Nick Ames, The Guardian
Jashtë një kafeneje, tre blloqe larg Arenës Kombëtare, dy burra qëndronin mbi karrige dhe fiksonin shtojca në një tendë që po ngrinin. Dreka e së enjtes sapo kishte kaluar dhe Tirana po përgatitet për një ndeshje që mund ta kishte mbushur stadiumin kombëtar të paktën 10-fish. Nuk kishte problem të identifikohej flamuri i Shqipërisë, shqiponja e zezë me dy koka që shtrihej nga qendra e tendës. Edhe flamuri i dytë që po ngrihej është bërë i zakonshëm. Ai mbante fjalën “Autochtonous”, duke paraqitur një version të hartës së “Shqipërisë së Madhe” që transformoi një ndeshje futbolli, në një incident të madh diplomatik në vitin 2014.
Megjithatë të premten në mëngjes, ai flamur ishte zëvendësuar me alternativën e tij më pak provokuese. Ndoshta autoritetet kishin ndërhyrë për një situatë më të qetë. Ata duan të eliminojnë shkaktarët e mundshëm për llojin e kaosit që shpërtheu në Beograd 11 vjet më parë, kur një dron solli imazhin kontrovers në stadiumin “Partizani” gjatë një ndeshjeje kualifikuese për Kampionatin Evropian midis Serbisë dhe Shqipërisë. Pasojat e asaj nate u shtrinë përtej sportit dhe pati psherëtima lehtësimi kur, nëntorin pasardhës, një ndeshje hakmarrjeje në qytetin provincial të Elbasanit kaloi pa incidente të mëdha. Fytyrat me siguri u përplasën në pëllëmbët e duarve në shoqatat e futbollit të të dy vendeve dhjetorin e kaluar, megjithatë, kur ato u shortuan së bashku në kualifikueset e Kupës së Botës për vitin 2026. Vetullat u ngritën, por nuk kishte asgjë që t’i pengonte të takoheshin përsëri: pavarësisht një historie të gjatë dhe të përgjakshme, plagët më të freskëta të së cilës u shkaktuan gjatë luftës në Kosovën kryesisht me shqiptarë etnikë, kombet nuk janë në konflikt aktiv. Asnjëri nuk ka kërkuar të mbahej larg njëri-tjetrit. Ishte e pashmangshme që problemi i rregullimit të marrëdhënieve të tyre rreth stadiumeve të futbollit të rishfaqej një ditë.
Nuk po kursehen burimet njerëzore për ndeshjen në Tiranë. Rreth 2,000 policë do të vendosen për takimin e parë të Grupit K të të dy palëve të shtunën në mbrëmje, duke përfshirë forca speciale dhe operativë kundër terrorizmit. Përveç kësaj, burimet sugjerojnë se deri në 500 oficerë me rroba civile do të vendosen midis 22 500 tifozëve në turmë. Tifozët mysafirë do të mungojnë. Pajisjet kundër dronëve po instalohen në zonën përreth dhe keqbërësit e mundshëm janë paralajmëruar se pajisjet e tyre do të qëllohen nga qielli.
Me sa duket, çdo ndërprerje e planifikuar do të marrë një formë tjetër: Dronët nuk ishin shumë të zakonshëm në jetën publike kur ai mjet i vogël shpërtheu ferrin në Beograd. Por këto masa ringjallin kujtimet e Ismail Morinës, një operator vinçi me mjekër dhe në dukje i padëmshëm, gatishmëria e të cilit për të pranuar përgjegjësinë për incidentin e vitit 2014 i solli statusin e heroit kombëtar. Edhe pse nuk u raportua gjerësisht në atë kohë, Morina kishte një bashkëpunëtor i cili që atëherë ka preferuar të mbetet në hije.
Zbulimi i Morinës pati edhe një kosto. Ai u arrestua para vizitës së Serbisë në vitin 2015 për posedim të paligjshëm të armëve, duke e mbajtur të sigurt larg ndeshjes. Më vonë ai u burgos në Kroaci dhe Itali, ku ka vendbanimin, me një urdhër arresti serb të lëshuar përmes Interpolit. Ai është kthyer në stadiumet shqiptare, duke u mbajtur lart në tribunat e Arenës Kombëtare në një ndeshje kundër Republikës Çeke në vitin 2023 dhe duke shkëmbyer fanella me golashënuesin Jasir Asani. Kohët e fundit ai është parë në ndeshjet vendase, por, në përgatitjet e takimit të së shtunës, llogaritë e tij më parë aktive në mediat sociale janë zhdukur. Nëse ndonjë nga bashkëpunëtorët e tij të vjetër e di se ku është ai, por nuk do ta thotë. Supozimi duhet të jetë se ai nuk do të rrezikonte t’i afrohej vendit të ndeshjes të shtunën.
Ai nuk do të ishte i vetmi ultras, i kaluar apo i tashëm, që mbahet larg. Federata e Futbollit të Shqipërisë nuk u ka shitur bileta grupeve të tifozëve në bllok, por i ka ndarë ato me short të rastësishëm nga më shumë se 200 000 aplikime dhe duke rritur çmimet. Duket një përpjekje e qëllimshme për të dezinfektuar atmosferën; grupi “Tifozat Kuq e Zi”, i cili ofron spektaklin më të gjallë në ndeshjet e ekipeve kombëtare, reagoi me tërbim dhe vuri në dukje një “farsë të organizuar” që favorizon të pasurit. Ata do të organizojnë një tubim alternativ pranë Piramidës së Tiranës, 400 metra larg stadiumit, ku është dhënë leja për një ekran të madh. Çmimet e biletave të ndeshjes në një treg të zi intensivisht aktiv kanë tejkaluar 1,000 £ në nivelin më të lartë.
Fakti që Shqipëria dhe Serbia do të bashkë-organizojnë Kampionatin UEFA U-21 në vitin 2027 shton një dimension tjetër. Nëse rreziqet janë të larta për organizatorët e së shtunës, ka shumë mundësi për organin drejtues të futbollit evropian. Një marrëveshje kaq ambicioze, e nxitur kryesisht nga presidenti i Federatës së Futbollit të Shqipërisë dhe nënkryetari i komitetit ekzekutiv të UEFA-s, Armand Duka, mund të duket e paqëndrueshme nëse diçka shkon keq. Tifozat Kuq e Zi kanë shprehur pikëpamjet e tyre mbi bashkë-organizimin me mjete verbale dhe vizuale; ata ndiejnë se kjo ka kontribuar në izolimin e tyre.
I vetmi shpërqendrim gjatë seancës stërvitore të Shqipërisë të enjten në mbrëmje ishte një grup spërkatësish të vendosur me zell, prania e të cilëve vështirë se ishte e padëshirueshme në temperatura që preknin 30 gradë Celsius. Elseid Hysaj, mbrojtësi i krahut të Lacios, është i vetmi anëtar i skuadrës që luajti në fiaskon e Beogradit.
“Nuk duhet t’i përsërisim imazhet e viteve të kaluara”, tha ai. “Trajneri na ka kërkuar të mos bëjmë panik për këtë ndeshje. Na duhet qetësi dhe ekuilibër emocional.” Sylvinho, trajneri në fjalë dhe një nga personazhet më të sjellshëm të futbollit ndërkombëtar, bëri shaka teksa luante me stafin e tij, por është nën presion për të dhënë rezultate. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për Dragan Stojkovic, homologun e tij. Anglia, e cila plotëson pesëshen e Grupit K me Letoninë dhe Andorrën, konsiderohet fituese pothuajse e sigurt e grupit nga të dyja kampet. Shqipëria dhe Serbia e dinë se po luftojnë për një vend në playoff dhe se takimet e tyre, e dyta prej të cilave zhvillohet pas 4 muajsh, do të jenë vendimtare.
Në orën 13:40 sipas orës lokale të premten, lojtarët e Serbisë mbërritën në hotelin e tyre një milje në perëndim të qendrës së qytetit të Tiranës. Oficerë të armatosur nga RENEA, forca antiterroriste e Shqipërisë, shoqëruan dy autobusë që kishin udhëtuar nga aeroporti nën eskortë. Hapi i parë i një operacioni që zgjati një fundjavë kishte kaluar pa probleme. Nëse kjo do të vazhdojë, ndoshta fantazma e 14 tetorit 2014 më në fund do të fillojë të zhduket nga pamja.
