Bota
Pas protestuesve të Gjeneratës Z që duan ta detyrojnë presidentin e Madagaskarit të largohet nga pushteti
Mijëra njerëz në Madagaskar kanë dalë në rrugë në pjesë të ndryshme të vendit gjatë javës së kaluar në valën më të madhe të protestave që ky komb ishullor i Oqeanit Indian ka parë në më shumë se 15 vjet.
Ajo që filloi si zemërim për mungesën e nevojave themelore është përshkallëzuar me shpejtësi në një nga sfidat më serioze me të cilat përballet Presidenti Andry Rajoelina, i cili ka qenë në pushtet për herë të dytë që nga viti 2018. Të hënën, në përgjigje, ai shpërndau qeverinë e tij, por kjo nuk i qetësoi protestuesit, të cilët tani duan që edhe ai të largohet.
Të paktën 22 persona janë vrarë dhe më shumë se 100 të tjerë janë plagosur në trazira, sipas OKB-së, megjithëse qeveria e Malagasisë i ka hedhur poshtë këto shifra dhe i ka përshkruar ato si të bazuara në “thashetheme dhe dezinformata”.
Çfarë i nxiti protestat?
Galeria e imazheveKapërce galerinë e imazheve
Burimi i imazhit,AFP nëpërmjet Getty ImagesMbishkrimi i imazhit,Protestat janë shndërruar në një sfidë të drejtpërdrejtë ndaj presidentit – pankarta thotë “Dorëheqje Rajoelina”.
Burimi i imazhit,AFP nëpërmjet Getty ImagesMbishkrimi i imazhit,Forcat e armatosura të sigurisë janë vendosur në kryeqytet
Burimi i imazhit,AFP nëpërmjet Getty ImagesMbishkrimi i imazhit,Protestuesit janë shpërndarë duke përdorur gaz lotsjellës dhe ndihmësit kanë qenë në gatishmëri për të zbutur efektet e tij.
AFP nëpërmjet Getty ImagesMbishkrimi i imazhit,Barrikada të ndërtuara me goma dhe blloqe betoni janë parë në kryeqytet.
1 nga 4Imazhi i mëparshëmImazhi tjetërDiapozitiva 1 nga 4 , Dhjetëra protestues mund të shihen duke marshuar përgjatë një rruge. Në pjesën e përparme janë njerëz që mbajnë një banderolë që thotë ‘Rajoelina jep dorëheqjen’ në gjuhën malagaziane. Mund të shihet edhe një flamur i Madagaskarit. Protestat janë zhvilluar në një sfidë të drejtpërdrejtë ndaj presidentit – banderola thotë “Dorëheqje Rajoelina”Fundi i galerisë së imazheve
Presioni filloi të shtohej pas arrestimit më 19 shtator të dy politikanëve kryesorë të qytetit, të cilët kishin planifikuar një demonstratë paqësore në kryeqytet, Antananarivo, për shkak të problemeve kronike të furnizimit me energji elektrike dhe ujë.
Ka pasur ndërprerje të përditshme me orë të tëra të shërbimeve të drejtuara nga kompania shtetërore e shërbimeve Jirama.
Shumë e panë ndalimin e tyre si një përpjekje për të heshtur mospajtimin legjitim që çoi në zemërim publik, me kauzën e marrë përsipër nga grupet e shoqërisë civile dhe formimin e një lëvizjeje online të udhëhequr nga të rinjtë e njohur si Gen Z Mada.
Protestat që atëherë janë përhapur përtej Antananarivos, duke përfshirë tetë qytete të tjera në të gjithë ishullin, pa shenja qetësimi.
Duke valëvitur pankarta, protestuesit kanë denoncuar ndërprerjet e energjisë elektrike dhe kanë akuzuar qeverinë se nuk ka garantuar të drejtat themelore.
Aktivistët kanë fajësuar gjithashtu korrupsionin e përhapur brenda kompanisë së energjisë elektrike për krizën e energjisë elektrike.
Kush po demonstron?
Fillimisht, Gjenerata Z Mada po koordinonte atë që po ndodhte përmes faqeve të mediave sociale si Facebook dhe TikTok. Një komitet u krijua për të organizuar demonstrata të mëtejshme pas një takimi midis Gjeneratës Z Mada, grupeve të shoqërisë civile dhe politikanëve vendas.
Grupe të tjera u përfshinë sapo filluan protestat. Disa sindikata, ndër të cilat më e madhja në vend, Solidariteti i Sindikatave të Malagasit, kanë mbështetur lëvizjen e udhëhequr nga të rinjtë.
Organizatat e shoqërisë civile kanë bërë thirrje për bisedime të udhëhequra nga kisha për të “parandaluar zhytjen e Madagaskarit në kaos ose luftë civile”.
Udhëheqësi i opozitës Siteny Randrianasoloniaiko dhe ish-presidenti Marc Ravalomanana shprehën mbështetjen e tyre për protestat në një deklaratë të rrallë të përbashkët të mërkurën.
Të dy kanë refuzuar ofertat për t’u bashkuar me qeverinë e Rajoelinës, duke thënë se ky veprim do të ishte një “tradhti” ndaj popullit madagaskar.
Çfarë duan protestuesit?
Demonstruesit nuk kanë publikuar një manifest, por ajo që filloi me zemërim për shërbimet publike është zhvilluar në kërkesa më të gjera për ndryshime politike.
Shumë të rinj, të përballur me punë të pasigurta dhe të paguara dobët, kanë kërkuar dorëheqjen e presidentit, duke e fajësuar atë për problemet me të cilat po përballen.
Të mërkurën, demonstruesit në kryeqytet u panë duke valëvitur flamuj dhe banderola me fjalët “Rajoelina jashtë”.
Një zëdhënës i Gjeneralit Z Mada i tha agjencisë së lajmeve AFP se ata donin që presidenti të jepte dorëheqjen dhe “pastrimin e Asamblesë Kombëtare”.
Ata gjithashtu duan që Rajoelina të marrë përgjegjësinë për ata që thuhet se u vranë nga forcat e sigurisë.
Disa përdorues të mediave sociale kanë bërë thirrje gjithashtu për shpërbërjen e komisionit zgjedhor dhe të gjykatës së lartë të vendit.
Cili është reagimi i qeverisë?
Forcat e sigurisë kanë ruajtur një prani të madhe në Antananarivo dhe qytete të tjera të mëdha, me policinë që ka përdorur gaz lotsjellës dhe topa uji për të shpërndarë protestuesit.
Një shtetrrethim nga muzgu deri në agim u vendos në kryeqytet pas raportimeve për dhunë dhe plaçkitje, përfshirë djegien e zyrave të ministrisë së financave.
Rajoelina fillimisht bëri përpjekje për të qetësuar protestuesit, si p.sh. rrëzimi i qeverisë së tij, thirrja për dialog me të rinjtë dhe zotimi se Banka Botërore do të financonte përpjekjet për të adresuar ndërprerjet e energjisë elektrike.
Por kur këto hapa dështuan t’i ndalnin demonstratat, toni i tij ndryshoi.
Në një fjalim të transmetuar drejtpërdrejt në faqen e tij në Facebook, Rajoelina pretendoi se protestuesit ishin “shfrytëzuar për të provokuar një grusht shteti” dhe se forcat e huaja po financonin lëvizjen për ta rrëzuar atë.
Shkollat në të gjithë kryeqytetin dhe rrethinat përreth u mbyllën javën e kaluar, nga frika e përshkallëzimit të dhunës.
Autoritetet pohojnë se tubimet pa autorizim formal paraqesin rreziqe për rendin publik.
Si është jeta në Madagaskar?
Madagaskari është një nga vendet më të varfra në botë, me 75% të njerëzve që jetojnë nën kufirin e varfërisë, sipas Bankës Botërore.
Vetëm rreth një e treta e 30 milionë banorëve të Madagaskarit kanë qasje në energji elektrike, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar.
Një demonstrues i tha AFP-së se “kushtet e jetesës së popullit malagazian po përkeqësohen dhe po përkeqësohen çdo ditë”.
A është presidenti nën kërcënim?
Shkencëtarja politike dhe aktivistja e të drejtave të njeriut, Ketakandriana Rafitoson, i tha agjencisë së lajmeve AFP se demonstratat rrezikojnë të zvarriten dhe të intensifikohen nëse autoritetet mbështeten në forcë për të shtypur mospajtimin në vend që t’i japin përparësi përgjegjësisë.
Ajo tha se “rezultati rrezikon fragmentim politik, retorikë më të fortë nacionaliste kundër ndërhyrjes së perceptuar të jashtme dhe pasoja të mundshme ekonomike”.
Por, duke vendosur orë policore dhe duke shpërfillur raportet e OKB-së për viktimat, qeveria mund të sinjalizojë se mund të dyfishojë represionin në vend që të bëjë kompromis.
Analistët thonë se kontrolli mbi median shtetërore dhe institucionet kryesore mund t’i lejojë Rajoelinës të mbijetojë valën e menjëhershme të mospajtimit.
Ekspertët e qeverisjes thonë se një pikë kritike kthese do të ishte nëse ushtria do të refuzonte urdhrat për të shtypur protestuesit.
Zëdhënësja e presidentit, Lova Ranoromaro, tha në mediat sociale se “nuk duam një grusht shteti, sepse një grusht shteti shkatërron një komb, sepse një grusht shteti shkatërron të ardhmen e fëmijëve tanë”.
Madagaskari është tronditur nga kryengritje të shumta që kur fitoi pavarësinë në vitin 1960, përfshirë protestat masive në vitin 2009 që e detyruan ish-Presidentin Ravalomanana të jepte dorëheqjen dhe panë Rajoelinën të vinte në pushtet për herë të parë.
Rajoelina u rikthye në detyrë në vitin 2018 dhe u rizgjodh në vitin 2023 në zgjedhje të kontestuara të bojkotuara nga opozita.
Protestat dhe grevat në Iran për shkak të inflacionit dhe zhvlerësimit të monedhës janë përhapur nga kryeqyteti, Teherani, në disa qytete të tjera në ditën e tretë të trazirave.
Sipas mediave të huaja, protestat filluan të dielën pasi dyqanxhinjtë në Pazarin e Madh të Teheranit organizuan një grevë kur riali iranian arriti nivelin më të ulët rekord kundrejt dollarit amerikan në tregun e hapur.
Që atëherë, videot e verifikuara nga BBC Persian kanë treguar demonstrata në qytetet Karaj, Hamedan, Qeshm, Malard, Isfahan, Kermanshah, Shiraz dhe Yazd. Policia u pa gjithashtu duke përdorur gaz lotsjellës në një përpjekje për të shpërndarë demonstruesit.
Qeveria iraniane tha se “i njeh protestat” dhe do t’i dëgjojë “me durim, edhe nëse përballet me zëra të ashpër’.
Presidenti Masoud Pezeshkian shkroi në platformën ‘X’ vonë të hënën se kishte udhëzuar ministrin e brendshëm të zhvillonte bisedime me ata që ai i përshkroi si “përfaqësues” të protestuesve, në mënyrë që të merreshin masa “për të zgjidhur problemet dhe për të vepruar me përgjegjësi”.
Ai gjithashtu pranoi dorëheqjen e guvernatorit të Bankës Qëndrore të Iranit, Mohammadreza Farzin, dhe emëroi ish-ministrin e Ekonomisë dhe Financave Abdolnasser Hemmati për ta zëvendësuar atë.
Rusia ka publikuar një video duke deklaruar se raketat e saj Oreshnik, me kapacitet bërthamor, janë futur në shërbim aktiv në Bjellorusi, aleatin e saj fqinj, i cili gjithashtu ndan kufi me vendet e NATO-s: Poloninë, Lituaninë dhe Letoninë.
Putin ka pretenduar se këto armë janë të pamundura për t’u interceptuar, sepse shpejtësia e raketave supozohet të jetë më shumë se 10 herë shpejtësia e zërit.
Ky veprim mund të lejojë që raketat bërthamore ruse të arrijnë objektivat në Europë më shpejt, nëse ruhen në një bazë në Bjellorusi. Raketat e mesme kanë një rreze prej rreth 5,500 km (3,415 milje), që do të thotë se mund të godasin kudo në Europë ose në bregun perëndimor të SHBA-së nga Rusia.
Videoja e publikuar nga ministritë e mbrojtjes së Rusisë dhe Bjellorusisë të martën nuk specifikoi vendndodhjen e sistemeve të raketave në Bjellorusi, por tregonte transportimin e tyre nëpër pyje dhe kamuflimin me rrjeta.
“Divizioni i raketave Oreshnik ka filluar të kryejë detyrat e shërbimit luftarak në zonat e caktuara të vendit,” tha ministria e mbrojtjes e Bjellorusisë.
Presidenti Volodymyr Zelensky ka mohuar akuzat e Rusisë se Ukraina ka kryer një sulm me dron ndaj njërës prej rezidencave të presidentit Vladimir Putin dhe ka akuzuar Moskën se po përpiqet të prishë bisedimet e paqes.
Ministri i Jashtëm i Rusisë, Sergei Lavrov, pretendoi se Kievi kishte nisur një sulm gjatë natës duke përdorur 91 mjete ajrore pa pilot me rreze të gjatë veprimi (UAV) në rezidencën shtetërore të Putinit në rajonin veriperëndimor të Novgorodit të Rusisë.
Rusia tha se tani do të rishikojë qëndrimin e saj në negociatat e paqes. Ende nuk është e qartë se ku ndodhej Putini në kohën e sulmit të supozuar.
Zelensky e hodhi poshtë pretendimin si “gënjeshtra tipike ruse”, që synonin t’i jepnin Kremlinit një justifikim për të vazhduar sulmet ndaj Ukrainës.
Ai tha se Rusia më parë kishte shënjestruar ndërtesat qeveritare në Kiev.
“Është thelbësore që bota të mos heshtë tani. Nuk mund ta lejojmë Rusinë të minojë punën për arritjen e një paqeje të qëndrueshme” tha Zelensky në X.
Në një deklaratë të ndarë në Telegram të hënën, Lavrov tha se të 91 dronët që ai pretendoi se u nisën në rezidencën e Putinit u interceptuan dhe u shkatërruan nga sistemet ruse të mbrojtjes ajrore.
Ai shtoi se nuk ka raportime për viktima apo dëme materiale si pasojë e sulmit.
“Duke pasur parasysh degjenerimin përfundimtar të regjimit kriminal të Kievit, i cili ka kaluar në një politikë terrorizmi shtetëror, pozicioni negociues i Rusisë do të rishikohet”, tha ai, teksa shtoi se Rusia nuk kishte ndërmend të dilte nga procesi i negociatave me SHBA-në
Pretendimi nga Moska vjen pas bisedimeve midis SHBA-së dhe Ukrainës në Florida të dielën, ku presidentët Trump dhe Zelensky diskutuan një plan të rishikuar paqeje për t’i dhënë fund luftës.
Gjenden të vdekur dy persona në një vilë në Pejë
E tmerrshme në Pogradec, i moshuari përdhunon 12-vjeçaren
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Monedha vendase prek nivelin më të ulët, ‘shpërthejnë’ protestat në Iran
Rusia: Kemi vendosur raketat Oreshnik në Bjellorusi
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Ndryshim i rregullit të pozicionit jashtë loje, FIFA do që të favorizohen sulmuesit
Tragjedi në Prizren, humb jetën një fëmijë njëvjeçar si pasojë e zjarrit
Futboll mes “acarit”, lojtarët pijnë çaj në fushë
“Që kur mesazhet janë prova?”, Rama: “Shpërdorimi i detyrës” do të rishikohet
Beyoncé shpallet miliardere nga Forbes
“Kemi raketa Javelin dhe tre anije patrulluese”, Rama: Kemi sot ushtrinë më të mirëpaguar, ia kalojmë edhe Serbisë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
Britania e Madhe refuzon të njohë Somalilandin si shtet të pavarur
Zelensky mohon sulmin me dron ndaj rezidencës së Putinit
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Brigitte Bardot: Bjondia seksi që revolucionarizoi kinemanë franceze
-
UK1 day agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania1 day agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania3 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports1 day agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania1 day agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Kosova1 day agoKëta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
-
Bota1 day agoMijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë