtjes në Fortesën Romake Magna. Frame theksoi se kushtet e tokës në vend, me nivele shumë të ulëta oksigjeni, janë ideale për ruajtjen e materialeve organike si lëkura dhe druri.
Këto kushte kanë lejuar që këpucët, së bashku me objekte të tjera, të mbijetojnë për më shumë se dy mijëvjeçarë. “Ju nevojiten kushte specifike të tokës me oksigjen shumë të ulët që objektet organike të bëra nga gjëra si druri, lëkura, tekstilet, gjëra të tilla, të mbijetojnë për një kohë kaq të gjatë”, vuri në dukje Frame.
Duke pasur parasysh se materialet organike janë shpesh të parat që degradohen me kalimin e kohës, ruajtja e këtyre këpucëve është një zbulim i rëndësishëm, që ofron një pasqyrë të vlefshme mbi jetën e përditshme romake dhe praktikat ushtarake.
