Kalimi kufitar Rafah me Egjiptin në Rripin jugor të Gazës u hap këtë të shtunë për të lejuar kamionët me ndihma të hyjnë në Gaza, për herë të parë që nga shpërthimi i luftës Izrael-Hamas.
Izraeli deri më tani ka rënë dakord të lejojë 20 kamionë në Gaza nga Egjipti që transportojnë ushqim, ujë dhe ilaçe, por jo karburant.
Palestinezët ishin mbledhur në vendkalim ditët e fundit me shpresën për t’u larguar përpara një ofensive tokësore të pritshme izraelite.
Ku ndodhet vendkalimi Rafah?
Vendkalimi Rafah është posti më jugor i daljes nga Gaza dhe kufizohet me gadishullin Sinai të Egjiptit.
Ka vetëm dy pika të tjera kufitare nga dhe në Rripin e Gazës, Erez, një vendkalim për njerëzit me Izraelin në Gazën veriore dhe Kerem Shalom, një kryqëzim tregtar mallrash me Izraelin në Gazën jugore. Të dyja janë të mbyllura.
Pse është i rëndësishëm?
Persona të armatosur nga grupi militant palestinez Hamas, i cili qeveris Gazën, bllokuan kalimin Erez më 7 tetor gjatë një sulmi të paprecedentë në Izraelin jugor që vrau më shumë se 1,300 njerëz.
Disa ditë më vonë, Izraeli deklaroi Erez dhe Kerem Shalom të mbyllura deri në njoftimin e dytë, duke lënë kufirin Rafah si të vetmen rrugë për të hyrë dhe dalë nga Rripi për njerëzit.
Rafah tani është gjithashtu e vetmja pikë kalimi për ndihmë humanitare.
Javën e kaluar, ministria e jashtme egjiptiane tha se po drejtonte fluturimet ndërkombëtare të ndihmave për Gazën në aeroportin El-Arish në veri të Sinait dhe dhjetëra kamionë që transportonin karburant dhe mallra humanitare janë parkuar në anën egjiptiane të kalimit Rafah.
Çfarë po ndodh në vendkalim?
Hamasi dhe Egjipti ushtrojnë kontroll mbi atë se kush mund të kalojë, por operacionet janë ndërprerë që kur Izraeli filloi të kryejë valë sulmesh ajrore në Gaza si hakmarrje për sulmin e Hamasit.
Mediat egjiptiane thanë se kalimi u mbyll pas tre sulmeve izraelite më 9 dhe 10 tetor, të cilat sipas saj disa persona u plagosën në të dyja anët e kufirit.
Më 12 tetor, qeveria egjiptiane i kërkoi Izraelit të ndalonte sulmet pranë pikës kufitare Rafah, në mënyrë që të mund të shërbente si “linjë shpëtimi” për njerëzit në Gaza dhe e bëri të qartë se nuk do ta hapte kalimin derisa të kishte garanci për sigurinë e stafit të saj.
Vendet perëndimore po përfshihen gjithashtu në përpjekje për të siguruar kalim të sigurt përmes Rafah si për mbajtësit e pasaportave të huaja në Gaza ashtu edhe për ndihmën humanitare.
Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar James Cleverly dhe homologu i tij amerikan, Antony Blinken, të dy thanë se po punonin me Izraelin, Egjiptin dhe zëra të tjerë kryesorë politikë në rajon për të rihapur kalimin.
Javën e kaluar, një zëdhënës i Departamentit të Shtetit të SHBA tha se qytetarëve amerikanë u është thënë të lëvizin drejt Rafah sepse “mund të ketë shumë njoftime nëse kalimi hapet dhe mund të hapet vetëm për një kohë të kufizuar.
Të hënën, turmat u mblodhën në Rafah pas raportimeve se kalimi do të rihapej përkohësisht gjatë një armëpushimi të shkurtër, por Izraeli dhe Hamasi e mohuan me shpejtësi këtë.
Kalimi u hap të shtunën për herë të parë që nga shpërthimi i luftës Izrael-Hamas për të lejuar 20 kamionë të transportonin ndihma në Gaza nga Egjipti.
Pse janë mbyllur vendkalimet?
Izraeli dhe Egjipti kanë kufizuar lëvizjen e mallrave dhe njerëzve brenda dhe jashtë Gazës që kur Hamasi mori kontrollin e territorit në vitin 2007. Të dy vendet thonë se bllokada e tyre është e nevojshme për arsye sigurie.
Si pjesë e përgjigjes së tij ndaj sulmit vdekjeprurës të Hamasit, ministri i mbrojtjes i Izraelit urdhëroi një “rrethim të plotë” të Gazës më 9 tetor, duke shtuar se nuk do të ketë energji elektrike, as ushqim, as karburant, gjithçka do të jetë e mbyllur.
Dhe megjithëse Egjipti duket se është i përgatitur të rihapë kalimin në Rafah për të lejuar shtetasit e huaj dhe ndihmën humanitare, ai ka frikë nga një fluks masiv i refugjatëve palestinezë që ikin nga lufta.
Presidenti i Egjiptit paralajmëroi më 12 tetor se një eksod nga Gaza rrezikonte “likuidimin” e çështjes palestineze dhe u bëri thirrje palestinezëve që “të qëndrojnë të palëkundur në tokën e tyre”.
Ai është shqetësuar gjithashtu për mundësinë e hyrjes së militantëve islamikë në vend, pasi është përballur me kryengritje xhihadiste në Sinai për gati një dekadë.
Si përdoret normalisht kalimi në Rafah?
Nuk është e lehtë për palestinezët të largohen nga Gaza nëpërmjet Rafahut. Palestinezët që dëshirojnë të përdorin vendkalimin duhet të regjistrohen në autoritetet lokale palestineze dy deri në katër javë përpara dhe mund të refuzohen nga autoritetet palestineze ose egjiptiane me pak paralajmërim ose shpjegim.
Sipas OKB-së, në gusht 2023, autoritetet egjiptiane lejuan 19.608 dalje nga Gaza dhe 314 personave u refuzuan hyrjen.
